طریق تعیین ضروب منتج

[ویکی فقه] طریق تعیین ضروب منتج، به معنای شیوه تعیین ضروب منتج در هر یک از اشکال اربعه است.
هر یک از اَشکال اربعه قیاس اقترانی با توجه به تعداد مقدمات قیاس (دو مقدمه، یعنی صغرا و کبرا) و گزینه های ممکن به حسب کم (کلی یا جزئی بودن) و کیف (موجبه یا سالبه بودن) و جهت (جهات سیزده یا پانزده گانه مشهور) ضروب متعددی دارد. از سوی دیگر، منتج بودن هر یک از این اَشکال مشروط به وجود شرایطی در ناحیه کمّ، کیف و جهتِ هر یک از صغرا و کبراست. وجود همین شرایط باعث می شود که همه ضروبِ ممکن در هر شکل، منتج نباشند، بلکه این ضروب، به دو دسته منتج و غیر منتج تقسیم شود. برای تعیین ضروب منتج در هر یک از اَشکال اربعه، دو طریق کلی وجود دارد: ۱. طریق اسقاط: در این روش، ابتدا به همه ضروب ممکنِ یک شکل توجه می شود و با توجه به شرایط انتاج آن شکل، هر ضربی که فاقد آن شرایط باشد از مجموع ضروب، جدا و اخراج می شود و آنچه باقی می ماند ضروب منتج آن شکل خواهند بود. ۲. طریق تحصیل: در این روش، ابتدا به شرایط انتاجِ هر شکل توجه می شود و با رعایت آنها، ضروب واجد شرایط انتاج، یکی یکی استنباط و استخراج می شود.
مستندات مقاله
در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد.• تفتازانی، عبدالله بن شهاب الدین، الحاشیة علی تهذیب المنطق.