شکل برگ ها

شکل ظاهری برگ ها بسیار متنوع است. آن ها به شکل های دایره ٬بیضی ٬نیزه٬پر٬پنجه٬قلب و بسیاری شکل های دیگر هستند، اما در مجموع می توان آن ها را به سه گروه تقسیم کرد: برگ های پهن، برگ های باریک و برگ های سوزنی. غیر از این سه گروه برخی گیاهان مانند سرو کوهی برگ های پولک مانند دارند. شگل برگ گیاهان یکی از راه های مهم شناسایی نوع گیاه است. طول بیشتر برگ ها میان ۵/۲ تا ۳۰ سانتی متر است. اما برگ برخی از گیاهان بسیار بزرگ است، برای مثال طول بعضی از برگ های نوعی نخل آفریقایی به ۲۰ متر هم می رسد یا قطر نوعی از برگ های شناور که در مرداب های آمریکای جنوبی می رویند، به ۸/۱ متر می رسد، همچنین در مرداب انزلی، قطر برگ های دایره ای نیلوفر آبی گاه به بیش از ۵۰ سانتیمتر نیز می رسند. تعداد برگ ها در گیاهان گوناگون نیز متفاوت است. گیاهانی مانند گندم و ذرت دارای تنها چند برگ هستند. درختان کهنسال نارون صدها هزار برگ دارند. بعضی از گیاهان تنها یک برگ دارند. برگ ها یا ساده هستند یا مرکب. برگی که یک پهنک داشته باشد برگ مرکب است و پهنک های برگ مرکب را برگچه می نامند. برگچه های برگ مرکب به صورت پر یا پنجه روی ساقه قرار می گیرند. در آرایش نوع پر، برگ ها شبیه شانه ای در دو طرف رگبرگ اصلی جای می گیرند، مانند برگ درخت گردو و زبان گنجشک. برگچه های برگ های مرکب پنجه ای از انتهای دمبرگ می رویند، مانند برگ شبدر. در برخی از گیاهان، برگچه ها به برگچه های کوچک تری تقسیم می شوند و این برگ ها را برگ مرکب دوگانه می نامند مانند برگ هویج و شبت ( شوید ) . لبه و طرح رگبرگ های پهنک برگ ها گوناگون است. بعضی پهنک برگ ها دارای لبه صاف، بعضی دانه دار و بعضی کنگره دار هستند. لبه بیشتر برگ های باریک و سوزنی صاف است. لبه پهنک بیشتر گیاهانی که در منطقه اقلیمی استوایی و نیمه استوایی می رویند نیز صاف است. لبه پهنک درختانی مانند، پرتقال، نارون و گیلاس دانه دار است و همچنین روی آن ها روزنه هایی نیز وجود دارد که بخشی از آب اضافی گیاه از راه این روزنه ها خارج می شود. لبه برگ برخی از گیاهان، مانند توت سفید و بلوط جنگلی، کنگره دار است.
در دانش گیاه شناسی برگ ها به شکل های زیر دسته بندی می شوند ( لاتین، به همراه توضیح انگلیسی و ترجمه پارسی آن ) :
• Acicular ( acicularis ) : Slender and pointed, needle - like ( سوزنی شکل )
• Acuminate ( acuminata ) : Tapering to a long point ( هرمی شکل )
• Acute: pointed, having a short sharp apex angled less than ۹۰° ( دارای زاویهٔ تند کمتر از ۹۰ درجه )
• Aristate ( aristata ) : Ending in a stiff, bristle - like point ( دارای انتهای زبر و محکم )
• Asymmetrical: With the blade shape different on each side of the midrib ( با اجزاء گوناگون تیغی شکل )
• Basal: arising from the crown, bulb, rhizome or corm, etc. as opposed to cauline ( تاجی شکل، چراغی شکل )
• Bipinnate ( bipinnata ) : Each leaflet also pinnate ( پرمانند )
• Caudate: tailed at the apex ( دم دار )
• Cauline: borne on the stem as opposed to basal ( موازی با ساقه )
• Compound: Not simple; the leaf is broken up into separate leaflets, and the leaf blade is not continuous ( دارای برگچه )
• Cordate ( cordata ) : Heart - shaped, with the petiole or stem attached to the cleft ( قلب مانند )
• Cuneate ( cuneata ) : Triangular, stem attaches to point ( مثلثی، وصل شده توسط سطح برگ )
• Deltoid ( deltoidea ) or deltate: Triangular, stem attaches to side ( مثلثی، توسط کناره های برگ )
• Digitate ( digitata ) : Divided into finger - like lobes ( انگشت دار )
• Elliptic ( elliptica ) : Oval, with a short or no point ( بیضی شکل )
• Entire: having a smooth margin without notches or indentations ( دارای یک لبه صاف و بدون شکاف و دندانه )
• Falcate ( falcata ) : Sickle - shaped ( داسی شکل )
• Fenestrate ( fenestrata ) "windowed" with holes ( e. g. Monstera deliciosa or Aponogeton fenestralis ) , or window - like patches of translucent tissue. ( cf Perforate ) ( پنجره مانند )
• Filiform ( filiformis ) : Thread - or filament - shaped ( رشته ای شکل )
• Flabellate ( flabellata ) : Semi - circular, or fan - like ( نیم دایره ای یا بادبزن مانند )
• Hastate, spear - shaped ( hastata ) : Pointed, with barbs, shaped like a spear point, with flaring pointed lobes at the base ( نیزه مانند )
