شنوایی شناسی

شنوایی شناسی یا ادیولوژی ( به انگلیسی: Audiology ) علم مطالعهٔ اختلالات شنوایی و تعادلی از راه شناسایی و ارزیابی عملکرد شنوایی و تعادلی و توانبخشی آن است. یکی از زیر شاخه های شنوایی شناسی ، شنوایی سنجی می باشد. البته حوزه علم شنوایی شناسی بسیار وسیع تر از مطالعهٔ انحصاری دستگاه شنوایی است و به بررسی دستگاه دهلیزی[ ۱] و تعادل و همچنین بررسی چگونگی پردازش اطلاعات دریافتی از حس شنوایی در دستگاه عصبی مرکزی نیز می پردازد.
رشته شنوایی شناسی به مباحث آموزشی و پژوهشی آخرین دستاوردهای علمی در حیطه های تشخیصی، حفاظت شنوایی و پیشگیری از اختلالات شنوایی و تعادل و توانبخشی به موقع افراد دچار آسیب شنوایی و تعادل و مدیریت طراحی وسائل و تجهیزات شنوایی شناسی می پردازد. از جمله این اقدامات می توان به تجویز سمعک، وسایل کمک شنوایی و اقدامات ادیولوژیک در جراحی کاشت حلزون [ ۲] شنوایی اشاره نمود.
شنوایی شناس [ ۳] متخصص علم شنوایی شناسی است. شنوایی شناس در شناسایی، تشخیص، درمان، توانبخشی و پایش بیماری های دستگاه شنوایی و دهلیزی گوش تخصص دارد. شنوایی شناس در حوزه تشخیص، مدیریت و/یا درمان مشکلات شنوایی و تعادل مهارت دارد. تجویز و فیتینگ سمعک، وسایل کمک ارتباطی، پیشنهاد و مشاوره انجام جراحی کاشت حلزون شنوایی و برنامه ریزی پروتز کاشت حلزون بر عهده این متخصص است. مشاوره به خانواده نوزادانی که به تازگی وجود کم شنوایی در آنان تشخیص داده شده است و آموزش مهارت های ارتباطی و جبرانی برای سازگاری با کم شنوایی اکتسابی در بزرگسالان از جمله وظایف شنوایی شناس است. این متخصصین همچنین در طراحی و اجرای برنامه های حفاظت شنوایی فردی و صنعتی، برنامه های غربالگری شنوایی نوزادان در بدو تولد، برنامه های غربالگری شنوایی مدارس و ساخت و فیتینگ تجهیزات حفاظت شنوایی و محافظ های گوش برای جلوگیری از کم شنوایی، ایفای نقش می نمایند. علاوه بر این، برخی شنوایی شناسان دارای مدرک دکتری شنوایی شناسی به عنوان محققین علم شنوایی و تعادل در دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی مشغول هستند.
در طی جنگ جهانی دوم، سربازانی که دچار کم شنوایی می شدند برای ارزیابی مشکل شنوایی و توان بخشی آن به متخصصینی ارجاع می شدند که امروزه با عنوان شنوایی شناس از آنان نام برده می شود. در واقع ریشه شکل گیری رشته شنوایی شناسی از جنگ جهانی دوم و پس از گردهمایی متخصصین مختلف نظیر پزشکان، روان شناسان، متخصصین گفتار و معلمین ناشنوایان است. به درستی مشخص نیست که چه کسی اولین بار از عبارت شنوایی شناسی استفاده کرد اما یکی از کسانی که در طرح و ترویج این عبارت و شناساندن این رشته تخصصی نقش به سزایی داشته، Reymond Carhart بوده است. شنوایی شناسی در دهه ۴۰ میلادی آکادمیک گردید و با پیشرفتی که تاکنون داشته است، امکان ادامه تحصیل در آن تا درجه دکترا وجود دارد و نه تنها تاکنون از اهمیت آن کاسته نشده است بلکه به واسطه صنعتی شدن جوامع و همچنین افزایش جمعیت سالمندان - به دلیل توفیقات بشر در غلبه بر بیماری ها - جایگاه جدیدی یافته است.