طائعین

[ویکی فقه] در آیه ۱۱ سوره فصلت، واژه «طائعین» که نقش «حال» را برای فاعل «أتینا» دارد، با صیغه انحصاری جمع آمده و ممکن است در ظاهر، ایجاد شبهه کند که چرا آن نیز به صورت مثنای مؤنث به کار نرفته است؟! که در ذیل آن را بررسی می کنیم.
خداوند در آیه ۱۱ سوره فصلت می فرماید: «ثُمَّ اسْتَوی إِلَی السَّماءِ وَ هِیَ دُخانٌ فَقالَ لَها وَ لِلْأَرْضِ ائْتِیا طَوْعاً أَوْ کَرْهاً قالَتا أَتَیْنا طائِعینَ»؛ «سپس به آفرینش آسمان پرداخت؛ درحالی که به صورت دود بود به آن و به زمین دستور داد: به وجود آیید (و شکل گیرید)، خواه از روی اطاعت و خواه اکراه! آنها گفتند: ما از روی طاعت می آییم (و شکل می گیریم)».
معنی أَتَیْنَا طَائِعِینَ
در این آیه، خداوند آسمان و زمین را مورد خطاب قرار داده و با عبارت «ائْتِیا» که فعل امر و صیغه مثنی و خطاب به دو موجودیت است، به آنان دستور می دهد و برای نقل پاسخ آنها نیز ابتدا از فعل «قالَتا» که آن نیز فعلِ ماضیِ مثنایِ غائب است، استفاده می کند؛ اما متن پاسخ آسمان و زمین این گونه است: «أَتَیْنَا طَائِعِینَ». فعلی که در نقل پاسخ آسمان و زمین به کار رفته، فعل جمع است نه مثنی. علتش این است که در زبان عربی، افعالی که برای شخص غایب یا مخاطب استفاده می شوند، هم صیغه مفرد و جمع دارند و هم صیغه مثنی؛ اما برای شخص متکلم، فقط دو صیغه مفرد و جمع وجود دارد که اولی را «متکلم وحده» و دومی را «متکلم مع الغیر» می نامند؛ بدون این که برای مذکر و مؤنث تفاوتی وجود داشته باشد. بنابراین هیچ گونه خدشه ای درباره عدم تناسب این فعل با افعال قبلی وجود ندارد. اما واژه «طائعین» که نقش «حال» را برای فاعل «أتینا» دارد، با صیغه انحصاری جمع آمده و ممکن است در ظاهر، ایجاد شبهه کند که چرا آن نیز به صورت مثنای مؤنث به کار نرفته است؟!
علت جمع آمدن فعل طائعین
علت عدم تطابق حال و ذوالحال از دو جهت است:
← از جهت تذکیر و تأنیث
...

[ویکی الکتاب] معنی طَائِعِینَ: فرمانبرداران - با میل ورغبتان
معنی قَالَتَا: آن دوزن گفتند(در عبارت "ثُمَّ ﭐسْتَوَیٰ إِلَی ﭐلسَّمَاءِ وَهِیَ دُخَانٌ فَقَالَ لَهَا وَلِلْأَرْضِ ﭐئْتِیَا طَوْعاً أَوْ کَرْهاً قَالَتَا أَتَیْنَا طَائِعِینَ " چون سماء و ارض مؤنث مجازی هستند به این شکل آمده است)
ریشه کلمه:
طوع (۱۲۹ بار)