شرکت ملّی گاز ایران
شرکتی تأسیس شده در اسفند ۱۳۴۴ش با هدف تولید و توزیع گاز در داخل کشور، فروش و صدور گاز به خارج، و رسیدگی به همۀ امور مربوط. نخستین اسناد تاریخی از استفادۀ برنامه ای گاز در ایران به دورۀ قاجاریه و سلطنت ناصرالدین شاه مربوط می شود. در سفر ناصرالدین شاه به لندن، چراغ های گازی که روشنی بخش معابر بودند، تعجب و علاقۀ او را برانگیخت. وی پس از بازگشت به ایران، دستور احداث و استفاده از کارخانۀ چراغ گاز را صادر کرد. استفادۀ محدود گاز در ایران تا ۱۲۸۷ش که نخستین چاه ایران در مسجدسلیمان به نفت رسید، کم وبیش ادامه داشت. پس از استخراج نفت، گازهای همراه به ناچار در محل سوزانده می شدند. رفته رفته که منابع نفت یکی پس از دیگری احداث و به بهره برداری می رسید، استفاده از گاز طبیعی برای تأمین سوخت و محرکه های کمپرسور و مولدهای برق، و مصارف داخلی در مناطق نفت خیز ازجمله مسجدسلیمان، آغاجاری، هفتگل و آبادان مطرح شد و در کنار فعالیت های اصلی تولید، انتقال و پالایش نفت خام در نواحی جنوبی ایران، فعالیت های محدودی نیز برای تهیه و به عمل آوردن گاز طبیعی توسط شرکت های عامل صورت گرفت. اولین استفاده از گاز طبیعی، خارج از مناطق نفت خیز، برای تغذیۀ کارخانۀ جدید التأسیس مجتمع کودشیمیایی شیراز در ۱۳۳۴ش بود. برای این منظور خط لوله ای به قُطر ده اینچ و طول تقریبی ۲۱۵ کیلومتر از گچساران به شیراز احداث شد. جهت صدور و فروش گاز به خارج، از سوی شرکت ملی نفت ایران پروژۀ خط لولۀ سراسری اول موسوم به PGATI به مرحلۀ اجرا و بهره برداری درآمد. به سبب آن که می بایستی کلیۀ امور مرتبط به گاز در سازمانی متشکل انجام می شد تا پاسخگوی مسئولیت ها و نیز اهداف آینده باشد، و از طرف دیگر توافق کلی که در زمینۀ توسعۀ همکاری های اقتصادی بین ایران و شوروی سابق در ۱۳۴۴ صورت گرفت و منجر به امضای پروتکلی در دی ماه همان سال شد، زمینۀ صدور گاز فراهم و تأسیس شرکت ملی گاز ایران در اسفندماه هما ن سال برای تحقق اهداف ذکر شده تصویب و به اجرا گذاشته شد.
شرکتی تأسیس شده در اسفند ۱۳۴۴ش با هدف تولید و توزیع گاز در داخل کشور، فروش و صدور گاز به خارج، و رسیدگی به همۀ امور مربوط. نخستین اسناد تاریخی از استفادۀ برنامه ای گاز در ایران به دورۀ قاجاریه و سلطنت ناصرالدین شاه مربوط می شود. در سفر ناصرالدین شاه به لندن، چراغ های گازی که روشنی بخش معابر بودند، تعجب و علاقۀ او را برانگیخت. وی پس از بازگشت به ایران، دستور احداث و استفاده از کارخانۀ چراغ گاز را صادر کرد. استفادۀ محدود گاز در ایران تا ۱۲۸۷ش که نخستین چاه ایران در مسجدسلیمان به نفت رسید، کم وبیش ادامه داشت. پس از استخراج نفت، گازهای همراه به ناچار در محل سوزانده می شدند. رفته رفته که منابع نفت یکی پس از دیگری احداث و به بهره برداری می رسید، استفاده از گاز طبیعی برای تأمین سوخت و محرکه های کمپرسور و مولدهای برق، و مصارف داخلی در مناطق نفت خیز ازجمله مسجدسلیمان، آغاجاری، هفتگل و آبادان مطرح شد و در کنار فعالیت های اصلی تولید، انتقال و پالایش نفت خام در نواحی جنوبی ایران، فعالیت های محدودی نیز برای تهیه و به عمل آوردن گاز طبیعی توسط شرکت های عامل صورت گرفت. اولین استفاده از گاز طبیعی، خارج از مناطق نفت خیز، برای تغذیۀ کارخانۀ جدید التأسیس مجتمع کودشیمیایی شیراز در ۱۳۳۴ش بود. برای این منظور خط لوله ای به قُطر ده اینچ و طول تقریبی ۲۱۵ کیلومتر از گچساران به شیراز احداث شد. جهت صدور و فروش گاز به خارج، از سوی شرکت ملی نفت ایران پروژۀ خط لولۀ سراسری اول موسوم به PGATI به مرحلۀ اجرا و بهره برداری درآمد. به سبب آن که می بایستی کلیۀ امور مرتبط به گاز در سازمانی متشکل انجام می شد تا پاسخگوی مسئولیت ها و نیز اهداف آینده باشد، و از طرف دیگر توافق کلی که در زمینۀ توسعۀ همکاری های اقتصادی بین ایران و شوروی سابق در ۱۳۴۴ صورت گرفت و منجر به امضای پروتکلی در دی ماه همان سال شد، زمینۀ صدور گاز فراهم و تأسیس شرکت ملی گاز ایران در اسفندماه هما ن سال برای تحقق اهداف ذکر شده تصویب و به اجرا گذاشته شد.
wikijoo: شرکت_ملی_گاز_ایران