عادت

[ویکی فقه] عادت عبارت است از یک کیفیت راسخ در نفس یا هیأت مکتسبه که به صاحب خود امکان می‏دهد بعضی افعال را به سهولت ادا کند یا اثر بعضی عوامل خارجی را به آسانی تحمل کند. این کیفیت اگر زودگذر باشد حالت نامیده می‏شود و اگر با سختی زایل شود ملکه نامیده می‏شود.
خاتمی،احمد،فرهنگ علم کلام،ص۱۵۵رده های این صفحه : واژه شناسی

[ویکی فقه] عادت (فلسفه). در فلسفه اسلامی ، موجودات غیر از ذات واجب بالذات ، دارای علل مختلفی هستند که این علل، یا علل ماهیتند (علل قوام) یا علل وجود. علل ماهیت یک چیز، همان ماده (علت مادی) و صورت (علت صوری) و علل وجود آن، فاعل (علت فاعلی یا هستی بخش) و غایت (علت غایی) می باشند.
اینکه هر معلول مادی، دارای ماده، صورت و فاعل است، در میان اغلب فیلسوفان اسلامی مورد اتفاق است اما اینکه هر معلولی، دارای علت غایی نیز هست، امری تردید برانگیز و نیازمند بحث و بررسی مفصلی است؛ زیرا گاه چنین به نظر می رسد که برخی افعال و معلولها، بدون هدف و غایت خاصی محقق می شوند و با توجه به وجود چنین افعال و معلولهایی، چنین تصور می شود که وجود علت غایی برای هر معلولی ضروری نیست. البته در نهایت پس از مباحث گسترده در فلسفه ، اثبات می شود که هر معلولی دارای علت غایی هست. علت غایی، چیزی است که معلول یا فعل، به خاطر آن انجام می شود. مثلا اگر از جایی به جای دیگر حرکت می کنیم، علت غایی این فعل ما، "رسیدن به نقطه ای" است که در پایان این حرکت قرار دارد. چرا که این حرکت را به خاطر "رسیدن به آنجا" انجام داده ایم. حرکت و فعل ارادی ، دارای عللی است که این علل، مترتب بر یکدیگر و وابسته به هم هستند. مثلا در افعال بدنی حیوانات و انسانها، ابتدا تصوری از فعل و نتیجه آن پدید می آید و سپس شوق به نتیجه و شوق به فعل، پس از آن عزم و اراده و سپس حرکت عضلات پدید می آید تا فعل صورت گیرد. در اینجا شوق به نتیجه و فعل، به تصور فعل و نتیجه آن وابسته است و به همین ترتیب علل بعدی به علل قبلی وابسته اند. روشن است که اولین علت یعنی تصور، دورترین علت به فعل است و آخرین علت (حرکت عضلات)، نزدیکترین علت به می باشد. به این علل طولی فعل مبادی فعل ارادی می گویند. در فعل ارادی علت نزدیکتر به فعل (یا حرکت)، قوه محرک است که پس از فکر یا تخیل و تحقق شوق و اراده در انسان و حیوان ، به حرکت درآمده، به تحقق فعل منجر می شود. از بین مبادی فعل ارادی (در انسان یا حیوان) تصور و تصدیق ، مبادی ادراکی (علمی) شمرده می شوند و شوق و اراده و قوه عامله یا محرکه (مثل عضلات)، مبادی حرکتی (عملی) محسوب می شوند.
علل ادراکی
علل ادراکی بر دو نوعند: الف) ادراک عقلی یا فکر که ناشی از قوه ناطقه و عقل نظری و مختص انسان است؛ ب) ادراک تخیلی یا تخیل یا خیال که ناشی از قوه خیال (متخیله) است و هم در انسان وجود دارد و هم در حیوان. بدین ترتیب، شوقی که در انسان پدید می آید و موجب انجام فعل می شود، یا ناشی از فکر است که در این صورت شوق خیالی نامیده می شود و یا این شوق ناشی از خیال است که در این صورت، شوق خیالی نامیده می شود؛ اما شوقی که در حیوان، موجب انجام فعل می شود، تنها ناشی از خیال است؛ زیرا حیوان دارای عقل و فکر نیست. این شوق نیز شوق خیالی نامیده می شود. البته در افعال فاعلهای مجرد (خداوند و عقول)، شوق و اراده (به معنایی که در حیوان و انسان هست) و قوه محرکه بدنی وجود ندارد و خود تصور، شوق و اراده نیز محسوب می شود.
