شطحیات

[ویکی فقه] شطحیات جمع شطح و شطح در لغت به معنی حرکت است.
نخستین نمونه های شطح را در سخنان صوفیان سده ی دوم هجری چون ابراهیم ادهم و رابعه ی بصری می توان یافت. ولی در کلام بایزید بسطامی، شطحیات صوفیانه رنگ بسیار تند یافت؛ چنان که حتی شبلی و حلاّج هم سخنانشان، تندتر و بی پرواتر از بایزید نبود؛ هر چند حلاّج جانش را بر سر همین شطحیات خویش نهاد؛ اما به هرحال شطحیات صوفیه با نام بایزید پیوند و ارتباطی خاص یافت. علاوه بر بایزید و حلاّج صوفیان دیگری هستند که در شطحیّات معروف اند. از این قبیل هستند کسانی چون: ابونصر سراج طوسی، احمد غزالی، سهل تستری ، الواسطی، ابوبکر شبلی، ابوالحسن خرقانی، ابوسعید ابی الخیر، ابوحامد غزالی، ابن عربی، بوعلی حریری، ابن سبعین، عفیف تلمسانی و از سویی شاعرانی چون سنایی، عطار، مولوی، عراقی، حافظ، نعمت الله ولی و جامی نیز در شعرهای خود سخنان شطح آمیز می گنجاندند. مثلا این ابیات از نعمت الله ولی: گر کسی در هوای جنت هست ••• جنت و حور در هوای من است وصل و هجران که عاشقان گویند ••• از فنای من و بقای من است
دیدگاه های مشایخ صوفیه
مشایخ صوفیه در مورد شطح دو نظر دارند:
← گروه نخست
...