ضربی

ضَربی
منسوب به ضرب، موسیقی ضربی، آهنگ ضربی. آهنگی که دارای وزن خاص باشد و خواننده یا نوازندۀ ماهر آن را ساخته باشد. نغمه ای که دارای ضرب باشد و بتوان حرکات مشخصی را بر حسب واحد زمان در متن آن به طور مرتب تکرار کرد؛ از آن جمله است حرکاتی مانند دست زدن، سماع کردن، رقص کردن، نواختن آلات ضربی همچون تنبک، دایره، و دف. انواع چهارمضراب ها، پیش درآمدها، ترانه ها، تصنیف ها و نغمه های دیگر مانند مجلس افزوز و کرشمۀ در همۀ دستگاه ها جزو ضربی ها محسوب می شوند. برخی از آهنگ هایی که استادان مشهور ساخته اند نیز به ضربی معروف است؛ مانند ضربی ترک اثر صبا. ضربی های ردیف عبارت اند از رِنگِ شهرآشوب، رِنگ ضَرب اُصول، رِنگ نَستاری، رِنگ دلگشا، خوارزمی، مجلس افروز، کرشمه، رنگ حربی، رِنگ شَلَخو، رِنگ یکچوبه، رِنگ فرح، کوراوغلی و چهارمضراب دلکش و چهارمضراب اول ماهور، زنگوله و پیش زنگوله، چهارمضراب اول نوا، همایون، و سه گاه. برخی ضربی ها بدون کلام اند؛ مانند پیش درآمد، چهارمضراب، و رِنگ و برخی دیگر با کلام اند مانند انواع تصنیف، ترانه، و سرود.