شهرستان مهاباد

دانشنامه عمومی

شهرستان مهاباد یکی از شهرستان های استان آذربایجان غربی که مرکز آن شهر مهاباد است. این شهر در جنوب استان و در دامنه رشته جبال لند شیخان کوهستانی و خوش آب و هوا قرار دارد. مهاباد شهری است که در ساحل شرقی رودخانه مهاباد واقع شده است و امروز به خاطر قرار گرفتن در مرکز تلاقی سه استان آذربایجان شرقی، آذربایجان شرقی و کردستان از اهمیت ویژه ای برخوردار است و به دلیل همین جایگاه راهبردی اقامتگاه مسافران زیادی است.
تقسیمات کشوری این شهرستان، بنابرآنچه در نتایج آمارگیری سرشماری سال ۱۳۸۵ کل کشور آمده است، بر حسب بخش، شهر، دهستان و روستا به شرح زیر است:[ ۱]
بخش مرکزی
بخش خلیفان
• شهر مهاباد
• شهر خلیفان
• شهر گوک تپه
دهستان های بخش مرکزی
دهستان آختاچی غربی
• دهستان مکریان شرقی
• دهستان مکریان غربی
دهستان های بخش خلیفان
• دهستان کانی بازار
• دهستان منگور شرقی
شهرستان مهاباد با مساحت ۲۵۹۱ کیلومتر مربع و ۲۱۵٬۵۲۹ نفر جمعیت ( بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۰ ) در موقعیت طول جغرافیایی ۴۵ درجه و ۴۳ دقیقه شرقی و عرض جغرافیایی ۳۶ درجه و ۴۶ دقیقه شمالی ازاستوا قرار گرفته و با دو بخش، مرکزی و خلیفان دارای ۲۲۴ روستا دارای سکنه می باشد. مهاباد دارای آب و هوای کوهستانی با زمستان های سرد و تابستان های نسبتاً معتدل و چهار فصل بسیار جذاب است، رودخانه مهاباد از داخل شهر عبور می کند.
بر اساس نتایج آمارگیری سال ۱۳۸۵ شهر مهاباد چهارمین شهر پرجمعیت آذربایجان غربی است. [ ۲] [ ۲] [ ۱] همچنین این شهر ۵۹ امین شهر پرجمیعت ایران[ ۳] و ۲۶۸۶ امین شهر پرجمیعت جهان است. . [ ۴] همچنین این شهرستان ( شهر با احتساب حومه ) ۵ امین شهرستان استان و ۷۵ امین شهرستان پرجمعیت ایران است.
مردم شهرستان مهاباد به زبان کردی سورانی با لهجه مُکری یا مکریانی از زبان کردی تکلم می کنند. [ ۵] [ ۶] [ ۷]
نام شهرستان مهاباد در گذشته ساوجبلاغ مکری ( در لهجه مهابادی: سابلاغ ) بود که در زمان حکومت رضاشاه در سال ۱۳۱۴ خورشیدی به نام مهاباد تغییر داده شد. دربارهٔ واژه مهاباد تاکنون تعبیرات و معناهای گوناگونی گفته شده است. مهاباد را مادآباد نیز گفته اند که این تعبیر هیچ گونه دلیل قابل قبولی همراه ندارد. این شهر را مه آباد نیز گفته اند که اگر به معنای جایی باشد که همیشه مه آلود است این تعبیر نیز با واقعیت وفق نمی کند. در فرهنگ پارسی برهان قاطع دربارهٔ واژهٔ مهاباد چنین نوشته شده است که نام اولین پیغمبری است که به عجم مبعوث شد و کتابی آورد که آن را «دساتیر» خوانند. بعضی نیز بر این باور هستند که مهاباد به معنای جایی است که بزرگان آن جا را آباد کرده اند. این منطقهٔ کهن در زمان های پیشین مرکز نواحی کردنشین بوده و بطلمیوس آن را داروشاه و راولیستون به نام داریاس نامیده است. امروز در ۳ فرسخی شهر فعلی، روستایی به نام دریاز ( دریاس ) مشهود است که از قرار معلوم شهر داریاس در همین نقطه واقع بوده است. در عصر هخامنشی منطقه، بخشی از امپراتوری بزرگ هخامنشی بود و بعد از آن در زمان اسکندر بخشی از آتورپاتکان ماد بود که سردار هخامنشی آتروپات و سپس جانشینانش بر آن جا حکومت کردند. در دوره صفویه زمین های باختری ایران میدان مبارزه و برخوردهای دو پادشاهی صفویه و عثمانی بود و حکام محلی در ولایات باختر به مقتضای توانایی یکی از دو پادشاهی هر بار پیرو یکی از آن ها می شد. این شهر در گذشته بر اثر زلزله ای نابود و دوباره ساخته شد. پیرامون این شهر آثار تاریخی گوناگونی وجود دارد.
عکس شهرستان مهابادعکس شهرستان مهاباد
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلف

