ضربان ساز یا پِیس میکر ( به انگلیسی: pacemaker ) در پزشکی به بخشی از قلب یا در حالت مصنوعی دستگاهی که عمل ضربان سازی را تقلید می کند گفته می شود که ضربان ایجاد کرده و آهنگ آن را تنظیم می کند.
قلب انسان به طور میانگین نزدیک به صدهزار بار در روز می تپد. معمولاً سلول های تحریک کننده الکتریکی قلب در بافتهای گره ای آن تجمع یافته اند. در بین دو دهلیز این تنها دهلیز راست است که دارای بافت گره ای است به گره پیش آهنگ که در دیواره پشتی دهلیز راست و در زیر منفذ بزرگ سیاهرگ زبرین قرار دارد. برای انقباض ابتدا گره پیش آهنگ به صورت ریتم خودبه خودی تحریک می شود و این پیام انقباض را از طریق ۳ رشته گره ای دهلیز راست به گره دهلیزی بطنی – که در حد فاصل بین دیواره دهلیزها و بطن ها و کمی متمایل به دهلیز راست قرار دارد – هدایت می کند. سپس بافتهای گره ای داخل بطنها از جمله باندل هیس این موج تحریک الکتریکی را در سراسر بطنها منتشر می کنند.
همه سلولهای این بافتهای گره ای دارای ضربان ریتمیک پایه هستند ولی چون تعداد ضربان گره پیش آهنگ در دقیقه بیشتر است لذا با ارسال موجهای تحریکی ( معمولاً هفتاد تا صد ضربان در دقیقه ) موجب تحریک سریعتر سایر بافتها نسبت به ریتم پایه خودشان می شود. پس سایر سلولهای قلب در حالت طبیعی ضربان ساز نیستند و فقط گره پیش آهنگ یا سینوسی ضربان ساز است. [ ۱]
در صورتی که به هر دلیلی موج هدایت الکتریکی از گره پیش آهنگ به سایر بافتهای گره ای نرسد آن ها خود می توانند ضربان ساز باشند که مهمترین این اختلالات بلوک دهلیزی - بطنی است که ضربان ساز دهلیز گره پیش آهنگ و ضربان ساز بطنها گره دهلیزی بطنی است.
قلب دارای سلول های ( بالقوه ) ضربان ساز متعددی است که در گره سینوسی ( گره پیش آهنگ ) ، گره دهلیزی - بطنی ( AV node ) ، دسته هیس ( Hiss bundle ) و سلول های پورکینژ قرار دارند. ضربان ساز اصلی و طبیعی یا گره سینوسی دهلیزی دارای سریعترین میزان دشارژ طبیعی ( ۷۰–۸۰ بار در دقیقه ) است. این دشارژ در گره دهلیزی - بطنی حدود ۶۰ پالس در دقیقه ( bpm ) و در دسته هیس حدود ۵۰ bpm و در سلولهای پورکینژ ۳۰ ضربه در دقیقه می باشد. در حالت پیدایش نقص در پیس میکر طبیعی و سریع تر، ضربان ساز آهسته تر بعدی، کار ضربان سازی در قلب را به عهده می گیرد.
در برخی بیماران قلبی مانند مبتلایان به کندی ضربان قلب شدید ( برادیکاردی ) ، نامنظمی ضربان قلب و بلوک قلبی گاه از ضربان ساز مصنوعی استفاده می شود. این ضربان ساز می تواند موقتاً خارجی باشد ولی معمولاً با عمل جراحی در داخل بافت قلب کاشته می شود.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفقلب انسان به طور میانگین نزدیک به صدهزار بار در روز می تپد. معمولاً سلول های تحریک کننده الکتریکی قلب در بافتهای گره ای آن تجمع یافته اند. در بین دو دهلیز این تنها دهلیز راست است که دارای بافت گره ای است به گره پیش آهنگ که در دیواره پشتی دهلیز راست و در زیر منفذ بزرگ سیاهرگ زبرین قرار دارد. برای انقباض ابتدا گره پیش آهنگ به صورت ریتم خودبه خودی تحریک می شود و این پیام انقباض را از طریق ۳ رشته گره ای دهلیز راست به گره دهلیزی بطنی – که در حد فاصل بین دیواره دهلیزها و بطن ها و کمی متمایل به دهلیز راست قرار دارد – هدایت می کند. سپس بافتهای گره ای داخل بطنها از جمله باندل هیس این موج تحریک الکتریکی را در سراسر بطنها منتشر می کنند.
همه سلولهای این بافتهای گره ای دارای ضربان ریتمیک پایه هستند ولی چون تعداد ضربان گره پیش آهنگ در دقیقه بیشتر است لذا با ارسال موجهای تحریکی ( معمولاً هفتاد تا صد ضربان در دقیقه ) موجب تحریک سریعتر سایر بافتها نسبت به ریتم پایه خودشان می شود. پس سایر سلولهای قلب در حالت طبیعی ضربان ساز نیستند و فقط گره پیش آهنگ یا سینوسی ضربان ساز است. [ ۱]
در صورتی که به هر دلیلی موج هدایت الکتریکی از گره پیش آهنگ به سایر بافتهای گره ای نرسد آن ها خود می توانند ضربان ساز باشند که مهمترین این اختلالات بلوک دهلیزی - بطنی است که ضربان ساز دهلیز گره پیش آهنگ و ضربان ساز بطنها گره دهلیزی بطنی است.
قلب دارای سلول های ( بالقوه ) ضربان ساز متعددی است که در گره سینوسی ( گره پیش آهنگ ) ، گره دهلیزی - بطنی ( AV node ) ، دسته هیس ( Hiss bundle ) و سلول های پورکینژ قرار دارند. ضربان ساز اصلی و طبیعی یا گره سینوسی دهلیزی دارای سریعترین میزان دشارژ طبیعی ( ۷۰–۸۰ بار در دقیقه ) است. این دشارژ در گره دهلیزی - بطنی حدود ۶۰ پالس در دقیقه ( bpm ) و در دسته هیس حدود ۵۰ bpm و در سلولهای پورکینژ ۳۰ ضربه در دقیقه می باشد. در حالت پیدایش نقص در پیس میکر طبیعی و سریع تر، ضربان ساز آهسته تر بعدی، کار ضربان سازی در قلب را به عهده می گیرد.
در برخی بیماران قلبی مانند مبتلایان به کندی ضربان قلب شدید ( برادیکاردی ) ، نامنظمی ضربان قلب و بلوک قلبی گاه از ضربان ساز مصنوعی استفاده می شود. این ضربان ساز می تواند موقتاً خارجی باشد ولی معمولاً با عمل جراحی در داخل بافت قلب کاشته می شود.
wiki: ضربان ساز قلب