طرابزون

ترابزون یا طرابزون ( به ترکی استانبولی: Trabzon ) شهری است در کشور ترکیه که در کنار دریای سیاه قرار دارد. این شهر مرکز استان طرابزون است.
این شهر در ساحل دریای سیاه در شمال شرقی ترکیه و مرکز استان طرابزون است. طرابزون، واقع در جاده تاریخی ابریشم، قرنها به عنوان تقاطع ادیان، زبان ها و فرهنگ بوده و یک دروازه تجارت به ایران در جنوب شرقی و قفقاز به شمال شرقی بود. چنان که ابن حوقل گوید، بزرگ ترین بندری بود که در آغاز دولت عباسیان از قسطنطنیه مال التجاره به آن وارد می گردید و از آنجا به سایر بلاد اسلامی فرستاده می شد… تجارت آنجا به دست ارامنه بود ولی بسیاری از تجار مسلمین نیز در آنجا اقامت دائم داشتند. مخصوصاً پارچه های کتان یونانی و پارچه های پشمی و دیبای رومی از خلیج یعنی از بوسفور از راه دریا حمل می شد و به طرابزون می رسید. [ ۳]
نام ترکی طرابزون است. به صورت تاریخی Trebizond, Trapezund, Tribisonde و Trapezus می باشد. که دیگر نام این شهر به کارادنیز ( Karadeniz ) هم اشاره می شود این نام در لاتین به شکل Trapezus است که از یونانی باستان و نام Τραπεζοῦς ( تراپزوس ) که نخستین نام این شهر بوده است گرفته شده. این واژه در یونانی به معنی جدول است؛ که در زبان یونانی پنتوس و یونانی مدرن به شکل Τραπεζούντα ( تراپزوندا ) درآمده است. در ترکی عثمانی و فارسی به شکل طربزون نوشته شده است. در طی دوره عثمانی طارا بوزان نیز بکار رفته است. برخی جغرافی دانان غربی نیز از این نام به جای نام لاتین Trebizond ( ترابیزوند ) استفاده کرده اند. [ ۴] [ ۵] [ ۶] [ ۷]
در سده نوزدهم میلادی شهر طرابزون از سوی مهاجران ارمنی خورشید آباد ( Hurşidabat ) نامیده می شد. [ ۸]
شهر طرابزون در کنار دریای سیاه قرار گرفته است. مساحت این شهر حدود ۱۸۸ و مساحت استان طرابزون نیز ۴٬۶۸۵ کیلومتر مربع است. کوه های پنتیک و چهار دریاچه به نام های اوزونگل، چاکرگل، سرا و هالیدزن در نزدیکی این شهر واقع شده اند.
با توجه به این که شهر طرابزون در حاشیه دریای سیاه قرار گرفته آب و هوایی نیمه گرمسیری و مرطوب را داراست.
عمدهٔ مردم طرابزون ترک تبار هستند. [ ۱۱] [ ۱۲] ولی گروهی از چرکس های مهاجر نیز وجود دارند. [ ۱۳] همچنین گروه های کوچکی از لازها، یونانی های مسلمان و ارامنه همشین نیز در این شهر حضور دارند. [ ۱۱] [ ۱۴] ترک های محلی عمدتاً از ترکمن های چپنی هستند. [ ۱۵] زبان اصلی این گروه های قومی ترکی می باشد. مهاجرین تازه که پس از فروپاشی شوروی به این شهر آمده اند عمدتاً روس و اکراینی و قفقازی تبار ( عمدتاً گرجستانی ) هستند. در این شهر مغازه ها و مکان هایی به زبان روسی را می توان یافت. [ ۱۶]

طَرابْزون
صومعه سوملا در نزدیکی (یا: طَرابوزان؛ نام باستانی: تراپزوس) بندری در دریای سیاه، در شمال شرقی ترکیه، به فاصلۀ ۳۵۵کیلومتری جنوب غربی باتوم. جمعیت آن ۱۴۳,۹۰۰ نفر است (۱۹۹۰). روی تختال کوچکی واقع شده است که بین دو درۀ پر شیب و موازی در امتداد ساحل قرار دارد و به دماغه ای کوچک ختم می شود. در مناطق اطراف شهر مرکبات، ذرت، و سیب زمینی کشت می شود. معادن آهن، مس، و روی نیز دارد. طرابزون بر سر راه تجاری تاریخی بین ایران و اروپا واقع شده و مرکز حمل کالا، به ویژه مواد غذایی، دام، توتون و تنباکو، با کشتی است. آثار تاریخی بسیاری از عصر بیزانس دارد، ازجمله کلیسای مریم باکره با سر زرین و کلیسای سنت ائوگنیوس که به ترتیب به مسجد اورته جامع و مسجد بین جامع تبدیل شده اند؛ و کلیسای ایاصوفیه، متعلق به قرن ۱۳م، که به موزه تبدیل شده است. در نزدیکی طرابزون صومعۀ سومِلا متعلق به قرن ۱۴ قرار دارد. مهاجران یونانی سینوپ، شهربندری بر دریای سیاه، در ۷۵۶پ م تأسیس کردند. مهرداد ششم پونتوس در قرن ۱پ م آن را فتح کرد و به شهر اهمیت یافت. سپس بخشی از امپراتوری روم شد. در قرن ۳م در امپراتوری روم شرقی ادغام شد. در ۱۴۶۱، سلطان محمد دوم عثمانی آن را فتح کرد و طرابزون ضمیمۀ امپراتوری عثمانی شد.