[ویکی فقه] شرح نهج البلاغة لابن أبی الحدید (کتاب). «شرح نهج البلاغة لابن ابی الحدید»، به زبان عربی ، نوشته ابو حامد، عبد الحمید بن هبة الله بن ابی الحدید معتزلی ، متوفای ۶۵۶ ق، مفصل ترین شرحی است که بر نهج البلاغة نوشته شده و مورد قبول مسلمین هم واقع گشته است.
ابن ابی الحدید، شرح خود را در سال ۶۴۴ ق، شروع کرده و در سال ۶۴۹ ق، به اتمام رسانده. وی، کتاب خود را برای مؤید الدین بن علقمی ، وزیر عباسیان نگاشت که بسیار مورد عنایت و توجه این وزیر شیعی واقع شد و هدایای فراوانی به او داد. با توجه به تاریخ وفات ابن ابی الحدید که سال ۶۵۶ ق، است، وی، شرح خود را ۷ سال قبل از وفات؛ یعنی در اواخر عمر، به پایان رسانده است.
ابن ابی الحدید، شرح خود را در سال ۶۴۴ ق، شروع کرده و در سال ۶۴۹ ق، به اتمام رسانده. وی، کتاب خود را برای مؤید الدین بن علقمی ، وزیر عباسیان نگاشت که بسیار مورد عنایت و توجه این وزیر شیعی واقع شد و هدایای فراوانی به او داد. با توجه به تاریخ وفات ابن ابی الحدید که سال ۶۵۶ ق، است، وی، شرح خود را ۷ سال قبل از وفات؛ یعنی در اواخر عمر، به پایان رسانده است.
[ویکی فقه] شرح نهج البلاغه لابن ابی الحدید (کتاب). «شرح نهج البلاغة لابن ابی الحدید»، به زبان عربی ، نوشته ابو حامد، عبد الحمید بن هبة الله بن ابی الحدید معتزلی ، متوفای ۶۵۶ ق، مفصل ترین شرحی است که بر نهج البلاغة نوشته شده و مورد قبول مسلمین هم واقع گشته است.
ابن ابی الحدید، شرح خود را در سال ۶۴۴ ق، شروع کرده و در سال ۶۴۹ ق، به اتمام رسانده. وی، کتاب خود را برای مؤید الدین بن علقمی ، وزیر عباسیان نگاشت که بسیار مورد عنایت و توجه این وزیر شیعی واقع شد و هدایای فراوانی به او داد. با توجه به تاریخ وفات ابن ابی الحدید که سال ۶۵۶ ق، است، وی، شرح خود را ۷ سال قبل از وفات؛ یعنی در اواخر عمر، به پایان رسانده است.
ساختار
این کتاب، در بیست جزء تنظیم شده است که این اجزای بیست گانه، به ترتیب، مشتملند بر: یک مقدمه و حدود بیست و پنج خطبه از خطبه های حضرت امیر (از خطبه ۱ تا قسمتی از خطبه ۲۵)، حدود هجده خطبه (از تتمه خطبه ۲۵ تا قسمتی از خطبه ۴۳)، حدود نه خطبه (از تتمه خطبه ۴۳ تا قسمتی از خطبه ۵۲)، حدود پنج خطبه (از تتمه خطبه ۵۲ تا پایان خطبه ۵۷)، هشت خطبه (از آغاز خطبه ۵۸ تا پایان خطبه ۶۵)، حدود بیست و پنج خطبه (از آغاز خطبه ۶۶ تا قسمتی از خطبه ۹۰)، حدود سی و سه خطبه (از تتمه خطبه ۹۰ تا پایان کلام ۱۲۳)، حدود دوازده کلام (از آغاز کلام ۱۲۴ تا قسمتی از کلام ۱۳۵)، حدود سی و نه خطبه (از تتمه خطبه ۱۳۵ تا پایان خطبه ۱۷۴)، بیست و یک خطبه (از آغاز خطبه ۱۷۴ تا پایان کلام ۱۹۵)، بیست و هفت کلام (از آغاز کلام ۱۹۶ تا پایان دعای ۲۲۲)، یک کلام (کلام ۲۲۳)، بیست کلام (از آغاز کلام ۲۲۴ تا پایان خطبه ۲۴۳)، نه نامه (از آغاز نامه ۱ تا قسمتی از نامه ۹)، حدود نوزده نامه (از تتمه نامه ۹ تا پایان نامه ۲۸)، هفده نامه (از آغاز نامه ۲۹ تا پایان نامه ۴۵)، حدود نوزده نامه (از آغاز نامه ۴۶ تا قسمتی از نامه ۶۴)، حدود دویست نامه و کلام یا حکمت و کلمه قصار (از تتمه نامه ۶۴ تا پایان کلام ۱۸۵)، دویست و بیست و سه کلام (از آغاز کلام ۱۸۶ تا پایان کلام ۴۰۸)، هشتاد و یک کلام (از آغاز کلام ۴۰۹ تا پایان الحکم المنسوبة که خود ۹۹۸ حکمت است).
