شهرستان سردشت

شهرستان سردشت یکی از شهرستان های مرزی و کردنشین[ ۲] استان آذربایجان غربی است که در جنوب غربی این استان و امتداد جنوبی ارومیه قرار دارد و با شمال کشور عراق و اقلیم کردستان عراق همسایه است. مرکز این شهرستان، شهر سردشت بوده و مردم این شهرستان کردزبان می باشند و با گویش سورانی و لهجە مکریانی صحبت می کنند. [ ۲]
راه بانه به پیرانشهر و راه مهاباد به سردشت، همراه با شبکه ای از راه های روستایی، راه های ارتباطی این شهرستان را تشکیل می دهند.
سردشت از شمال با شهرستان میرآباد، شمال شرق با پیرانشهر و مهاباد، از شرق با بوکان و از جنوب شرق با بانه در استان کردستان همسایه است. سردشت از غرب با شهرهای رانیه و قلعه دیزه و استان اربیل و از جنوب با شهر سلیمانیه و شهر شارباژیر و ماوت در استان سلیمانیه همسایه است. همچنین سردشت دارای ۱۰۰ کیلومتر مرز با کردستان عراق است. [ ۲] [ ۳]
جمعیت این شهرستان براساس سرشماری سال ۱۳۸۵ برابر با ۱۰۴۱۴۶ نفر بوده است که از این تعداد ۵۲۴۹۴ نفر آنان مرد و ۵۱۶۵۲ نفر آنان زن بوده اند. [ ۱]
برخی بر این باورند که سردشت ( زَردَشت ) از آنجا که این نام را در کُردی «زرتشت» و «زرادشتر» می خوانند. عقیده دارند که سردشت از نام زرتشت گرفته شده باشد که بعد از حمله اعراب به ایران به سردشت تغییر نام پیدا کرده باشد. همچنین سردشت می تواند از دو قسمت ( سر ) و ( دشت ) باشد که در زبان کردی به معنای دشتی است که تا رودخانه زاب ادامه دارد. [ نیازمند منبع]
ساعت ۴:۳۰ بعد از ظهر هفتم تیرماه سال ۱۳۶۶این شهر مورد حمله شیمیایی جنگنده های عراقی قرار گرفت، هفت بمب شیمیایی به این شهر اصابت کرد که چهار عدد از آن ها به مرکز شهر و سه بمب دیگر در یک دره نزدیک روستاهای سردشت فرود آمد.
در این بمباران [ پیوند مرده] ۱۰۹ نفر از ساکنان شهر کشته شدند. همان سال وزارت امورخارجه در نامه ای به سازمان ملل تعداد کشته، مجروح و بازماندگان بمباران را چهار هزار و ۶۰۰ نفر اعلام کرد.
ناحیه سردشت به دلیل وجود جاذبه های طبیعی – محیطی و مناظر بکر و فوق العاده و همچنین آداب و رسوم و ویژگی های ناحیه در استان و حتی کشور یک محدوده جغرافیایی استثنائی است. جاذبه های طبیعی – محیطی از جمله ( آبشار شلماش در فاصله ۸ کیلومتری شهر، گردنه زمزیران بین سردشت و مهاباد، آبشار رزگه در منطقه آلان، آبشار چکوو تفرجگاه خدرآباد و پردانان و دره گرژال در جاده سردشت به پیرانشهر، دشت وزنه در دامنه کوهستان های قندیل، دشت باژار، تفرجگاه و مصیف زوران، تفرجگاه بیوران و باساوه، کانی گراوان در کیلومتر ۱۵ جاده مهاباد، و وجود ۹۰٬۰۰۰ هکتار جنگل در سطح ناحیه و چشمه سارهای متعدد، جاذبه های فرهنگی ( آداب و رسوم خاص ) ، آثار تاریخی و باستانی ناحیه ( از جمله قلعه باستانی ربط در ۱۵ کیلومتری شهر مربوط به هزاره قبل از میلاد، شهر موساسیر مربوط به دوران مادها، مربوط به دوره اشکانیان در فاصله ۲ و ۳ کیلومتری شمال شهر، محوطه تاریخی ساوان در فاصله ۲۵ کیلومتری شهر، پل قلاتاسیان مربوط به دوره سامانیان، حمام قدیمی در داخل شهر مربوط به دوره عزیزخان موکری وزیر کرد که مربوط به دوران قاجاری است و محوطه های تاریخی متعدد که هنوز در سطح ناحیه شناسایی و کشف نشده اند[ نیازمند منبع] ، را می توان به عنوان بستر و زمینه ساز رشد و شکوفایی ناحیه در زمینه های مختلف اجتماعی و اقتصادی و توریستی دانست؛ با ذکر این اوصاف باید گفت که سردشت قابلیت تبدیل به منطقه نمونه گردشگری را دارد.