طعنه

/ta~ne/

مترادف طعنه: بدگویی، سرزنش، شماتت، طعن، لوم، ملامت، نیش و کنایه، سرزنش کردن، نیزه زنی، ضربت نیزه

برابر پارسی: سرزنش، سرکوفت، بدگویی

معنی انگلیسی:
irony, quip, sarcasm, taunt, barb, taunt(ing), sneering

لغت نامه دهخدا

( طعنة ) طعنة. [ طَ ن َ ] ( ع مص ) طعنه. یک بار نیزه زدن. ( غیاث اللغات ) ( آنندراج ). طعنةٌ سلکی ؛ نیزه زدنی راست. ( مهذب الاسماء ). || عیب جوئی کردن. ( غیاث اللغات ). || مجازاً، بیغاره. سرزنش. ملامت. گواژه. ( حاشیه فرهنگ اسدی نخجوانی ). زخم. ( صراح ). فسوس. ( ناظم الاطباء ). تفش. ( مجمعالفرس ). و بمعنی بد گفتن کسی را مجاز است و با لفظ کشیدن و بردن و زدن و کردن و داشتن و فروختن و باریدن مستعمل. ( آنندراج ). و رجوع به فرهنگ شعوری ج 2 ص 166 شود :
غلام و جام می را دوست دارم
نه جای طعنه و جای ملام است.
منوچهری.
هرچه وزیر میگفت به طعنه جواب میداد. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 486 ).
گر مخالف معسکری سازد
طعنه ای در برابر اندازد.
خاقانی.
با لذت طعنه تو دل را
فرموش شد آرزوی مرهم.
خاقانی.
بدانکه نیست کفم چون دهان گل پرزر
به دست طعنه چرا هر خسی نهد خارم.
خاقانی.
لیکن از روی طعنه خصمان
آمدن هیچ رو نمیدارد.
خاقانی.
دو بیوه بهم گفتگو ساختند
سخن را به طعنه درانداختند.
نظامی.
هر هنری طعنه شهری بود
هر شکری زحمت زهری بود.
نظامی.
یکی از بزرگان گفت پارسائی را چه گویی درحق فلان عابد که دیگران در حق او به طعنه سخنها گفته اند. ( گلستان ). ملاح بیمروت از او به خنده برگردید، جوان را دل از طعنه ملاح بهم برآمد. ( گلستان ).
مسلمانی اگر کعبه پرستی است
پرستاران بت را طعنه از چیست.
شبستری.
ای که ز بت طعنه به هندو بری
هم ز وی آموز پرستشگری.
امیرخسرو ( از آنندراج ).
دو دوست با هم اگر یکدلند در همه کار
هزار طعنه دشمن به نیم جو نخرند.
ابن یمین.
یکی را بود طعنه درلفظ او
یکی را سخن در معانی بود.
ابن نصیر.

طعنه. [ طَ ن َ ] ( اِخ ) دهی است از دهستان آتابای بخش آق قلعه شهرستان گنبد قابوس در 1/5هزارگزی خاور آق قلعه ، جنوب رودخانه گرگان. دشت و معتدل و مرطوب و مالاریائی با 8000 تن سکنه. آب آن از رودخانه گرگان بوسیله موتور برداشته میشود. محصول آنجا غلات و صیفی و حبوبات و لبنیات. شغل اهالی زراعت وگله داری. صنایع دستی زنان قالیچه بافی است. راه فرعی به آق قلعه دارد. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 3 ).

فرهنگ فارسی

یکبارزدن بانیزه، اثرنیزه دربدن، سرکوفت، سرزنش
۱ - ( مصدر اسم ) یکبار زدن با نیزه ضربت نیزه . ۲ - سرزنش کردن . ۳ - ( اسم )
دهی از دهستان آتابای بخش پهلوی دژ شهرستان گنبد قابوس .

فرهنگ معین

(طَ نِ ) [ ع . طعنة ] (اِمص . ) ۱ - یک بار نیزه زدن . ۲ - سرزنش کردن .

فرهنگ عمید

۱. سخن کنایه آمیز که معمولاً به منظور توهین، تمسخر، و سرزنش بر زبان می آید.
۲. (اسم مصدر ) [قدیمی] سرزنش، بدگویی: دو دوست با هم اگر یک دلند در همه حال / هزار طعنهٴ دشمن به نیم جو نخرند (ابن یمین: ۳۸۲ ).
* طعنه زدن: (مصدر لازم )
۱. سرزنش کردن، ملامت کردن.
۲. گوشه و کنایه زدن: همه حمال عیب خویشتنیم / طعنه بر عیب دیگران چه زنیم (سعدی: لغت نامه: طعنه زدن ).

