شهاب سنگ یاردیملی

شهاب سنگ یاردیملی[ ۱] ( به لاتین: Yardımlı meteoriti یا آروس Ərus meteoriti ) یک شهاب سنگ آهنی است در تاریخ ۲۴ نوامبر ۱۹۵۹ میلادی در شهرستان یاردیملی در جمهوری آذربایجان سقوط کرد. بقایای آن در روستای اروس از توابع همین شهرستان یافت شد. با پنج نمونه به دست آمده، جرم کل شهاب سنگ برابر با ۱۵۰٫۲۹ کیلوگرم ( ۳۳۱٫۳ پوند ) تخمین زده می شود. [ ۲] این شهاب سنگ در انستیتوی زمین شناسی آکادمی ملی علوم جمهوری آذربایجان نگهداری می شود. به گفته مدیر رصدخانه اخترفیزیکی شماخی، ایوب قلی اف، این شهاب سنگ احتمالاً از بارش شهابی برساوشی سرچشمه گرفته است. [ ۳]
شاهدان عینی در آن هنگام دیدند که آذرگوی درخشان از ابرهای جنوب غربی تا شمال شرقی در حال گذر است. [ ۲] سقوط این شهاب سنگ با یک شعله نوری روشن و درخشان تر از نور خورشید همراه بود و صدایی ملنند رعد و برق داشت و در حال چرخش بود. نور آن مساحتی حدود ۲٬۸۰۰ کیلومتر مربع ( ۱٬۱۰۰ مایل مربع ) را در برگرفت. [ ۴] سقوط قطعات جداگانه و صدای حاصل آن ها مانند سوت زدن یا پرواز هواپیمای بدون سرنشین و هواپیمای جت یا موشک بود. بررسی ویژگی های شیمیایی و فیزیکی شهاب سنگ توسط محقق اهل جمهوری آذربایجان، میرعلی قشقایی انجام شد. این شهاب سنگ از یک الگوی ویدمن اشتاتن پیروی می کند[ ۵] و از مقدار کمی از تریتیوم غیرعادی برخوردار است. ناهنجاری های مشابه تریتیوم پیش تر در سایر شهاب سنگ های آهنی دیده شده بود. [ ۶]
بنا به درخواست دانشمندان آمریکایی، کمیته شناسایی شهاب سنگ شوروی نمونه های شهاب سنگ را به دانشگاه کالیفرنیا، رصدخانه نجوم کمبریج و موسسه تحقیقات هسته ای دانشگاه شیکاگو و همچنین به سرن ارسال کردند[ ۵] ؛ همچنین یکی از نمونه ها در موزه معدنی فرسمان نگهداری شد.
• نخست ۱۱٫۳ کیلوگرم ( ۲۵ پوند )
• دوم ۵٫۷ کیلوگرم ( ۱۳ پوند )
• سوم ۵٫۹۳ کیلوگرم ( ۱۳٫۱ پوند )
• چهارم ۰٫۳۶ کیلوگرم ( ۰٫۷۹ پوند )
• پنجم ۱۲۷ کیلوگرم ( ۲۸۰ پوند )