شیکونین ( به انگلیسی: Shikonin ) یک متابولیت ثانویه گیاهی است که دارای خواص دارویی قابل توجهی از جمله اثر ضد سرطان، ضد میکروب، ضد التهاب، بهبود زخم و ضد دیابت است. [ ۱] شیکونین و مشتقات آن رنگدانه های قرمز رنگ از گروه نفتوکوئینون ها هستند که در ریشه بسیاری از گونه های خانواده گاوزبانیان ( Boraginaceae ) شامل erythrorhizon , Lithospermum Arnebia , Onosma , Alkanna , Anchusa و Echium تجمع می یابند. [ ۲] از آنجا که محل تجمع این رنگیزه ها در بخش پوست ریشه است، ریشه های این گیاهان به رنگ قرمز بنفش است. اگر شیکونین از بافت های تازه استخراج شود، به تدریج طی چند روز تیره می شود و در نهایت تبدیل به رسوب سیاهی می گردد که تصور می شود پلیمر باشند. [ ۳]
خانواده گاوزبانیان اغلب گیاهان علفی چند ساله هستند و شامل حدود ۱۰۰ سرده و ۲۰۰۰ گونه است که در مناطق معتدل و گرمسیری توزیع شده اند. متابولیت های ثانویه مهم این خانواده آلکالوئید ها، نفتوکوئینون ها، پلی فنل ها، فیتواسترول ها، ترپنوئیدها و اسیدهای چرب است. [ ۴] به طورکلی متابولیت های ثانویه گیاهان به سه گروه اصلی پلی فنل ها، آلکالوئیدها و ترپن ها دسته بندی می شوند. نفتوکوئینون ها متعلق به دسته پلی فنل ها هستند که شیکونین و مشتق های آن دارای بیشترین اهمیت تجاری در بین رنگدانه های نفتوکوئینون هستند. [ ۲] شیکونین دارای خاصیت چربی دوستی بالایی است و در دمای بالا ناپایدار است و تمایل به اکسید شدن و پلیمریزاسیون دارد. [ ۵]
از مشتق های مهم شیکونین می توان دئوکسی شیکونین و استیل شیکونین را نام برد که دئوکسی شیکونین، فاقد عامل هیدروکسیل در زنجیره جانبی است و پیش ساز استیل شیکونین نیز هست. [ ۳]
استفاده از داروهای گیاهی و ترکیب های طبیعی فرصت های امیدوارکننده ای را برای درمان بیماری ها و همچنین به کارگیری آن ها به عنوان عوامل کمکی در شیمی درمانی برای بیماران سرطانی فراهم کرده است. امروزه طب مکمل و جایگزین نظیر طب سنتی چین به طور گسترده ای در سرتاسر جهان شناخته شده است. شیکونین یکی از ترکیب های مهم طب سنتی چینی است که اثرهای زیستی و دارویی آن به خوبی شناخته شده است. [ ۶] ساختار شیمیایی شیکونین، اولین بار در سال ۱۹۱۸ پیشنهاد شد و سرانجام مشخص شد که این ترکیب ایزومر نوری آلکانین است. [ ۳]
مشتق استیل شیکونین برای اولین بار در سال ۱۹۲۲ توسط کورودا و ماجیما از ریشه های اریترورایزن استخراج گردید. این شیمیدان ها سپس مشتق های دیگر، از جمله شیکونین را نیز جداسازی کردند و بسیاری از خواص شیمیایی آن ها را تعیین کردند. [ ۵]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفخانواده گاوزبانیان اغلب گیاهان علفی چند ساله هستند و شامل حدود ۱۰۰ سرده و ۲۰۰۰ گونه است که در مناطق معتدل و گرمسیری توزیع شده اند. متابولیت های ثانویه مهم این خانواده آلکالوئید ها، نفتوکوئینون ها، پلی فنل ها، فیتواسترول ها، ترپنوئیدها و اسیدهای چرب است. [ ۴] به طورکلی متابولیت های ثانویه گیاهان به سه گروه اصلی پلی فنل ها، آلکالوئیدها و ترپن ها دسته بندی می شوند. نفتوکوئینون ها متعلق به دسته پلی فنل ها هستند که شیکونین و مشتق های آن دارای بیشترین اهمیت تجاری در بین رنگدانه های نفتوکوئینون هستند. [ ۲] شیکونین دارای خاصیت چربی دوستی بالایی است و در دمای بالا ناپایدار است و تمایل به اکسید شدن و پلیمریزاسیون دارد. [ ۵]
از مشتق های مهم شیکونین می توان دئوکسی شیکونین و استیل شیکونین را نام برد که دئوکسی شیکونین، فاقد عامل هیدروکسیل در زنجیره جانبی است و پیش ساز استیل شیکونین نیز هست. [ ۳]
استفاده از داروهای گیاهی و ترکیب های طبیعی فرصت های امیدوارکننده ای را برای درمان بیماری ها و همچنین به کارگیری آن ها به عنوان عوامل کمکی در شیمی درمانی برای بیماران سرطانی فراهم کرده است. امروزه طب مکمل و جایگزین نظیر طب سنتی چین به طور گسترده ای در سرتاسر جهان شناخته شده است. شیکونین یکی از ترکیب های مهم طب سنتی چینی است که اثرهای زیستی و دارویی آن به خوبی شناخته شده است. [ ۶] ساختار شیمیایی شیکونین، اولین بار در سال ۱۹۱۸ پیشنهاد شد و سرانجام مشخص شد که این ترکیب ایزومر نوری آلکانین است. [ ۳]
مشتق استیل شیکونین برای اولین بار در سال ۱۹۲۲ توسط کورودا و ماجیما از ریشه های اریترورایزن استخراج گردید. این شیمیدان ها سپس مشتق های دیگر، از جمله شیکونین را نیز جداسازی کردند و بسیاری از خواص شیمیایی آن ها را تعیین کردند. [ ۵]
wiki: شیکونین