واژه نامه بختیاریکا

باگوشی؛ تنا؛ سرکو؛ کُچه؛ لُقز

دانشنامه اسلامی

[ویکی اهل البیت] از گناهان زبان طعنه زدن است.
طعنه زدن: عیبجوئی کردن. مجازاً، توبیخ و سرزنش کردن. بد گفتن. طعن زدن با نیزه است و به طور استعاره در عیب گویی و عیب گرفتن و سرزنش به کار می رود.
طعن از کارهای مذموم است و موجب ضرر دنیوی و عذاب اخروی می شود.
زخم زبان گونه ای مردم آزاری است ؛ یعنی سخنی بر زبان آوریم که شخص مقابل را برنجاند.
ضرب المثل معروفی است که می گوید: زخم شمشیر خوب می شود، ولی زخم زبان خوب نمی شود. البته این ضرب المثل یک واقعیت است و احادیث اخلاقی اسلامی نیز آن را تاکید می کند و به شدت، زخم زبان زدن و شماتت را نکوهیده است.
حضرت امام باقر علیه السلام می فرماید: "فایاکم والطعن علی المومنین؛ از طعن زدن به مومنان بپرهیزید".
و فرمود: "ما من انسان یطعن فی عین مومن الا مات بشر میتة و کان قمنا ان لایرجع الی خیر"؛ هیچ انسانی رو یا روی مومنی به او طعنه نمی زند جز این که به بدترین مردن ها می میرد و سزاوار است که به خیر بازنگردد.

جدول کلمات

متلک

مترادف ها

invective (اسم)
پرخاش، طعنه، طعن، سخن حمله امیز، ناسزا گویی

reproach (اسم)
سب، ننگ، سرزنش، مذمت، رسوایی، ملامت، طعنه، عیب جویی، توبیخ، سرکوفت

reproof (اسم)
سب، سرزنش، عتاب، ملامت، طعنه، نکوهش، توبیخ ملایم

lash (اسم)
ضربه، تسمه، طعنه، شلاق، تازیانه

quip (اسم)
کنایه، گوشه، بذله، لطیفه، طعنه، طنز

scoff (اسم)
مسخره، ریشخند، طعنه، سخره، تمسخر، استهزاء، سخریه، طنز

irony (اسم)
مسخره، طعنه، تمسخر، طنز، وارونه گویی، پنهان سازی، گوشه و کنایه و استهزاء

jape (اسم)
گول، شوخی، لطیفه، طعنه

rebuke (اسم)
سرزنش، زخم زبان، ملامت، طعنه، گوشمالی، سرکوفت

twit (اسم)
سرزنش، طعنه

expostulation (اسم)
عتاب، طعنه

sarcasm (اسم)
سرزنش، ریشخند، لطیفه، طعنه، زهر خنده، سخن طعنه امیز

jeer (اسم)
مسخره، ریشخند، طعنه، استهزاء، طنز

jest (اسم)
کردار، کنایه، گوشه، مسخره، شوخی، بذله، لطیفه، خوش مزگی، طعنه، تمسخر، مزاح، بذله گویی

call-down (اسم)
ملامت، طعنه

brush-off (اسم)
اخراج بی ادبانه، زدایش، طعنه

taunt (اسم)
مسخره، طعنه

satire (اسم)
طعنه، هزلیات، هجونامه

lashing (اسم)
طعنه، شلاق زنی

فارسی به عربی

اسخر , تهکم , دعابة , سخریة , سخط

پیشنهاد کاربران

بیغار
طَعن: به کلامی نیش دار و گزنده گویند که منظوری غیرمستقیم را در بر می گیرد. ( وَطَعْنًا فِی الدِّین )
طَعنه از طَاع است که به باب افعال رفته است. کسی، اگر از کسی در کلام بگوید: �شنیدم و چشم� ولی این اطاعت قلبی نباشد و کلامی موافق او گوید ولی منظورش ردّ باشد به این کلام طعنه گویند. مثال: کسی، یک نفر را مجاب می کند که نماز خوب است پس نماز بخوان؛ او هم در کلام آن را بدون ایمان قلبی بپذیرد، مدتی بعد ببیند زیر حرف خود زده و نماز نمی خواند پس به او بگوید: �چرا نماز نمی خوانی؟� او در جواب بگوید: باشه تو راست می گویی. . . . . این کلام را طعنه گویند. طاعون از طَعن است، چون گزنده است و بدن را چون مارگزیدگی گزیده و سیاه می کند. طعنه به کلام نیش دار چنانچه ذکر شد گفته می شود.
...
[مشاهده متن کامل]

آن کس که به ما به طعنه ها می تازد
او را چه خبر که نفس ما می سازد
خون چهره زمین خوردن معیار شکست ات نیست
آن کس که ز معرکه رَمد می بازد
شعر از حسین جعفری خویی

در لری بختیاری
طعنه زدن: تَنا دادن
طَعنه
شایَد اَز بیخ ( اَصل ) واژه یِ پارسی وَ اَرَبیده " تَنه " باشَد ، بَرایِ این که دَر نیش وُ کِنایه وُ مَتَلَک با آرِنج یا کَفِ دَست یا با شانه به تَنه یِ هَم می زَنَند تا به دیگَر بِفَهمانَند ( بِپِیمانَند ) .
کنایه، متلک ، سرزنش، سرکوفت، بدگویی
کنایه
متلک
سرزنش
سرکوفت

بپرس