شیر یک طرفه ( به انگلیسی: Check valve ) گونه ای از شیرهای صنعتی است که در آن سیال ( گاز یا مایع ) تنها می تواند در یک جهت حرکت کند و در صورت برگشت سیال، مسیر حرکت مسدود می شود. این شیرها در تجهیزات مختلف صنعتی مانند پمپ ها، جک های هیدرولیک، تجهیزات نیروگاهی و صنایع شیمیایی کاربرد دارد.
همان طور که از اسم آن بر می آید سیال فقط از یک طرف آن می تواند وارد شود و زمانی که در یک مسیر قرار دارد جریان سیال از طریق مخالف آن غیرممکن است. در اکثر شیرها محل ورود سیال به شیر مطرح نیست و می تواند از دو طرف آن باشد؛ ولی در شیر یک طرفه فقط سیال از یک طرف شیر می تواند وارد شود که به همین علت اگر در محلی قرار دارد و می خواهیم جریان را درمسیرمخالف عادی خود عبور دهیم بایستی این شیر را برعکس نماییم یا این که داخل آن را درآوریم که در این صورت حالت شیر یک طرفه را از دست خواهد داد. شیرهای یک طرفه در دو طرح اساسی به نام شیر یک طرفه لولایی و شیر یک طرفه فشاری ساخته می شوند که در زیر به توضیح آن ها می پردازیم.
این شیر که مصرف بیش تری دارد دارای بدنه و درپوش می باشد که درون آن دیسکی که ممکن است یکی یا دوتایی باشد به وسیله پین مخصوصی به بدنه لولا شده و آویزان می باشد. البته در نوع دوتایی آن این پین بین دو دیسک قرار دارد. جریان سیال درموقع ورود دیسک را به طرف مسیر خود بلند کرده و از اطراف آن عبورمی کند. درموقع قطع جریان دیسک به نشیمن گاه چسبیده و اجازه برگشت به سیال را نمی دهد.
در این نوع شیر یک طرفه جریان سیال باعث بازشدن شیر شده و برگشت جریان باعث بسته شدن شیر می گردد. از انواع شیرهای یک طرفه فشاری می توان شیر یک طرفه پیستونی وشیر یک طرفه کروی را نام برد.
شیر یک طرفه پیستونی از نظر شکل داخلی شبیه شیرفلکه ای می باشد که جریان باعث فشار پیستون به طرف بالا و انتقال جریان شده که جهت عکس آن پیستون به طرف پائین آمده و مانع از برگشت سیال به طرف ورودی می شود. این نوع شیر به همراه شیر ساچمه ای و زاویه دار جهت جلوگیری از پدیده لرزش در اثر فشار در مسیر خطوط لوله به کار برده می شود. شکل ۱–۶ اجزا شیر یک طفه پیستونی را نشان می دهد. شکل ۱–۶ ساختمان و اجزا شیر یک طرفه پیستونی
این نوع شیر یک طرفه در دو نوع کره ای افقی و عمودی وجود دارد. در نوع عمودی مسیر جریان مستقیم است و این شیر بیش تر درجاهایی که قطع جریان به صورت فوری لازم باشد بکار می رود. نحوه کار این نوع شیر بدین صورت است که مسیر سیال ورودی یک کره را در داخل سیال معلق نگه داشته وسیال از اطراف آن به طرف دیگر می رود و وقتی که جریان سیال برعکس شود کره مورد نظر در نشیمن گاه خود نشسته که مانع از عبور سیال به طرف ورودی می شود. یکی از مزایای این نوع شیر یک طرفه، استفاده از آن ها در سیالاتی که ویسکوزیته آن ها بسیار زیاد است می باشد. شکل ۱–۷ ساختمان و اجزا از شیر یک طرفه کره ای را نشان می دهد.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفهمان طور که از اسم آن بر می آید سیال فقط از یک طرف آن می تواند وارد شود و زمانی که در یک مسیر قرار دارد جریان سیال از طریق مخالف آن غیرممکن است. در اکثر شیرها محل ورود سیال به شیر مطرح نیست و می تواند از دو طرف آن باشد؛ ولی در شیر یک طرفه فقط سیال از یک طرف شیر می تواند وارد شود که به همین علت اگر در محلی قرار دارد و می خواهیم جریان را درمسیرمخالف عادی خود عبور دهیم بایستی این شیر را برعکس نماییم یا این که داخل آن را درآوریم که در این صورت حالت شیر یک طرفه را از دست خواهد داد. شیرهای یک طرفه در دو طرح اساسی به نام شیر یک طرفه لولایی و شیر یک طرفه فشاری ساخته می شوند که در زیر به توضیح آن ها می پردازیم.
این شیر که مصرف بیش تری دارد دارای بدنه و درپوش می باشد که درون آن دیسکی که ممکن است یکی یا دوتایی باشد به وسیله پین مخصوصی به بدنه لولا شده و آویزان می باشد. البته در نوع دوتایی آن این پین بین دو دیسک قرار دارد. جریان سیال درموقع ورود دیسک را به طرف مسیر خود بلند کرده و از اطراف آن عبورمی کند. درموقع قطع جریان دیسک به نشیمن گاه چسبیده و اجازه برگشت به سیال را نمی دهد.
در این نوع شیر یک طرفه جریان سیال باعث بازشدن شیر شده و برگشت جریان باعث بسته شدن شیر می گردد. از انواع شیرهای یک طرفه فشاری می توان شیر یک طرفه پیستونی وشیر یک طرفه کروی را نام برد.
شیر یک طرفه پیستونی از نظر شکل داخلی شبیه شیرفلکه ای می باشد که جریان باعث فشار پیستون به طرف بالا و انتقال جریان شده که جهت عکس آن پیستون به طرف پائین آمده و مانع از برگشت سیال به طرف ورودی می شود. این نوع شیر به همراه شیر ساچمه ای و زاویه دار جهت جلوگیری از پدیده لرزش در اثر فشار در مسیر خطوط لوله به کار برده می شود. شکل ۱–۶ اجزا شیر یک طفه پیستونی را نشان می دهد. شکل ۱–۶ ساختمان و اجزا شیر یک طرفه پیستونی
این نوع شیر یک طرفه در دو نوع کره ای افقی و عمودی وجود دارد. در نوع عمودی مسیر جریان مستقیم است و این شیر بیش تر درجاهایی که قطع جریان به صورت فوری لازم باشد بکار می رود. نحوه کار این نوع شیر بدین صورت است که مسیر سیال ورودی یک کره را در داخل سیال معلق نگه داشته وسیال از اطراف آن به طرف دیگر می رود و وقتی که جریان سیال برعکس شود کره مورد نظر در نشیمن گاه خود نشسته که مانع از عبور سیال به طرف ورودی می شود. یکی از مزایای این نوع شیر یک طرفه، استفاده از آن ها در سیالاتی که ویسکوزیته آن ها بسیار زیاد است می باشد. شکل ۱–۷ ساختمان و اجزا از شیر یک طرفه کره ای را نشان می دهد.
wiki: شیر یک طرفه