صناعت

[ویکی فقه] صناعت، یکی از اصطلاحات به کار رفته در علم منطق بوده و به معنای ملکه حاصل از تکرار در عمل است.
«صناعت» یا «پیشه» در اصل، حرفه شخص سازنده است و در عرف عام عبارت است از: علم ناشی از تکرار در عمل. از معنای آن نزد خواص تعبیر مختلفی شده است؛ مثل: ۱. علم متعلق به کیفیت عمل. ۲. ملکه ای که با آن می توان مصنوعات را از روی بصیرت به کار برد و به مقصود معینی در حد امکان دست یافت. ۳. ملکه ای نفسانی که افعال به طور اختیاری و بدون نیاز به تفکر از آن صادر می شود.
دیدگاه خواجه طوسی
در اساس الاقتباس آمده است: «همچنان که آن تصرف را که نجّار در چوب کند به وجهی که مؤدّی بوَد به مطلوب او، چون ملکه باشد صناعت نجارت گویند، آن تصرف را که مردم در معانی کند بر وجهی که مؤدّی بوَد به مطلوبی که می خواهند، چون ملکه شود، صناعت منطق خوانند». صناعت به الفاظ فلسفه، منطق و ریاضیات اضافه می شود؛ مثلاً می گویند: صناعت منطق و صناعت فلسفه. صناعات خمس در اصطلاح منطقیان عبارت اند از: برهان، جدل، خطابه، شعر و مغالطه.
تفاوت علم و صنعت
فرق علم و صناعت این است که غایت علم، شناخت حقیقت است، در حالی که غایت صناعت، بهره وری است. در الجوهر النضید آمده است: صناعت، ملکه ای نفسانی است که می توان با استفاده از آن، موضوعات را در جهت هر مقصودی که از بصیرت برخاسته باشد، بر حسب امکان، به کار برد. صناعت شامل امور علمی و عملی است.
مستندات مقاله
...