اقسام مبادی فعل ارادی
علل و مبادی فعل ارادی (فعلی که با اراده انسانی یا حیوانی شکل می گیرد) به دو دسته تقسیم می شوند: ۱) علل شناختی و ادراکی که همان تصور و تصدیق هستند و ۲) علل عملی و حرکتی که عبارتند از شوق و اراده و قوه محرکه بدنی (مثل عضلات) و برخی امور دیگر. علل شناختی فعل دو گونه اند: الف) ادراک عقلی که فکر نامیده می شود و ناشی از قوه ناطقه (عقل نظری) است و مختص انسان است؛ ب) ادراک تخیلی که تخیل یا خیال نامیده می شود و ناشی از قوه متخیله (قوه خیال) است و در انسان و حیوان وجود دارد. علل عملی و حرکتی نیز دارای دو دسته اند: الف) علل درونی و نفسی که همان شوق و اراده و برخی امور دیگر نظیر خلق و ملکات نفسی هستند. ب) علل بیرونی و جسمانی (بدنی) که همان قوه محرکه بدنی و برخی امور دیگر مانند مزاج بدنی می باشند. در فلسفه اسلامی، هریک از مبادی فعل ارادی را دارای غایت و هدفی می دانند که تا جلوه ای از این غایت و هدف، در نزد آن مبادی وجود نداشته باشد، فعل صورت نمی گیرد. مثلا اگر مبدا ادراکی فعل، خیال باشد، تا خیال پیش از انجام فعل، تصوری از غایت و نتیجه فعل نداشته باشد و آن غایت از سوی خیال، به عنوان هدف برگزیده نشود، نوبت به شکل گیری شوق و اراده و حرکت عضلات نمی رسد و فعلی صورت نخواهد گرفت. در مرحله شوق و اراده نیز تا به آنچه که در مرحله ادراکی، به عنوان هدف و غایت تصور شده، شوق و اراده تعلق نگیرد، فعلی صورت نخواهد گرفت. همچنین در مرحله قوه محرکه (آخرین مبدا فعل ارادی) اگر چنین غایت و هدفی وجود نداشته باشد نوبت به انجام فعل نمی رسد؛ این غایت و هدف در قوه محرکه (عامله)، عبارت است از نهایت حرکت ؛ به عبارت دیگر، آنچه که قوه عامله (عضلات) به دنبال آن است، نهایت و پایان حرکت یا فعل است. مثلا در مورد "بلند کردن جسمی تا ارتفاع دو متری"، هدف عضلات از این فعل، "قرار گرفتن آن جسم در ارتفاع دو متری از زمین" است که انتهای حرکت مزبور می باشد. بنابراین باید گفت هدف مبدا ادراکی فعل (یعنی عقل یا خیال)، پیوسته همان هدف و غایت شوق و اراده است. یعنی هدف و غایت شوق و اراده همان چیزی است که هدف و غایت مبدا ادراکی (عقل یا خیال) نیز هست. اما هدف و غایت مبدا ادراکی و شوق و اراده (که هدف این سه، یک چیز است)، همیشه با هدف و غایت قوه محرکه (یعنی انتهای حرکت) یکی نیست. زیرا در ادراک و شوق و اراده، ممکن است یکی از لوازم یا نتایج انتهای حرکت ، هدف و غایت قرار گرفته باشد نه انتها و پایان حرکت. مثلا ممکن است هدف ادراک و شوق و اراده انسان از یک حرکت مکانی، دیدار یک دوست باشد که این هدف، از نتایج انتهای حرکت است نه خود انتهای حرکت که عبارت است از قرار گرفتن در مکان انتهایی حرکت.
تعریف «عادت»
...

