شمارش بوردا

شمارش بوردا ( به انگلیسی: Borda count ) یک نظام انتخاباتی ترجیحی است که در آن رأی دهنده نامزدان را بر حسب ارجحیت رتبه بندی می کند. به هر نامزد با توجه به رتبه ای که در یک برگهٔ رأی گرفته، امتیازی اختصاص می یابد. هرچه رتبه بهتر ( کمتر ) باشد امتیاز بالاتر است. مجموع امتیازهای هر نامزد محاسبه شده و نامزدی که بیشترین امتیاز را کسب کند، برنده اعلام خواهد شد. مثلاً اگر پنج نامزد در انتخابات شرکت کرده باشند، به نامزد رتبهٔ اول امتیاز چهار، به نامزد رتبهٔ دوم امتیاز سه، به نامزد رتبهٔ سوم امتیاز دو، به نامزد رتبهٔ چهارم امتیاز یک، و به نامزد رتبهٔ پنجم امتیاز صفر اختصاص می یابد.
این روش را ژان - شارل د بوردا، ریاضی دان فرانسوی، در سال ۱۷۸۱ باب کرد. در سال ۱۷۸۵، مارکی دو کندورسه نیز روش کندورسه را باب کرد. مجادله های تلخی بین این دو ریاضی دان بزرگ فرانسوی بر سر اینکه کدام روش بهتر است در گرفت. در حال حاضر دانالد ساری، ریاضی دان آمریکایی، بزرگ ترین حامی و ترویج دهندهٔ روش بوردا محسوب می شود.
نوع تغییریافته ای از این روش، در انتخابات پارلمان کشور کوچک نائورو واقع در اقیانوس آرام به کار می رود. در انتخابات نائورو، به نامزد اول امتیاز یک تعلق می گیرد، به نامزد دوم امتیاز یک دوم، به نامزد سوم امتیاز یک سوم و . . . سپس امتیازها با هم جمع می شوند و نامزدی که بیشترین امتیاز را کسب کرده باشد برنده اعلام می شود. [ ۱]
در روش شمارش بوردا رای دهنده کاندیدها را بر اساس ترجیحاتش مرتب می کند و از این جهت شباهت هایی با روش های دیگری از جمله روش کندورسه دارد. امتیازی که به هر کاندید داده می شود وابسته به تعداد شرکت کنندگان می باشد. برای مثال در شکل ساده ی شمارش بوردا اگر ۵ نامزد وجود داشته باشند به نفر اول ترجیح داده شده امتیاز ۵، به نفر دوم امتیاز ۴ و به همین ترتیب امتیاز داده می شود و نفر آخر امتیاز یک را می گیرد. در حالت کلی نفر اول n امتیاز و نفر دوم n - 1 امتیاز می گیرد و به همین ترتیب ادامه می یابد و به نفر آخر یک امتیاز داده می شود.
روش امتیازدهی می تواند بر اساس تعداد نامزدهای با رتبه های پایین تر ( بدتر ) از نامزد مورد نظر باشد. یعنی اگر n کاندید وجود دارد به نامزد اول ترجیح داده شده n - 1 امتیاز و به نامزد دوم n - 2 امتیاز داده می شود و به همین ترتیب ادامه میابد و به نامزد آخر صفر امتیاز داده می شود. روش دیگری از امتیازدهی وجود دارد که در کشور نائورو استفاده می شود و به این صورت است که به نفر اول ۱ امتیاز، به نفر دوم نصف امتیاز، به نفر سوم یک سوم امتیاز و به همین ترتیب تا انتها امتیاز داده می شود. نامزدی که توسط بیشتر رای دهنده ها به عنوان نفر اول ترجیح داده شده است در این روش نسبت به روش سنتی شمارش بوردا شانس بیشتری برای انتخاب نهایی دارد.