پیشنهاد کاربران

معتبر ترین منابع ها در مهاباد منابع پایین هستند
ادعاهایی درباره ریشهٔ نام �مهاباد� و تغییر آن از �ساوجبلاغ� است و به طور ضمنی تلاش دارد با استناد به ریشه ترکی �سویوق بولاق� هویت تاریخی و زبانی منطقه را تحریف کند. اجازه دهید با استناد به منابع معتبر تاریخی و زبانی پاسخ دقیق و علمی بدهم:
...
[مشاهده متن کامل]

- - -
۱. نام اصلی و ریشهٔ نام مهاباد
نام پیشین: پیش از سال ۱۳۱۵ خورشیدی، این شهر به نام �ساوجبلاغ� یا �ساوجبلاغ مکری� شناخته می شد و نام ترکی �سویوق بولاق�� ادعایی است که هیچ سند تاریخی معتبر و پژوهش علمی برای آن وجود ندارد.
منابع تاریخی: بر اساس منابع تاریخی و اسناد رسمی، این شهر در دوره پهلوی با پیشنهاد وزارت فرهنگ و هنر، نام �مهاباد� را دریافت کرد. پیش از آن، نام های پیشنهادی دیگری مانند �آبادشهر� و �سرداب� هم مطرح بودند و �مهاباد� انتخاب نهایی شد.
تفسیرهای غلط واژه �مهاباد�: برخی گفته اند مهاباد = �مادآباد� یا �مه آباد�، اما پژوهش های تاریخی و جغرافیایی نشان می دهند که این تعبیرات صرفاً حدس و گمان است و پایهٔ مستند ندارد.
- - -
۲. جایگاه تاریخی و باستانی
مهاباد و منطقه اطراف آن از قدیمی ترین سکونتگاه های بشر در فلات ایران است. باستان شناسی نشان داده است که از ۳۵۰۰ پیش از میلاد، مردمی با تمدن کشاورزی و سفال های منقوش در این منطقه زندگی می کرده اند.
این منطقه بعد از هجوم آشوریان و نابودی تمدن های اورارتو و مانا، محل استقرار مادها شد و تا دوره هخامنشیان، اقتصاد غالباً شبانی و حکمرانی های قبیله ای بوده است.
در دوران اشکانیان و ساسانیان، منطقه از نظر استراتژیک اهمیت زیادی داشت و تا دوره اسلامی، مرکز نواحی کردنشین ( مکریان ) بوده است.
- - -
۳. زبان و مذهب مردم
مردم مهاباد به زبان کردی سورانی، لهجهٔ مکریانی سخن می گویند، نه ترکی آذری.
مذهب اکثریت سنی شافعی است، با اقلیت های ارمنی و یهودی در گذشته و تعداد اندکی شیعه در حال حاضر ( حدود ۲٪ جمعیت ) .
- - -
۴. نقد ادعای �سویوق بولاق�
1. هیچ سند تاریخی، نقشه قدیمی یا منبع ادبی از دوره صفویه تا پهلوی وجود ندارد که نام �سویوق بولاق� را برای مهاباد تأیید کند.
2. �ساوجبلاغ� به معنی فارسی/کردی �چشمه سرد� است و در منابع معتبر تاریخی ثبت شده است، نه یک اصطلاح تورکی.
3. این ادعا معمولاً در چارچوب نظریه های غیرعلمی پان ترکی یا بازسازی تاریخی غیرمستند مطرح می شود و با شواهد باستان شناسی، زبان شناسی و تاریخ منطقه مغایرت دارد.
- - -
منابع معتبر:
1. محمدعلی زارع، تاریخ مهاباد، انتشارات دانشگاه کردستان، ۱۳۸۵
2. احمد قادری، فرهنگ جغرافیایی استان های ایران، تهران: سازمان جغرافیایی کشور، ۱۳۷۲
3. آرتور پوپ و دیگر باستان شناسان غربی، مطالعات باستان شناسی فلات ایران و مهاباد، دهه ۱۹۶۰–۱۹۷۰
4. سیدمحمد موسوی، مهاباد در دوره های تاریخی، مجله تاریخ و فرهنگ ایران، شماره ۲۳، ۱۳۹۰
- - -
✅ جمع بندی:
ادعای �سویوق بولاق� ترکی برای مهاباد جعلی و غیرمستند است. نام تاریخی این شهر ساوجبلاغ/ساوجبلاغ مکری بوده و پس از ۱۳۱۵ به دستور وزارت فرهنگ پهلوی، به �مهاباد� تغییر یافت. زبان مردم، کردی سورانی است و ریشه ترکی برای نام شهر توسط هیچ سند معتبر تأیید نمی شود.
- - -

