شمعدان ( به انگلیسی: Candlestick ) وسیله ای است که برای نگه داشتن شمع در جای خود استفاده می شود. شمعدان ها دارای یک فنجان یا سنبله ( "pricket" ) یا هر دو هستند تا شمع را در جای خود نگه دارند. به شمعدان ها کمتر «شمع گیر» می گویند.
قبل از توسعه برق شهری، شمع ها با استفاده از جاشمعی ( فارسی قدیم: زاغوته ) ، شمعدان کوتاه با تابه ای برای گرفتن
موم چکیده، بین
اتاق ها حمل می شد. [ ۱] اگرچه روشنایی الکتریکی شمع ها را در بسیاری از نقاط
جهان به تدریج از بین برده است، اما شمعدان ها و
شمع لوسترها هنوز در خانه به عنوان عناصر تزئینی یا ایجاد فضای مناسب در موارد خاص استفاده می شوند.
شمع و شمعدان نیز اغلب در مراسم
مذهبی و برای وسایل معنوی به عنوان چراغ های کاربردی و نمادین استفاده می شود.
شمعدان یکی از مهمترین نشانه های دین و آیین یهود نیز می باشد.
در خانه های یهودیان، دو شمع به نشانه آغاز روز
شنبه در
غروب آفتاب هر
جمعه روشن می شود، بنابراین شمعدان ها اغلب در معرض نمایش قرار می گیرند. شمعدان هفت شاخه، معروف به
منورا نماد ملی دولت
اسرائیل است، بر اساس شمعدانی که در زمان قدیم در
پرستشگاه اورشلیم استفاده می شد. شمعدان ویژه دیگری که در بسیاری از خانه های
یهودیان یافت می شود
منورای حنوکا است، منوره حنوکا که هشت شمع به همراه یک شمع اضافی برای روشن کردن بقیه دارد.
شمعدان های بلند و چراغ های
محراب اغلب در کلیساهای مسیحی نیز یافت می شود، [ ۲] در حالی که مجموعه ویژه ای از شمعدان های دو و سه شاخه به نام دوشمع و سه شمع ( Dikirion and trikirion ) توسط اسقف های
کاتولیک شرقی و
ارتدکس شرقی برای برکت دادن مردم در مراسم عبادی استفاده می شود.
استفاده از
آینه و شمعدان در مراسم
عروسی از اجزای اصیل سفرهٔ
عروسی ایرانی است، همچنین در سفره
هفت سین نیز استفاده می شود.
