شرح بر زاد المسافر صدرالدین محمد بن ابراهیم شیرازی

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] رساله زاد المسافر، صدر المتالهین که متن شرح حاضر می باشد، از تألیفات صدر المتالهین می باشد که در آن برای اثبات معاد جسمانی برهان اقامه می کند. اثبات معاد جسمانی از بنیادی ترین نظرات ملاصدرا می باشد که قبل از هیچ کس نتوانسته بود، این مساله را مانند او مطرح کند. غالب حکما مساله معاد جسمانی را با اصول و ادله عقلی در تعارض می دانستند، لذا گاه این مساله را مورد انکار و گاه به صورت اجمالی و با استناد به آیات و روایات آن را پذیرفته اند. (المظاهر الالهیة 85).
ملاصدرا در آثار خود برای برهانی نمودن مساله معاد جسمانی سعی بلیغ نموده و در غالب آثارش به این مساله پرداخته است. او در جلد 8 و 9 مفصل ترین اثر خود؛ یعنی الحکمة المتعالیة (اسفار اربعه) را به مساله نفس و معاد اختصاص داده است. همچنین بخش قابل توجهی از دیگر آثار او همچون المبداء و المعاد، مفاتیح الغیب، الشواهد الربوبیة، المظاهر الالهیة، العرشیة، و... از آثاری که مولف مستقلا در موضوع معاد جسمانی نگاشته است، رساله حاضر می باشد.
این رساله خیلی مختصر و در حد بیان روش مطالب نگاشته شده است. او در مقدمه این رساله می گوید: «أرید أن أذکر فی هذه الرسالة قولا وجیزا یشیر إلی تحقیق القول فی مسألة المعاد الجسمانی الذی عجزت قوّة أفکار العلماء عن إثباته بالدلیل العقلی، و کلّت أذهان الفضلاء عن الإیمان به إلّا عن طریق السمع النقلی، و غایة ما ذکروه فی تحقیق الأحوال المذکورة فی لسان الوحی و النبوّة من الصّور الأخرویّة أنّها متعلّقات بأجسام سماویّة أو أشباح مثالیة فی مظاهر مادیّة، و هی غیر موجودة فی الأعیان، بل هی فی الأذهان، أو أنّها تمثیلات مأوّلة تراد بها المعانی العقلیة دون الصّور الجزئیّة الخارجیّة»(ص 17)
صدر المتالهین برای برهانی نمودن معاد جسمانی مقدماتی بیان می کند که قایل است، هر کس این مقدمات را بپذیرد، بر ثبوت معاد جسمانی اذعان خواهد کرد. تعداد این مقدمات در کتب ایشان متغیر است. او در کتاب اسفار این مقدمات را 11 مقدمه و در مبدا و معاد، عرشیه و شواهد الربوبیه 7 مقدمه و در مفاتیح الغیب 6 مقدمه بیان می کند، ظاهرا بیشترین مقدمه را در این کتاب بیان نموده که 12 مقدمه می باشد.
مولف مبنا و اساس معاد جسمانی را اصول مذکوره می داند و تفصیل آن را به کتب تفصیلی خود همچون اسفار ارجاع می دهد. او قائل است با تدبر در اصول یاد شده، دانسته می شود که همین بدن عینا در روز قیامت محشور می شود و مُعاد در قیامت (مجموع نفس و بدن) عینا همان شخص دنیوی است.

پیشنهاد کاربران

بپرس