این ادعا نگاه کنیم. ادعای شما این است که نام اصلی �مهاباد� در استان آذربایجان غربی، �سویوق بولاق� بوده و ریشه ی ترکیک دارد. بیایید قدم به قدم بررسی کنیم:
- - -
1️⃣ نام تاریخی �مهاباد�
...
[مشاهده متن کامل]

مهاباد شهر فعلی در آذربایجان غربی است و مرکز شهرستان مهاباد است.
در منابع تاریخی معتبر، این شهر قبل از دوره پهلوی با نام �سُو� یا �سائو� و بعداً �قشلاق مهاباد� شناخته می شد.
نام �مهاباد� از سال ۱۳۲۴ شمسی ( دوره پهلوی ) به شکل رسمی به این شهر داده شد و پیش از آن در منابع رسمی ایرانی �مهاباد� وجود نداشت.
- - -
2️⃣ ادعای �سویوق بولاق�
�سویوق بولاق� به زبان ترکی به معنی چشمه سرد است.
هیچ سند تاریخی ایرانی معتبر ( مانند کتاب های تاریخ نگاران دوران قاجار، سفرنامه های اروپایی، یا نقشه های قدیمی ایران ) مبنی بر اینکه شهر مهاباد به نام �سویوق بولاق� شناخته می شده، وجود ندارد.
تنها جاهایی که این نام آمده، منابع غیررسمی یا ادعاهای پان ترکیستی مدرن است که اغلب برای القای ریشه ترکیک به شهرها بدون پشتوانه تاریخی استفاده می شود.
- - -
3️⃣ منابع معتبر برای بررسی
ابن اثیر، تاریخ الجزیره – اشاره ای به �سویوق بولاق� ندارد.
کتاب �ایران و جغرافیای تاریخی آن� اثر کریستن سن – ذکر �مهاباد� به شکل امروزی و اشاره به نام های قدیمی محلی مانند �مهاباد� یا �مهاباد قدیم� دارد، اما نام �سویوق بولاق� را ندارد.
نقشه های قدیمی ایران ( ۱۸۰۰–۱۹۳۰ میلادی ) – شهر در آن زمان با نام های کردی و فارسی محلی ثبت شده، نه ترکیک.
- - -
4️⃣ جمع بندی علمی
ادعای �سویوق بولاق� نام اصلی مهاباد� جعلی است.
نام مهاباد از دوره پهلوی رسمی شد و پیش از آن نامی محلی یا کردی داشته است.
هیچ منبع تاریخی معتبر، نقشه یا سند قابل استنادی این نام ترکی را تأیید نمی کند.
این نوع ادعاها معمولاً در رویکردهای پان ترکیستی مدرن برای القای حضور ترک ها در مناطق باستانی ایران مطرح می شود و پایه مستند تاریخی ندارد.
- - -

شهری از استان آزربایجان غربی کنونی است، نام اصلی آن 👈 ""سویوق بولاق "" می باشد و ریشه تورکی دارد.
این شهر تز گذشته کوردنشین و سنی مذهب بوده
دوستان آذربایجانی ما اشتباه نکنند.
در زمان صفویه. چون بیشتر شاهان صفوی ترکسازی میکردند. برای همین ـ اسم این شهر را سابلاخ گذاشتند. ولی همیشه این شهر یک شهر کوردنشین بوده. مثلا صارم خان ایزدی که علیه شاه اسمائیل قیام کرد. به آن مناطق رفت. و شخصیت های زیادی آنجا بودند
...
[مشاهده متن کامل]

حتی جد جلال طالبانی اهل این شهر بوده زمان شاه عباس از ترس شیعیان قزلباش به شهر زور یا همان سلیمانیه فرار میکند

نام کوچک زرتشت، زادگاه زرتشت ، شهری درکردستان ایران ومرکز کوردستان موکریان ( ناحیه جنوب آذربایجان غربی موسوم به کوردستان موکریان )