شمایل حضرت محمد صلی الله علیه واله

[ویکی فقه] شمایل حضرت محمد صلی الله علیه وآله. شمایل پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم)، را با توجه به تعریفی که از آن حضرت ارائه گردیده است را می توان در چند بخش جای داد؛ آداب و سنن پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) در ارتباط با خدا؛ همچون وضو، غسل، عبادت. آداب معاشرت با مردم؛ همانند گفتار، خنده، شوخی، معاشرت، استفاده از اشعار و تمثیل ها. آداب و سنن فردی؛ مثل چهره، مهر نبوت، مو، خضاب، سرمه کشیدن.
وصّافان در توصیف سیمای رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) سخن بسیار گفته و در وصف جمال بی مثال او و سیمای پرفروغ و درخشان او روایات بسیار نقل کرده اند. به گونه ای که اگر نقّاشی بخواهد تصویری متناسب با آراستگی و زیبایی پیکر جسمانی رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) و کمال هماهنگی و تناسب میان اعضا و اندام او ترسیم کند، ترسیمی زیباتر و گویاتر از آن چه که در روایات کسانی که پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) را دیده اند آمده است، نخواهند یافت.
معنای شمایل
"شمائل" که مفرد آن با واژه های "شمال" و "شمل" آمده، در معانی مختلفی به کار رفته است. در قرآن به معنای سمت چپ، در مقابل سمت راست به کار رفته است . معانی دیگری که برای آن ذکر شده، شامل خوی و سرشت پسندیده، طبع، خوی، صورت، چهره، تصویر بزرگان دینی، شکل، شاخه درخت و شاخه نورسته می باشد. در مجموع استعمال این لغت در معنای شکل و ظاهر افراد کاربرد بیشتری دارد و در اصطلاح نیز به آن بخش از شخصیت پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) که در رفتار و ظاهر ایشان نمود پیدا کرده و توسط دیگران قابل مشاهده است گفته شده و به شمائل النبی (صلی الله علیه و آله وسلّم) معروف می باشد.
شمایل پیامبر در آثار تاریخی
اولین کتاب هایی که در تاریخ نگاری اسلامی توسط مسلمانان به رشته تحریر درآمد، به علت اهمیت زندگانی پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم)، درباره سیره ایشان بود، شمائل النبی (صلی الله علیه و آله وسلّم) بخشی از سیره است که جهت دستیابی به آن می توان به چند دسته از آثار مراجعه نمود؛۱- کتاب های تاریخی، حدیث و غیره، که ضمن ارائه رخدادها یا احادیث، به طور متفرقه به شمائل پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) هم اشاره نموده اند، مانند کتاب "السیرة النبویه" ابن هشام (م ۲۱۸ ق). ۲- برخی از آثار که بیشتر شامل کتاب های تاریخ عمومی است و در بخش عصر نبوی، زندگانی پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) را به بخش های گوناگون از جمله سیره، مغازی، دلایل و از جمله شمایل تقسیم نموده و به صورت جداگانه به این بخش پرداخته اند، همچون بخش الشمائل النبویه کتاب "البدایة و النهایة" از "ابن کثیر دمشقی" (م ۷۷۴ ق). ۳- آثاری که به طور مستقل به شمائل النبی (صلی الله علیه و آله وسلّم) پرداخته اند، مثل کتاب "شمائل النبی ترمذی" (م ۲۷۹ ق). ۴- آثاری که به طور خاص یک یا چند مورد ازمسائل مطرح در بخش شمائل النبی (صلی الله علیه و آله وسلّم) را مورد بررسی قرارداده اند، همانند ترکةالنبی (صلی الله علیه و آله وسلّم) از حماد بن زید بغدادی (م ۲۶۷ ق) و نقش خواتیم النبی (صلی الله علیه و آله وسلّم) و الائمه از سید جعفر مرتضی. ۵- توصیف پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) در سایر کتاب های آسمانی و یا روایاتی که از سایر انبیا نقل شده است.
مسائل مطرح در شمائل النبی
...