طراحی بوم شناختی

طراحی بوم شناختی یا طراحی اکولوژیکی ( انگلیسی: Ecological design ) توسط Sim Van der Ryn و Stuart Cowan بدین صورت تعریف می شود که: هر نوع طراحی که اثرات زیست محیطی مخرب را با اقدام خود با فرایندهای زندگی به حداقل می رساند. [ ۱] طراحی محیط زیست مسئول یک رشته طراحی یکپارچه محیط زیست است. [ ۲]
تعریف طراحی بوم شناختی زمانی به کار می آید که با دید مثبت به آن نگاه کنیم و تلاش ما رسیدن به طراحی سبز باشد و نه فقط کنارآمدن با محدودیت های آن قبل از این کار لازم است که بدانیم آیا معماران و طراحان برای پاسخ دادن به این پرسش آمادگی دارند؟ جواب آن ها به احتمال زیاد منفی است. تقریباً به جز طراحان منظر، تمامی طراحان به گونه ای آموزش دیده اند که هیچ پیش زمینه جدی ای در رابطه با اکولوژی و زیست شناسی محیطی ندارند، بنابراین منطقی است که برای ساخت محیط مصنوع تفکرات ما جهت یابی اساسی و سریعی به سمت طراحی اکولوژیک پیدا کند.
یکی از جنبه های اساسی سیستم های طبیعی آن است که اکوسیستم ها و تمامی بیوسفر نسبتاً پایدار و برگشت پذیرند، توانایی سیستم های طبیعی در مقابله با تخریب ها و بازگرداندن آن ها از شک های منظمی که به آن ها وارد می شود. اصلی مهم در نگهداری و مدیریت سیستم های زنده است. حفظ یکپارچگی و دست نخوردگی شبکه موجودات، عملکرد و فعالیت های آن ها درون اکوسیستم و شبکه ایی که سیستم های مختلف را به یکدیگر ارتباط می دهند، برای تضمین پایداری و حیات آن ها لازم است. ساده شدن اکوسیستم ها و از هم گسیختن شبکه های ارتباطی بین آنها، شکنندگی و آسیب پذیری شدید و غیرقابل جبرانی را برای آن ها به وجود می آورد. در تغییرات آب و هوا، شکستن لایه ازن، کاهش تنوع زیستی، افول شیلات، بروزمکرر طغیان قرمز در دریاها، افزایش سیل های ویرانگر و خشک سالی، شواهد فراوانی بر ناپایداری روزافزون بیوسفر دیده می شود.
• طراحی اکولوژیک؛ اهمیت تنوع زیستی گونه ها را در نظر دارد. [ ۳]
با پیشرفت شهرها، از تعداد گونه ها، اندازه و یکپارچگی اکوسیستم ها کاسته شده است و در نتیجه توانایی طبیعت در ایجاد و خلق زندگی جدید کم شده است. تنها در طی چند شده سرمایه ای را که طبیعت در طی میلیون ها سال ذخیره کرده و انباشته بود، به مصرف رساندیم، علاوه بر آنکه قدرت طبیعت در ایجاد سرمایه های جدید، سلب نموده ایم، ساختمان سازی، برای مثال ( پاک سازی اراضی، کارهای ساختمانی و … ) معمولاً منجر به ساده سازی اکوسیستم می شود که در نتیجه از حالتی متنوع به حالتی ساده تر تبدیل می شود. نتیجه چنین ساده سازی از دست رفتن حالت ترمیم پذیری طبیعت است که می تواند مشکلات کوتاه مدت یا تغییرات دراز مدت، نظیر تغییر آب و هوا را جبران نماید و اغلب چنین حالتی باعث کاهش انعطاف روابط بین محیط مصنوع و اکوسیستم می شود، درعین اینکه محدودیت های اکوسیستم برای سیستم های مصنوع بشر می افزاید، در نهایت وابستگی بشر و سیستم های ساخت او با عملکرد اکوسیستم ها نه تنها کمتر نمی شود که روز به روز هم افزایش می یابد. توانایی تحلیل رفته اکولوژیکی به معنی آن است که فعالیت های بشر هم، هر روز محدودتر می شود و اختیارات آن کاسته می شود، بنابراین باید محیط طبیعی را با احتیاط بیشتری مورد استفاده قرار داد، بخصوص به حفظ تنوع زیستی آن توجه بیشتری باید نمود. [ ۴]