شفق قطبی

شَفَق قُطبی ( Aurora ) یکی از پدیده های جوی کرهٔ زمین است. شفق قطبی پدیدهٔ ظهور نورهای رنگین و متحرک در آسمان شب است و معمولاً در عرض های نزدیک به دو قطب زمین بر اثر برخورد ذرات باردارِ بادِ خورشیدی و یونیزه شدن مولکول های موجود در یون سپهر ( یونوسفر ) زمین به وجود می آید.
شفق های قطبی نورهای زیبایی اند که به طور طبیعی در آسمان دیده می شوند و معمولاً در شب و در عرض های جغرافیایی قطبی به چشم می خورند. آن ها در یونوسفر تشکیل می شوند و در سپیده دم قطبی رویت پذیرند. در عرض جغرافیایی قطب شمال به آن ها شفق های شمالی نیز گفته می شود که در سال ۱۶۲۱ توسط پیر گاسندی روی این پدیده طبیعی نهاده شد. به شفق های قطبی، نور قطب شمال هم گفته می شود زیرا آن ها غالباً در نیم کرهٔ شمالی دیده می شوند و هرقدر به قطب شمال نزدیک می شوید با توجه به مجاورت با قطب مغناطیسی شمالی زمین احتمال بیشتری می رود که بتوانید آن ها را ببینید. برای نمونه، در شمال شبه جزیره اسکاندیناوی، ایسلند، گرینلند و همین طور در آلاسکا و شهرهای شمالی کانادا و روسیه امکان رویت آن ها بسیار زیاد است.
شفق های قطبی در نزدیکی قطب مغناطیسی شمالی ممکن است خیلی بالا باشد ولی در افق شمالی به صورت سبز برافروخته و در صورت طلوع خورشید به صورت سرخ کمرنگ دیده می شود. شفق های قطبی معمولاً از سپتامبر تا اکتبر و از مارس تا آوریل روی می دهند. برخی از قبایل کانادایی به این پدیده رقص ارواح می گویند. شفق قطبی در طول چرخه خورشیدی و هنگام خروج جرم از تاج خورشیدی پُردفعات و درخشنده تر مشاهده می شود. [ ۱]
در قطب جنوب نیز این روی می دهد اما تنها در جنوبی ترین عرض جغرافیایی رویت شدنی است و گاهی نیز در آمریکای جنوبی و استرالیا ( استرالیا در زبان لاتین به معنی جنوب است ) . بنجامین فرانکلین نخستین کسی بود که به شفق های قطبی توجه نشان داد. در نظریه او علت وقوع شفق های قطبی این انتقال نور در مرکز بار الکتریکی در سرزمین های قطبی که با برف و رطوبت شدت می گیرد، بود. علت وقوع شفق قطبی خروج جرم از تاج خورشیدی است که از طریق مغناطره و کمربند وان آلن به مناطق قطبی هدایت می شوند.
بیرکلاند دانشمند نروژی با مقایسه نتایج اخیر این فرضیه را مطرح کرد که لکه های خورشیدی ناحیه هایی هستند که از آن ها باریکه های ذرات باردار ( الکترونها ) به داخل فضای اطراف گسیل می شوند. این ذرات با رسیدن به لایه های بالای جو زمین ، از طریق برخوردهای الکترون در این لایه ها ، مشابه تخلیه گاز در لوله ، گازها را به تابانی وا می دارند. این الکترونها همچنین روی میدان مغناطیسی زمین و شرایط انفجار امواج رادیویی مجاور زمین اثر می گذارند. [ ۲] او برای نشان دادن این پدیده، آزمایشی انجام داد. یک گوی مغناطیسی را که نماد زمین است، در یک جعبه شیشه ای خلا آویزان کرد. سپس با یک تفنگ الکترونی، به آن الکترون پرتاب کرد. در این آزمایش، در دو قطب گوی، او دو حلقه نورانی را مشاهده کرد.

شفق قطبی (فیلم ۱۹۸۴). «شفق قطبی» ( انگلیسی: Aurora ( 1984 film ) ) یک فیلم است که در سال ۱۹۸۴ منتشر شد.
• سوفیا لورن
• ماریزا مرلینی
• فیلیپ نوآره
• آنتونیو آلوکا
• دیوید کامرون
• الساندرا موسولینی
• آنجلا گودوین

شفق قطبی (aurora)
روشنایی رنگی در آسمان شب، نزدیک قطب های مغناطیسی زمین. این روشنایی در نیمکرۀ شمالی شفق شمالی، و در نیمکرۀ جنوبی شفق جنوبی نامیده می شود. با آن که شفق ها معمولاً منحصر به آسمان قطبی اند، گاهی وقت ها افت وخیزهای باد خورشیدی موجب دیده شدن آن ها در عرض های جغرافیایی پایین تر نیز می شود. شفق معمولاً به شکل قوس درخشانی است که نوک آن به طرف قطب مغناطیسی است و کمان ها، نوارها، پرتوها، پرده ها، و هاله هایی را به دنبال دارد که معمولاً سبزند، ولی غالباً سایه هایی از آبی و سرخ، و گاهی وقت ها زرد یا سفید نیز در آن ها دیده می شود. شفق ها در ارتفاعات بالاتر از ۱۰۰ کیلومتر، براثر جریان سریع ذرات باردارِ ناشی از شراره های خورشیدی و «حفره ها»ی کم چگالی موجود در خرمن خورشید، پدید می آیند. میدان مغناطیسی زمین شفق ها را به طرف قطب های شمال و جنوب مغناطیسی می برد. شفق ها از آن جا وارد لایه های بالایی جو می شوند، گازهای موجود در جو را بمباران می کنند، و موجب گسیل نور مرئی می شوند.