شهرستان کَرَج یکی از شهرستان های استان البرز است. این شهرستان در شرق استان البرز قرار دارد. این شهرستان پرجمعیت ترین شهرستان استان البرز و چهارمین شهرستان پرجمعیت ایران است. مرکز این شهرستان، شهر کرج است.
محدوده اولیه این شهرستان برابر با استان البرز کنونی بود تا اینکه شهرستان ساوجبلاغ در سال ۱۳۶۸ از کرج جدا شد، البته قلمرو اولیه شهرستان ساوجبلاغ علاوه بر قلمرو کنونی شامل دو شهرستان نظرآباد و طالقان نیز می شد، زمانی که استان البرز تأسیس شد، اشتهارد و فردیس نیز بخشی از شهرستان بودند، اما شهرستان اشتهارد در سال ۱۳۹۱ و شهرستان فردیس در خرداد سال ۱۳۹۲ از این شهرستان جدا شدند.
این شهرستان شامل دو بخش است به نامهای بخش مرکزی و بخش آسارا.
• بخش مرکزی شامل سه دهستان و پنج شهر می باشد که عبارتند از:
• شهرها: کرج، ماهدشت، کمال شهر، محمدشهر و گرمدره.
• دهستان گرم دره
• دهستان محمدآباد
• دهستان کمال آباد
• شهر: آسارا
• دهستان آدران
• دهستان آسارا
• دهستان نسا
طی پژوهشی که شرکت پژوهشگران خبرهٔ پارس به سفارش شورای فرهنگ عمومی در سال ۸۹ انجام داد و براساس یک بررسی میدانی و یک جامعهٔ آماری از میان ساکنان ۲۸۸ شهر و حدود ۱٬۴۰۰ روستای سراسر کشور، درصد اقوامی که در این نظر سنجی نمونه گیری شد در کرج به قرار زیر بود:[ ۳]
زبان های رایج در شهرستان کرج:
• زبان فارسی: این زبان گویش اصلی شهر کرج و رایج ترین زبان بین اقوام مختلف کرج می باشد.
• گویش کرجی: گویش کرجی گویشی از خانواده گویش های فارسی - مازندرانی می باشد این گویش توسط بومیان شهرستان فردیس، شهرستان ساوجبلاغ و کرج گویش می شود، گویش کرجی زبان بومی نواحی نواحی مرکزی و جنوبی شهرستان کرج می باشد. این گویش در محلات مختلف کرج همچون حصار، سرجوب، وسیه، بیلقان، مصباح، سرحد آباد، کلاک، سیاکلان، آتشگاه، دوروان گوهردشت، ده کرج و غیره گویش می شود. در شهرستان ساوجبلاغ این گویش توسط بومیان هشتگرد و آبادی هایی همچون سیرود، اسپی داران ( سپیدداران ) ، اسکول دره، کله رود ( گلین رود ) ، عالم زمین، ولیان، آغشت، برغان، بانو صحرا، خوروین، ورده ( هندوکوچیک ) ، سیواندره، سیبستان، آجین دوجین، کوشک زر، آردهه، فشند، ینگی امام، شنده، سنج، بریانچال، سرهه، طالیان و غیره گویش می شود. [ ۵]
• گویش قصرانی: گویش قصرانی گویشی از زبان مازندرانی می باشد که در شمال شهرستان کرج نواحی همچون شهرستانک، لانیز، شلنک و همه جا گویش می شود. [ ۶]
• گویش ولاترویی: گویش ولاترویی گویشی از زبان مازندرانی می باشد که در محدوده ولایت رود تا گچسر صحبت می شود. [ ۷]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفمحدوده اولیه این شهرستان برابر با استان البرز کنونی بود تا اینکه شهرستان ساوجبلاغ در سال ۱۳۶۸ از کرج جدا شد، البته قلمرو اولیه شهرستان ساوجبلاغ علاوه بر قلمرو کنونی شامل دو شهرستان نظرآباد و طالقان نیز می شد، زمانی که استان البرز تأسیس شد، اشتهارد و فردیس نیز بخشی از شهرستان بودند، اما شهرستان اشتهارد در سال ۱۳۹۱ و شهرستان فردیس در خرداد سال ۱۳۹۲ از این شهرستان جدا شدند.
این شهرستان شامل دو بخش است به نامهای بخش مرکزی و بخش آسارا.
• بخش مرکزی شامل سه دهستان و پنج شهر می باشد که عبارتند از:
• شهرها: کرج، ماهدشت، کمال شهر، محمدشهر و گرمدره.
• دهستان گرم دره
• دهستان محمدآباد
• دهستان کمال آباد
• شهر: آسارا
• دهستان آدران
• دهستان آسارا
• دهستان نسا
طی پژوهشی که شرکت پژوهشگران خبرهٔ پارس به سفارش شورای فرهنگ عمومی در سال ۸۹ انجام داد و براساس یک بررسی میدانی و یک جامعهٔ آماری از میان ساکنان ۲۸۸ شهر و حدود ۱٬۴۰۰ روستای سراسر کشور، درصد اقوامی که در این نظر سنجی نمونه گیری شد در کرج به قرار زیر بود:[ ۳]
زبان های رایج در شهرستان کرج:
• زبان فارسی: این زبان گویش اصلی شهر کرج و رایج ترین زبان بین اقوام مختلف کرج می باشد.
• گویش کرجی: گویش کرجی گویشی از خانواده گویش های فارسی - مازندرانی می باشد این گویش توسط بومیان شهرستان فردیس، شهرستان ساوجبلاغ و کرج گویش می شود، گویش کرجی زبان بومی نواحی نواحی مرکزی و جنوبی شهرستان کرج می باشد. این گویش در محلات مختلف کرج همچون حصار، سرجوب، وسیه، بیلقان، مصباح، سرحد آباد، کلاک، سیاکلان، آتشگاه، دوروان گوهردشت، ده کرج و غیره گویش می شود. در شهرستان ساوجبلاغ این گویش توسط بومیان هشتگرد و آبادی هایی همچون سیرود، اسپی داران ( سپیدداران ) ، اسکول دره، کله رود ( گلین رود ) ، عالم زمین، ولیان، آغشت، برغان، بانو صحرا، خوروین، ورده ( هندوکوچیک ) ، سیواندره، سیبستان، آجین دوجین، کوشک زر، آردهه، فشند، ینگی امام، شنده، سنج، بریانچال، سرهه، طالیان و غیره گویش می شود. [ ۵]
• گویش قصرانی: گویش قصرانی گویشی از زبان مازندرانی می باشد که در شمال شهرستان کرج نواحی همچون شهرستانک، لانیز، شلنک و همه جا گویش می شود. [ ۶]
• گویش ولاترویی: گویش ولاترویی گویشی از زبان مازندرانی می باشد که در محدوده ولایت رود تا گچسر صحبت می شود. [ ۷]
wiki: شهرستان کرج