[ویکی فقه] عادت (کلام). عادت عبارت است از یک کیفیت راسخ در نفس یا هیأت مکتسبه که به صاحب خود امکان مى‏دهد بعضى افعال را به سهولت ادا کند یا اثر بعضى عوامل خارجى را به آسانى تحمل کند. این کیفیت اگر زودگذر باشد حالت نامیده مى‏شود و اگر با سختى زایل شود ملکه نامیده مى‏شود.
خاتمی،احمد،فرهنگ علم کلام،ص۱۵۵رده های این صفحه : واژه شناسی

عادت (زیست شناسی). عادت ( به انگلیسی: Habit, habitus ) ، در برخی از کاربردها در زیست شناسی، به گونه های مختلف از جنبه های رفتار یا ساختار اشاره دارد، به شرح زیر:
• در جانورشناسی ( به ویژه در رفتارشناسی ) ، عادت معمولاً به جنبه هایی از «رفتار» کم وبیش قابل پیش بینی، غریزی یا غیر آن اشاره دارد، اگرچه کاربرد گسترده تری نیز دارد. واژۀ Habitus به شکل ویژه یا ریخت شناسی یک گونه اشاره دارد.
• در گیاه شناسی، عادت شکل مشخصی است که در آن گونه معینی از گیاه رشد می کند ( به عادت گیاه مراجعه کنید ) . [ ۱]
حالت زندگی ( یا سبک زندگی، modus vivendi ) مفهومی است که به «عادت» مربوط می شود و گاهی از آن به عنوان عادت جانور یاد می شود. ممکن است به قابلیت های جنبش اشاره داشته باشد، مانند « ( عادت حرکتی»، بی تحرک، بی تحرک، رفتار و سازوکارهای تغذیه، حالت تغذیه ( زندگی آزاد، انگلی، ناجندندگی، ساپرتروفیک، نوع تغذیه ای ) ، نوع زیستگاه ( خشکی زی ) درختی، آبی، دریایی، آب شیرین، آب دریا، اعماق دریا، پلاژیک، شناگر، پلانکتون و غیره ) ، دوره فعالیت ( روزانه، شبانه ) ، انواع برهم کنش بوم شناختی و غیره.
عادت های گیاهان و جانوران اغلب در پاسخ به تغییرهای محیطی تغییر می کند. به عنوان مثال: اگر گونه ای دچار بیماری شود یا تغییر شدید زیستگاه یا آب وهوای محلی وجود داشته باشد یا به منطقه دیگری منتقل شود، در آن صورت عادت های عادی ممکن است تغییر کند. چنین تغییرهایی ممکن است آسیب شناسی یا سازگاری باشد. [ ۲]

عادت (فیلم ۱۹۲۱). «عادت» ( انگلیسی: Habit ( 1921 film ) ) یک فیلم به کارگردانی ادوین کرو است که در سال ۱۹۲۱ منتشر شد.

عادت (Habit)
در روان شناسی، عملی که بر اثر تجربه کسب می شود و به طور منظم و خودکار صورت می گیرد. عادات شامل اطواری چون حرکت دادن دست ها به هنگام صحبت، ارضای امیال روحی با سیگارکشیدن، پرخوری، و حتی سلیقه های خاص در مطالعه، مانند خواندن داستان های ترسناک یا تراژدی شکسپیر و جز آن است. علت توجه روان شناسان به عادات این است که جزءِ اساسی یادگیر ی اند، اما اگر راحتی شخص را مختل کنند باید درمان شوند. روان کاوان عادت را تظاهر تکانه های شهوانی و پرخاشگرانه تلقی می کنند. وقتی این تکانه ها سرکوب شوند، با رفتارهای تکراری و تخریبی، که تشکیل دهندۀ عادات است، مفری می یابند. برعکس، کلارک هال، روان شناس امریکایی و نظریه پرداز یادگیری، عادت را به شکل دقیق و براساس قوانین شرطی شدن (شرطی سازی) و تقویت، تعریف کرد. به عقیدۀ بیشتر روان شناسان معاصر، عادت رفتار آموخته شده یا شرطی شده ای است که ارادۀ شخص در مهار آن ها اثر چندانی ندارد. حتی بعضی از نظریه پردازان فعالیت های پیچیده تر اما شایع انسان، نظیر بازی فوتبال یا تکلم به زبان بیگانه، را متشکل از «سلسله مراتب عادات» تلقی می کنند. عادات ممکن است به صورت واکنش در مقابل رویدادی مهم، مانند جراحت جسمی، شروع شود و در موقعیت های دیگر، با ایجاد دوبارۀ برخی نشانه ها یا محرک های رخداد اولیه، ادامه یابد. عادت متأثر از رویدادهای ایجادکنندۀ رفتار و نیز پاداش یا تنبیه متعاقب آن است. هرگاه عملی بلافاصله پس از وقوع، به گزاف پاداش داده شود، به عادت تبدیل می شود. وقتی عادتی عمیقاً تثبیت شود، ممکن است عوامل دیگری، غیر از عامل ایجادکننده، نیز در تداوم آن مؤثر باشند و به پاداش مداوم و مطلوب نیازی نباشد. در واقع، عادت ممکن است خود پاداش دهندۀ خود شود. کمک روان شناسان برای رفع عاداتی نظیر کندن مو یا ابروها، جویدن ناخن ها، بالاانداختن شانه ها، خاراندن، پرخوری، سیگار کشیدن، مصرف الکل و خودنمایی بسیار مؤثر است. در کودکان، رفتارهای خودتخریبی، نظیر کوبیدن سر، را می توان با تعدیل رفتار یا فنون شرطی سازی تقابلی برطرف کرد. این فنون عبارت اند از افزایش آگاهی شخص از این عادت ها، غیرطبیعی جلوه دادن این عادت ها، مانع تراشی هنگام بروز آن ها، و تقویت عادت های جانشین؛ در ضمن، هنگامی که شخص از پیامدهای مثبت اجتماعی ترک این عادات آگاه شود، کنار گذاشتن آن ها آسان تر می شود. در اختلال روانی شدیدتری موسوم به اختلال وسواسی فکری ـ عملی، شخص ناگزیر به انجام اعمالی تکراری می شود؛ مانند شستن مکرر دست ها و کنترل مکرر خاموش بودن چراغ ها یا وسایل خانگی.