• Laciniate: Very deeply lobed, the lobes being very drawn out, often making the leaf look somewhat like a branch or a pitchfork ( چنگال مانند )
• Laminar: Flat ( like most leaves ) ( صاف، مانند اکثر برگ ها )
• Lance - shaped, lanceolate ( lanceolata ) : Long, wider in the middle ( دراز و دارای میانه ای پهن )
• Linear ( linearis ) : Long and very narrow ( دراز و باریک )
• Lobed ( lobata ) : With several points ( دارای چندین نوک )
• Mucronate: Ending abruptly in a sharp point ( دارای انتهایی تیز )
• Obcordate ( obcordata ) : Heart - shaped, stem attaches to tapering point ( قلب مانند )
• Oblanceolate ( oblanceolata ) : Top wider than bottom ( انتهای فوقانی عریض تر از انتهای تحتانی )
• Oblong ( oblongus ) : Having an elongated form with slightly parallel sides ( کشیده و قرینه )
• Obovate ( obovata ) : Teardrop - shaped, stem attaches to tapering point ( اشکی شکل )
• Obtuse ( obtusus ) : With a blunt tip ( دارای لبهٔ بی نوک )
• Orbicular ( orbicularis ) : Circular ( دایره ای )
• Ovate ( ovata ) : Oval, egg - shaped, with a tapering point ( تخم مرغی شکل )
• Palmate ( palmata ) : Consisting of leaflets or lobes radiating from the base of the leaf. ( پنجه ای )
• Pedate ( pedata ) : Palmate, with cleft lobes ( نخلی شکل )
• Peltate ( peltata ) : Rounded, stem underneath ( دوار )
• Perfoliate ( perfoliata ) : Stem through the leaves ( ساقه از میان برگ ردشده )
• Perforate ( perforata ) : marked with patches of translucent tissue, as in Crassula perforata and Hypericum perforatum, or perforated with holes ( cf "Fenestrate" ) ( مشخص شده با تکه های بافت شفاف )
• Pinnate ( pinnata ) : Two rows of leaflets ( شانه ای )
• Odd - pinnate, imparipinnate: Pinnate with a terminal leaflet ( شانه ای فرد یا شانه ای بسته )
• Paripinnate, even - pinnate: Pinnate lacking a terminal leaflet ( شانه ای زوج یا شانه ای باز )
• Pinnatifid and pinnatipartite: Leaves with pinnate lobes that are not discrete, remaining sufficiently connected to each other that they are not separate leaflets. ( دارای برگچه های پیوسته و پرمانند )
• Bipinnate, twice - pinnate: The leaflets are themselves pinnately - compound ( دوشانه ای یا شانه ای مضاعف )
• Tripinnate, thrice - pinnate: The leaflets are themselves bipinnate ( سه شانه ای )
• Tetrapinnate: The leaflets are themselves tripinnate. ( چهارشانه ای )
• Pinnatisect ( pinnatifida ) : Cut, but not to the midrib ( it would be pinnate then ) ( برش خورده )
• Serenoa repens showing pleated elliptic leaves of seedling and pleated palmate leaves of mature plant ( بیضوی شکل )
• Plicate ( plicatus, plicata ) : folded into pleats, usually lengthwise, serving the function of stiffening a large leaf. ( تاشده به شکل بیضی )
• Pungent: Having hard, sharp points. ( دارای انتهای تیز و زبر )
• Reniform ( reniformis ) : Kidney - shaped ( کلیه مانند )
• Retuse: With a shallow notch in a broad apex ( با یک شکاف کم عمق در انتهای فوقانی عریضش )
• Rhomboid ( rhomboidalis ) : Diamond - shaped ( الماس مانند )
• Round ( rotundifolia ) : Circular ( گرد یا دایره مانند )
• Sagittate ( sagittata ) : Arrowhead - shaped ( تیرکمانی )
• Simple: Leaf blade in one continuous section, not divided into leaflets ( not compound ) ( به شکل یک تیغ کلی )
• Spear - shaped ( نیزه مانند )
• Spatulate, spathulate ( spathulata ) : Spoon - shaped ( قاشق مانند )
• Subulate ( subulata ) : Awl - shaped with a tapering point ( درفش مانند )
• Subobtuse ( subobtusa ) : Somewhat blunted, neither blunt nor sharp ( نیمه تیز )
• Sword - shaped ( ensiformis ) : Long, thin, pointed ( دراز، باریک و ریز )
• Trifoliate ( or trifoliolate ) , ternate ( trifoliata ) : Divided into three leaflets ( سه برگچه ای )
• Tripinnate ( tripinnata ) : Pinnately compound in which each leaflet is itself bipinnate ( سه شانه ای )
• Truncate ( truncata ) : With a squared off end ( با انتهای مربعی شکل )
• Unifoliate ( unifoliata ) : With a single leaf ( تک برگی )