صنایع دستی سیستان از اصیل ترین و شاخص ترین صنایع دستی ایران و جهان و قدمت آن به درازای تاریخ است. مردم سیستان نیز همچون دیگر اقوام ایرانی همواره به دنبال راهی برای استفاده بهتر از هنر نیاکانشان بوده اند. صنایع دستی سیستان زیربنای همین تفکر است و این کار باعث شده تا به مرور زمان آثاری ارزشمند و زیبا به وجود بیاید که روز به روز بر زیبایی آنها افزوده شود. [ ۱] [ ۲]
در جای جای سیستان هنرها و صنایع دستی گوناگونی رواج دارند که هر کدام علاقه مندان خاص خود را دارد. این هنرها گویای فرهنگ غنی مردم این منطقه هستند و بخش بسیار مهمی از شیوه زندگی آنها را به تصویر می کشند. [ ۳]
شاردن جهانگرد فرانسوی دوره صفوی در سفرنامه اش آورده است: بهترین نوع حصیر و سبد در سیستان بافته می شود اقبال یغمایی نیز اضافه می کند در داخل و پیرامون دریاچه هامون و رود هیرمند واقع در سیستان، جگن و نی بسیار می روید. [ ۴]
خامه دوزی نام یکی از صنایع دستی سیستان است که به آن خامک دوزی یا خمک دوزی یا حتی سفید دوزی نیز می گویند. اما قدیمی ترین واژه برای این هنر همان خمک دوزی است. به این دلیل این نام را بر این هنر گذاشته بودند که در سال های دور، ابریشم بدون هیچ گونه پرداختی از قبیل رنگرزی و پخت و پز یا سفیدکاری و در واقع به صورت خام استفاده می شده است. [ ۵]
در اصل خامه دوزی همان سوزن دوزی است که در آن از نخ ابریشم استفاده می شود. قدمت این هنر را با زمان پیدایش ابریشم در صنایع دستی سیستان برابر می دانند و جالب تر آن که از سیستان در اولین نوشتارهای اسلامی با عنوان مرکز تولید بهترین بافته های پشمی و ابریشمی یاد شده است. سیستان به علت داشتن باغ های بسیار زیاد توت یکی از بزرگ ترین مرکزهای تولید ابریشم بوده است. [ ۶] منابع تاریخی می گویند در حدود صد سال پیش در روستای چلنگِ زابل کارگاه های تولید پیله و ابریشم وجود داشته است. اوج شکوفایی هنر خامه دوزی را به دوره های اشکانی و سیستانی نسبت می دهند. می توان جلوه های این هنر را در تزئینات لباس، جانماز، انواع دستمال و سفره ها دید. [ ۷]
سیاه دوزی نوعی سوزن دوزی است که تنها از نخ سیاه رنگ که معمولاً ابریشمی است، در آن استفاده می شود و برای تزیین سرآستین و پیش سینهٔ لباس ها به کار می رود. نحوهٔ دوخت به این صورت است که با دوخت دندان موشیِ بهم چسبیده نقش هایی مثلثی شکل روی لباس می زنند و گاهآ دربین دوخت دندان موشی از دوخت زنجیره هم استفاده می کنند. [ ۸] [ ۹]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفدر جای جای سیستان هنرها و صنایع دستی گوناگونی رواج دارند که هر کدام علاقه مندان خاص خود را دارد. این هنرها گویای فرهنگ غنی مردم این منطقه هستند و بخش بسیار مهمی از شیوه زندگی آنها را به تصویر می کشند. [ ۳]
شاردن جهانگرد فرانسوی دوره صفوی در سفرنامه اش آورده است: بهترین نوع حصیر و سبد در سیستان بافته می شود اقبال یغمایی نیز اضافه می کند در داخل و پیرامون دریاچه هامون و رود هیرمند واقع در سیستان، جگن و نی بسیار می روید. [ ۴]
خامه دوزی نام یکی از صنایع دستی سیستان است که به آن خامک دوزی یا خمک دوزی یا حتی سفید دوزی نیز می گویند. اما قدیمی ترین واژه برای این هنر همان خمک دوزی است. به این دلیل این نام را بر این هنر گذاشته بودند که در سال های دور، ابریشم بدون هیچ گونه پرداختی از قبیل رنگرزی و پخت و پز یا سفیدکاری و در واقع به صورت خام استفاده می شده است. [ ۵]
در اصل خامه دوزی همان سوزن دوزی است که در آن از نخ ابریشم استفاده می شود. قدمت این هنر را با زمان پیدایش ابریشم در صنایع دستی سیستان برابر می دانند و جالب تر آن که از سیستان در اولین نوشتارهای اسلامی با عنوان مرکز تولید بهترین بافته های پشمی و ابریشمی یاد شده است. سیستان به علت داشتن باغ های بسیار زیاد توت یکی از بزرگ ترین مرکزهای تولید ابریشم بوده است. [ ۶] منابع تاریخی می گویند در حدود صد سال پیش در روستای چلنگِ زابل کارگاه های تولید پیله و ابریشم وجود داشته است. اوج شکوفایی هنر خامه دوزی را به دوره های اشکانی و سیستانی نسبت می دهند. می توان جلوه های این هنر را در تزئینات لباس، جانماز، انواع دستمال و سفره ها دید. [ ۷]
سیاه دوزی نوعی سوزن دوزی است که تنها از نخ سیاه رنگ که معمولاً ابریشمی است، در آن استفاده می شود و برای تزیین سرآستین و پیش سینهٔ لباس ها به کار می رود. نحوهٔ دوخت به این صورت است که با دوخت دندان موشیِ بهم چسبیده نقش هایی مثلثی شکل روی لباس می زنند و گاهآ دربین دوخت دندان موشی از دوخت زنجیره هم استفاده می کنند. [ ۸] [ ۹]
wiki: صنایع دستی سیستان