شلغم

شَلْغَم نوعی سبزی ریشه ای است به رنگ سبز و سفید یا بنفش و با برگ هایی ناصاف و بریدگی های زیاد. ریشهٔ آن غدّه ای و به شکل های گرد یا دراز به رنگ سفید با لکه های بنفش می باشد. شلغم نه تنها از نظر داشتن ویتامین و خواص معدنی اش ارزنده است، بلکه از حیث سایر ویژگی های غیر غذایی هم سرآمد بوده و در زمره سبزی های مهم شمرده می شود. شلغم در خانواده سبزیجاتی نظیر کلم بروکلی، کلم بروکسل، کلم برگ و خردل قرار می گیرد. شلغم گیاهی بومی اروپا و آسیای مرکزی است که هنوز هم در زمین های وسیع، یا در کنار جویبارها به صورت وحشی می روید. رومی های باستان و مردم اروپا در سده های میانه شلغم مصرف می کردند. این انگلیسی ها و فرانسوی ها بودند که آن را وارد قاره آمریکا کردند. امروزه، شلغم در بسیاری از نقاط دنیا، از جمله: ایالات متحده و کانادا کشت می شود که کالیفرنیا و نیوجرسی بیشترین میزان تولید را دارند.
شلغم متناسب با واریته و زمانی که از رشد آن گذشته است، می تواند گرد یا فرفره ای شکل باشد که قطر آن از ۵ سانتی متر تا بیش از ۳۰ سانتی متر متغیر است. پوست نرمی دارد که به رنگ های سفید، زرد، سبز یا ارغوانی موجود است. گوشته زرد یا سفید شلغم طعم ملایم شیرین، تند و بافتی ترد دارد.
در طول سال انواع مختلف آن کشت می شود. نوع ارغوانی «تاپ میلان» که مسطح با نقاطی ارغوانی رنگ است زود رشد می کند و یک محصول زمستانی خوب به حساب می آید. نوع «اسنوبال» که سفید است رشد سریعی دارد و به طور معمول در بهار کاشته می شود، ولی نوع «توکیو کراس» محصولی است که در تمامی طول سال قابل کاشت و برداشت است. شلغم ژاپنی «هینونا کابو» هم کشیده و شبیه به هویج است.
شلغم خوب سه علامت دارد:
• شلغم باید پر باشد؛ بنابراین اگر وسط آن شل باشد و با فشار انگشت فرو برود، پلاسیده و مانده است و چنانچه پخته و مصرف شود، تولید نفخ می کند.
• پوست خارجی شلغم باید براق و شفاف باشد.
• شلغم باید سنگین باشد و وقتی وسط آن را بریدید، درونش روشن و شفاف باشد.
بر اساس تحقیقات و بررسی های دانشمندان، هر صد گرم شلغم دارای ۳۵ کیلو کالری انرژی، ۱ گرم پروتئین، ۷ گرم قند، ۲/۰ گرم چربی، ۱/۱ گرم فیبر، ۴۵ میلی گرم گوگرد، ۲۸۰ میلی گرم پتاسیم، ۶۰ میلی گرم کلسیم، ۳۶ میلی گرم ویتامینC است، همچنین صد گرم برگ شلغم دارای ۳۶ کیلو کالری انرژی، ۳ گرم پروتئین، ۴/۰ گرم چربی، ۵/۵ گرم قند، ۲/۱ گرم فیبر، ۵۵ میلی گرم گوگرد، ۳۷۵ میلی گرم پتاسیم، ۲۶۰ میلی گرم کلسیم، ۶۰ میلی گرم فسفر، ۹ میلی گرم سدیم، ۴/۲ میلی گرم آهن و ۴۰ میلی گرم ویتامینC است.

شلغم (turnip)
گیاهی از خانوادۀ چلیپایان (شب بو)، با نام علمی Brassica rapa . گیاهی دوساله است که در نواحی معتدل به فراوانی کشت می شود و از ریشۀ گوشتی سفید یا زرد، و نیز از برگ های آن استفاده می کنند. کلزایا شلغم روغنی(B. napus) خویشاوند نزدیک شلغم است.