[ویکی فقه] بَیّومیّه، یکی از طریقه های صوفیۀ مصر ، منسوب به نورالدین علی بن حجازی بن محمدبیومی (۱۱۰۸-۱۱۸۳ق/۱۶۹۶-۱۷۶۹م) می باشد.
علی بیومی در روستای بیوم واقع در جنوب مصر زاده شد و پس از تحصیلِ مقدمات علوم، سماع حدیث و حفظِ قرآن به تصوف روی آورد. وی با دست ارادت دادن به بسیاری از مشایخ و شاگردی آنان اصول و روش های سلوک طریقه های مختلف را آموخت، چنان که با دستگیری احمد بن عبّادشاذلی در طریقۀ شاذلیه ، به یاری علی بن عمر بن عبدالسلام تطاونی در طریقۀ قادریه ، با ارشاد عبدالرحمان حلبی در طریقۀ بدویه ، و به وسیلۀ عیسیٰ تیلونی در طریقۀ نقشبندیه تلقین ذکر یافت و از همین رو، گاه «جامع الطرق» خوانده شده است.
تبلیغ و ترویج بیومیه
بیومی پس از اقامت در قاهره ، به رغم مخالفت های علمای الازهر و با حمایت شیخ شبراوی ـ شیخ الازهر در آن روزگارـ حلقه های ذکر را در یکی از مساجد آن جا برپا داشت و بعد از آن که به دعوت شیخ شبراوی، تدریس در مدرسۀ طَیْبَرسیۀ الازهر را پذیرفت، مریدان بسیاری یافت. علم و تقوا ، و نیز برخورداری بیومی از کلامی فصیح و گیرا موجب روی آوردنِ بسیاری از مردم، به ویژه طبقاتِ کم درآمدِ جامعۀ مصر به تعالیم او گردید. در نقل از کرامات او گفته اند که راهزنان را توبه می داد و احوال آنان را چنان دگرگون می کرد که به جمع مریدانش می پیوستند. علاوه برآن، عده ای از علما در مجالس درس او حاضر می شدند و برخی امیران، همچون مصطفیٰ پاشا که ظاهراً بیومی رسیدن وی به منصب صدارت را پیشگویی کرده بود، از جملۀ مریدان او بودند. مصطفیٰ پاشا به عثمان آغا، از امیران خود دستور داد تا در قاهره مسجد ، آبخوری عمومی و مکتبی برای آموزش ایتام، نیز قبه ای برای بیومی بنا کند. بیومی همچنین در سفرهای متعدد به مکه و سرزمین حجاز ، به تبلیغ و ترویج طریقۀ خود در میان مردمان شهرنشین و قبایل بدوی پرداخت و به این ترتیب، حوزۀ فعالیت طریقۀ بیومیه را در دیگر سرزمین ها نیز گسترش داد. پس از چندی خلفا و مریدان او از مصر تا حجاز انتشار یافتند و از آن جا به یمن ، حضرموت ، ایران و ماوراءالنهر رفتند و این طریقه را تا سواحل اقیانوس هند پراکندند.
وفات
علی بیومی سرانجام در قاهره درگذشت و در قبه ای که از پیش برای او ساخته شده بود، به خاک سپرده شد.
آثار
...
علی بیومی در روستای بیوم واقع در جنوب مصر زاده شد و پس از تحصیلِ مقدمات علوم، سماع حدیث و حفظِ قرآن به تصوف روی آورد. وی با دست ارادت دادن به بسیاری از مشایخ و شاگردی آنان اصول و روش های سلوک طریقه های مختلف را آموخت، چنان که با دستگیری احمد بن عبّادشاذلی در طریقۀ شاذلیه ، به یاری علی بن عمر بن عبدالسلام تطاونی در طریقۀ قادریه ، با ارشاد عبدالرحمان حلبی در طریقۀ بدویه ، و به وسیلۀ عیسیٰ تیلونی در طریقۀ نقشبندیه تلقین ذکر یافت و از همین رو، گاه «جامع الطرق» خوانده شده است.
تبلیغ و ترویج بیومیه
بیومی پس از اقامت در قاهره ، به رغم مخالفت های علمای الازهر و با حمایت شیخ شبراوی ـ شیخ الازهر در آن روزگارـ حلقه های ذکر را در یکی از مساجد آن جا برپا داشت و بعد از آن که به دعوت شیخ شبراوی، تدریس در مدرسۀ طَیْبَرسیۀ الازهر را پذیرفت، مریدان بسیاری یافت. علم و تقوا ، و نیز برخورداری بیومی از کلامی فصیح و گیرا موجب روی آوردنِ بسیاری از مردم، به ویژه طبقاتِ کم درآمدِ جامعۀ مصر به تعالیم او گردید. در نقل از کرامات او گفته اند که راهزنان را توبه می داد و احوال آنان را چنان دگرگون می کرد که به جمع مریدانش می پیوستند. علاوه برآن، عده ای از علما در مجالس درس او حاضر می شدند و برخی امیران، همچون مصطفیٰ پاشا که ظاهراً بیومی رسیدن وی به منصب صدارت را پیشگویی کرده بود، از جملۀ مریدان او بودند. مصطفیٰ پاشا به عثمان آغا، از امیران خود دستور داد تا در قاهره مسجد ، آبخوری عمومی و مکتبی برای آموزش ایتام، نیز قبه ای برای بیومی بنا کند. بیومی همچنین در سفرهای متعدد به مکه و سرزمین حجاز ، به تبلیغ و ترویج طریقۀ خود در میان مردمان شهرنشین و قبایل بدوی پرداخت و به این ترتیب، حوزۀ فعالیت طریقۀ بیومیه را در دیگر سرزمین ها نیز گسترش داد. پس از چندی خلفا و مریدان او از مصر تا حجاز انتشار یافتند و از آن جا به یمن ، حضرموت ، ایران و ماوراءالنهر رفتند و این طریقه را تا سواحل اقیانوس هند پراکندند.
وفات
علی بیومی سرانجام در قاهره درگذشت و در قبه ای که از پیش برای او ساخته شده بود، به خاک سپرده شد.
آثار
...
wikifeqh: طریقه_بیومیه