صفی علی شاه

لغت نامه دهخدا

صفی علیشاه. [ ص َ ع َ ] ( اِخ ) حاجی میرزا محمد حسن اصفهانی ملقب به صفی علیشاه از معاریف مشایخ متصوّفه طهران و از فضلا و علمای ذی شأن ، در سوم شعبان سنه هزارو دویست و پنجاه و یک هجری قمری متولد شد و در اوایل امر مدتی در شیراز و کرمان و یزدو هندوستان بسر برد و بالاخره به طهران آمده در آنجااقامت گزید و بعدها یکی از خواص مریدان وی قطعه زمینی بمقدار دو هزار ذرع به وی تقدیم نمود و او در آن خانقاهی وسیع بنا نهاد و قریب هشت سال در آنجا بسر برد و در روز چهارشنبه بیست و چهارم ذی القعده سنه ٔهزار و سیصد و شانزده هجری وفات یافت و در همان خانقاه مدفون گردید. وی را تألیفات عدیده است از جمله تفسیری منظوم از بحر رمل مسدس بوزن مثنوی مولوی که در طهران بطبع رسیده است. صاحب ترجمه در جوانی از مریدان حاجی میرزا زین العابدین ملقب به رحمت علیشاه پدر صاحب طرائق الحقایق بوده است و بعد از وفات او در جزوارادت کیشان حاجی آقا محمد شیرازی ملقب به منورعلیشاه عم رحمت علیشاه مذکور درآمد. ( شرح احوال صاحب ترجمه مشروحاً و مفصلاً در طرائق الحقائق ج 3 صص 203-207 مذکور است رجوع بدان جا شود ) ( وفیات معاصرین بقلم مرحوم محمد قزوینی. مجله یادگار سال پنجم شماره 4و5 ).
مرحوم یاسمی در کتاب خود بنام «ادبیات معاصر» که ضمیمه ترجمه تاریخ ادبیات برون ج 4 انتشار یافته ، ذیل احوال صفی علیشاه نویسد: حاج میرزاحسن صفی علیشاه اصفهانی در سوم شعبان 1251 هَ. ق. در اصفهان متولد و پس از شصت و پنج سال در 24 ذی القعده 1316 هَ. ق. در تهران درگذشت. مقبره او در خانقاهی است که مریدانش در محله شاه آباد تهران ساخته اند. ( خیابان خانقاه منشعب از خیابان صفی علیشاه است و خیابان اخیر از شاهرضا شروع و به میدان بهارستان ختم میشود، این دو بنام صفی و خانقاه او معروف اند ). جمعی کثیر به او ارادت می ورزیدند و او را قطب سلسله نعمت اللهی می شناختند. صفی علیشاه مردی دانا و سخن سنج و نیک محضر و خوش صحبت بود و مریدانش از او کرامتها نقل می کنند. طبعی روان و منطقی استوار داشته است. آثار اوزبدةالاسرار و بحرالحقایق و عرفان الحق و میزان الفرقةو تفسیر و دیوان غزلیات و قصاید است که همه بطبع رسیده است. مهمترین اثر او تفسیر قرآن است که بنظم آورده و حاوی اشعار خوب و مهیج است پس از او مرحوم علی خان ظهیرالدوله در این طریقه مقام ارشاد یافت. او را نیز اشعار بسیار هست و چند مثنوی دارد که چاپ شده است. غزل :بیشتر بخوانید ...

فرهنگ فارسی

( حاجی میرزا ) محمد حسن اصفهانی عارف ایرانی و موسس فرقه صفی علی شاهی ( و. اصفهان ۱۲۵۱ -ف.تهران ۱۳۱۶ ه.ق . ). وی پس از آموختن مبادی علوم در بیست سالگی برای ملاقات [ حاج میرزا کوچک رحمت علی شاه ] بشیراز رفت وهمراه وی مدتی در کرمان اقامت گزید . پس از رحلت حاج میرزا کوچک بسال ۱۲۸٠ ه.ق. بهندوستان رفت و از آنجا بزیارت مکه شتافت و سپس بهندوستان مراجعت کرد. در طی این سفر کتاب [ زبده الاسرار ] را بنظم در آورد . پس از چهار سالاز هند عزم زیارت عتبات کرد و پس از آن به یزد رفت و از یزد بار دیگر بهندوستان شتافت و از آن کشور بقصد زیارت مشهد رضا ۴ بایران باز آمد و در تهران مقیم شد و بارشاد سالکان پرداخت . در جوانی از مریدان رحمت علی شاه بود و پس از وفات او مرید حاج آقا محمد شیرازی ملقب به منور علی شاه عم رحمت علی شاه گردید ولی بعدا بین حاج آقا محمد و او اختلافی ظاهر شد و صفی از او برگشت . یکی از خواص مریدان او قطعه زمینی بمقدار دو هزار ذرع بوی تقدیم کرد و او در آنجا خا نقاهی وسیع بنا نمود و قریب ۸ سال در آن بسر برد و پس از وفات در همان خانقاه مدفون گردید . این خانقاه هنوز بر قرار است ( در خیابان خانقاه منشعب از خیابان صفی علی شاه ). وی مردی دانا و سخن سنج و نیک محضر و خوش صحبت بود و طبعی روان داشت . گروه بسیاری بدو ارادت میروزیدند و هنوز پیروان او سلسله ویرا محفوظ داشته اند. از آثار اوست : تفسیر عرفانی منظوم بر قر آن مجید در بحر رمل مسدس بوزن مثنوی مولوی زبده الاسرار بحر الحقائق ( نظم ) عرفان الحق میزان المعرفه ( نثر ) دیوان قصاید و غزلیات ( که همه بطبع رسیده ).

پیشنهاد کاربران

بپرس