صنایع دوره قاجار

[ویکی فقه] صنایع دستی در دوره قاجار را می توان به فرش، ابریشم بافی، شال های ایرانی، چرم، نمد، اجناس پشمی، و غیره اشاره کرد. به جز منسوجات و صنایع دستی، «معادن» سرشار ایران نیز راه را برای ایجاد صنایع دیگر فراهم کرده بود؛ اگر چه ایرانی ها از دانش استخراج معادن بی بهره بودند و این صنعت تماماً در دست عاملان روسی و انگلیسی بود. ذخایر عظیم همچون «مس»، «آهن»، «سرب»، «نمک طعام» و «گوگرد» می توان اشاره کرد.
«صنعت» در لغت به معنای کار و پیشه می باشد و در اصطلاح به آنچه که پروده دست انسان می باشد، گفته می شود. درباره صنایع دوره قاجار باید گفت که تولیدات صنعتی مانند محصولات کشاورزی، همه نیازهای زندگی ساده و محقر اکثریت جامعه ایران را تامین می کرد و در مواقع جزئی نیاز به کالاهای وارداتی می شد.
صنایع دستی ایران
صنایع دستی ایران بیشتر به مصرف داخلی می رسید و چندان در اقتصاد و تجارت اهمیتی نداشت. در اوایل دوره قاجار صنایع دستی ایران پیشرفت مختصری کرد؛ اما چندی بعد بر اثر افزایش واردات فرآورده های ماشینی اروپا رو به نابودی رفت؛ تنها فرش رونق مختصری گرفت و بازارش بهتر از دیگر منسوجات، از جمله «حریر بافی، ابریشم بافی و ریسندگی» بود.
← فرش
به جز منسوجات و صنایع دستی، «معادن» سرشار ایران نیز راه را برای ایجاد صنایع دیگر فراهم کرده بود؛ اگر چه ایرانی ها از دانش استخراج معادن بی بهره بودند و این صنعت تماماً در دست عاملان روسی و انگلیسی بود. ذخایر عظیم «مس»، «آهن»، «سرب»، «نمک طعام» و «گوگرد» به دلیل فقدان دانش کافی و نبود راه ها و هزینه های گزاف استخراج، چندان کمکی به اقتصاد و صنعت ملی نکرد. فقط قسمت بسیار اندکی از معادن غنی آهن مملکت در مازندران و خراسان استخراج می شد و بقیه «آهن» مورد نیاز از «هند» وارد می شد. کارگران ایرانی، از آهن شمشیر های بسیار مرغوبی تولید می کردند، که به «شمشیرهای دمشقی» شیراز و مشهد معروف بود. در کارگاه های اسلحه سازی اصفهان، شیراز و تهران اسلحه های آتشین خصوصاً «تفنگ» از روی نمونه اروپایی ساخته می شد. فقط «سرب» و «لاجورد» به مقدار زیاد و کیفیت مطلوب تولید و به مصرف داخلی می رسید. معادن لاجورد در روستای قمصر کاشان و نزدیکی قزوین بودند.
رشد و افول صنایع
...