[ویکی فقه] شک در وجود رافع، شک در بقای چیزی، به واسطه شک در تحقق رافع است.
شک در وجود رافع، عبارت است از شک در بقای چیزی که اقتضای بقا و استمرار دارد، به دلیل شک در پیدایش رافع چیزی که قابلیت استمرار آن را از بین می برد (برای آن؛ برای مثال، وضو مقتضی برای طهارت باطنی است)؛ یعنی شخصی که وضو می گیرد طهارت باطنی او تا وقتی که رافعی مثل خواب یا حدث برایش پیش نیاید، پا برجا است، حال اگر شخص با وضو بعد از مدتی در این که رافعی برای وضویش حادث شده یا نه شک کند یعنی در اصل وجود رافع شک نماید به چنین شکی، شک در وجود رافع می گویند.
تقسیم استصحاب به لحاظ شک در بقای مستصحب
توضیح:یکی از تقسیم های استصحاب به لحاظ شک در بقای مستصحب تقسیم آن به استصحاب با شک در مقتضی و استصحاب با شک در رافع است، زیرا شک در بقای مستصحب گاهی از شک در وجود مقتضی سر چشمه می گیرد؛ یعنی با قطع نظر از موانع، در استعداد و قابلیت ذاتی آن برای ادامه وجود آن شک است، و گاهی از شک در رافع ناشی می شود و اصل اقتضا و قابلیت بقا مسلّم است که خود به پنج نوع تقسیم می شود و یکی از آنها شک در اصل وجود رافع است.در باب شک در مقتضی و رافع، گروهی استصحاب را مطلقا جاری می دانند و گروهی آن را مطلقا انکار می کنند و گروهی بین شک در مقتضی و شک در رافع تفصیل می دهند. سه گونه تفصیل در این باره وجود دارد:۱. بعضی مانند مرحوم «محقق اول» معتقدند در «شک در مقتضی» نمی توان استصحاب کرد، ولی در «شک در رافع» با همه اقسامش می توان استصحاب نمود؛۲. گروهی بر این باورند که تنها در «شک در وجود رافع» استصحاب می شود و در «شک در مقتضی» و «شک در رافعیت موجود» استصحاب نمی شود؛۳. برخی دیگر می گویند: در «شک در اصل وجود رافع» و «شک در رافعیت موجود» به دلیل اشتباه مصداق، استصحاب جاری است، ولی در شک در مقتضی و بقیه اقسام جاری نیست.
شک در وجود رافع، عبارت است از شک در بقای چیزی که اقتضای بقا و استمرار دارد، به دلیل شک در پیدایش رافع چیزی که قابلیت استمرار آن را از بین می برد (برای آن؛ برای مثال، وضو مقتضی برای طهارت باطنی است)؛ یعنی شخصی که وضو می گیرد طهارت باطنی او تا وقتی که رافعی مثل خواب یا حدث برایش پیش نیاید، پا برجا است، حال اگر شخص با وضو بعد از مدتی در این که رافعی برای وضویش حادث شده یا نه شک کند یعنی در اصل وجود رافع شک نماید به چنین شکی، شک در وجود رافع می گویند.
تقسیم استصحاب به لحاظ شک در بقای مستصحب
توضیح:یکی از تقسیم های استصحاب به لحاظ شک در بقای مستصحب تقسیم آن به استصحاب با شک در مقتضی و استصحاب با شک در رافع است، زیرا شک در بقای مستصحب گاهی از شک در وجود مقتضی سر چشمه می گیرد؛ یعنی با قطع نظر از موانع، در استعداد و قابلیت ذاتی آن برای ادامه وجود آن شک است، و گاهی از شک در رافع ناشی می شود و اصل اقتضا و قابلیت بقا مسلّم است که خود به پنج نوع تقسیم می شود و یکی از آنها شک در اصل وجود رافع است.در باب شک در مقتضی و رافع، گروهی استصحاب را مطلقا جاری می دانند و گروهی آن را مطلقا انکار می کنند و گروهی بین شک در مقتضی و شک در رافع تفصیل می دهند. سه گونه تفصیل در این باره وجود دارد:۱. بعضی مانند مرحوم «محقق اول» معتقدند در «شک در مقتضی» نمی توان استصحاب کرد، ولی در «شک در رافع» با همه اقسامش می توان استصحاب نمود؛۲. گروهی بر این باورند که تنها در «شک در وجود رافع» استصحاب می شود و در «شک در مقتضی» و «شک در رافعیت موجود» استصحاب نمی شود؛۳. برخی دیگر می گویند: در «شک در اصل وجود رافع» و «شک در رافعیت موجود» به دلیل اشتباه مصداق، استصحاب جاری است، ولی در شک در مقتضی و بقیه اقسام جاری نیست.
wikifeqh: شک_در_وجود_مانع