گزارش محتوا
از میان بیش از ۵۰ شرح معتبر که بر نهج البلاغه نوشته شده و اولین آنها در زمان حیات سید رضی ، توسط علی بن ناصر نوشته شده است، مفصل ترین شرح، شرح ابن ابی الحدید است. ترتیب این شرح، بر طبق نهج البلاغه است که ابتدا خطبه ها، بعد نامه ها و به دنبال آن، کلمات قصار آمده است. ابن ابی الحدید، هر خطبه را به چند فصل تقسیم کرده و در هر فصل بحث را بدین ترتیب پی گیری کرده است: ۱. بحث صرف و نحو و لغت و معانی کلمات. ۲. اشباه و نمونه های آن کلام در شعر و نثر عرب. ۳. وقایع و اتفاقات مربوط به آن مطلب. ۴. بحث های توحید و عدل و... ۵. نکات ظریف و مثل ها. ۶. در پایان نیز، حکمت ها و مواعظ و آداب مناسب با کلام امیرالمؤمنین علیه السّلام را بیان کرده است. با این ترتیب، کتاب او مجموعه ای از فصاحت و بلاغت و لغت و تاریخ و کلام و اخلاق و امثال و حکم و... شده است.
وضعیت کتاب
...
ابن ابی الحدید، شرح خود را در سال ۶۴۴ ق، شروع کرده و در سال ۶۴۹ ق، به اتمام رسانده. وی، کتاب خود را برای مؤید الدین بن علقمی ، وزیر عباسیان نگاشت که بسیار مورد عنایت و توجه این وزیر شیعی واقع شد و هدایای فراوانی به او داد. با توجه به تاریخ وفات ابن ابی الحدید که سال ۶۵۶ ق، است، وی، شرح خود را ۷ سال قبل از وفات؛ یعنی در اواخر عمر، به پایان رسانده است.
ساختار
این کتاب، در بیست جزء تنظیم شده است که این اجزای بیست گانه، به ترتیب، مشتملند بر: یک مقدمه و حدود بیست و پنج خطبه از خطبه های حضرت امیر (از خطبه ۱ تا قسمتی از خطبه ۲۵)، حدود هجده خطبه (از تتمه خطبه ۲۵ تا قسمتی از خطبه ۴۳)، حدود نه خطبه (از تتمه خطبه ۴۳ تا قسمتی از خطبه ۵۲)، حدود پنج خطبه (از تتمه خطبه ۵۲ تا پایان خطبه ۵۷)، هشت خطبه (از آغاز خطبه ۵۸ تا پایان خطبه ۶۵)، حدود بیست و پنج خطبه (از آغاز خطبه ۶۶ تا قسمتی از خطبه ۹۰)، حدود سی و سه خطبه (از تتمه خطبه ۹۰ تا پایان کلام ۱۲۳)، حدود دوازده کلام (از آغاز کلام ۱۲۴ تا قسمتی از کلام ۱۳۵)، حدود سی و نه خطبه (از تتمه خطبه ۱۳۵ تا پایان خطبه ۱۷۴)، بیست و یک خطبه (از آغاز خطبه ۱۷۴ تا پایان کلام ۱۹۵)، بیست و هفت کلام (از آغاز کلام ۱۹۶ تا پایان دعای ۲۲۲)، یک کلام (کلام ۲۲۳)، بیست کلام (از آغاز کلام ۲۲۴ تا پایان خطبه ۲۴۳)، نه نامه (از آغاز نامه ۱ تا قسمتی از نامه ۹)، حدود نوزده نامه (از تتمه نامه ۹ تا پایان نامه ۲۸)، هفده نامه (از آغاز نامه ۲۹ تا پایان نامه ۴۵)، حدود نوزده نامه (از آغاز نامه ۴۶ تا قسمتی از نامه ۶۴)، حدود دویست نامه و کلام یا حکمت و کلمه قصار (از تتمه نامه ۶۴ تا پایان کلام ۱۸۵)، دویست و بیست و سه کلام (از آغاز کلام ۱۸۶ تا پایان کلام ۴۰۸)، هشتاد و یک کلام (از آغاز کلام ۴۰۹ تا پایان الحکم المنسوبة که خود ۹۹۸ حکمت است).
گزارش محتوا
از میان بیش از ۵۰ شرح معتبر که بر نهج البلاغه نوشته شده و اولین آنها در زمان حیات سید رضی ، توسط علی بن ناصر نوشته شده است، مفصل ترین شرح، شرح ابن ابی الحدید است. ترتیب این شرح، بر طبق نهج البلاغه است که ابتدا خطبه ها، بعد نامه ها و به دنبال آن، کلمات قصار آمده است. ابن ابی الحدید، هر خطبه را به چند فصل تقسیم کرده و در هر فصل بحث را بدین ترتیب پی گیری کرده است: ۱. بحث صرف و نحو و لغت و معانی کلمات. ۲. اشباه و نمونه های آن کلام در شعر و نثر عرب. ۳. وقایع و اتفاقات مربوط به آن مطلب. ۴. بحث های توحید و عدل و... ۵. نکات ظریف و مثل ها. ۶. در پایان نیز، حکمت ها و مواعظ و آداب مناسب با کلام امیرالمؤمنین علیه السّلام را بیان کرده است. با این ترتیب، کتاب او مجموعه ای از فصاحت و بلاغت و لغت و تاریخ و کلام و اخلاق و امثال و حکم و... شده است.
وضعیت کتاب
...
wikifeqh: شرح_نهج_البلاغه_ابن_ابی_الحدید