[ویکی اهل البیت] فقیهی که مردم در احکام دین به وی مراجعه و از او تقلید می کنند، مرجع تقلید نامیده می شود. مرجع تقلید، واسطه بین مردم و امام عصر عجل الله تعالی فرجه شریف است، احکام الهی را از سوی ایشان به مردم ابلاغ می کند و مسئول هدایت مردم در امور دین و دنیا است.
از مجتهدی باید تقلید کرد که مرد، بالغ، عاقل، شیعه دوازده امامی، حلال زاده، زنده و عادل باشد و نیز بنابر احتیاط واجب، حریص به دنیا نباشد و از مجتهدین دیگر اعلم باشد؛ یعنی در فهمیدن حکم خدا از تمام مجتهدین زمان خود استادتر باشد.
اگر مجتهدی که انسان از او تقلید می کرد از دنیا برود، سپس از مجتهد دیگری تقلید کند و او نیز از دنیا برود، آن گاه در مسأله بقا بر میت، از مجتهد سومی تقلید کند که بقا را واجب یا جایز می داند، این جا دو صورت دارد: در صورتی که بقا را «واجب» بداند اظهر این است که بر تقلید از اولی باقی بماند و اگر بقا بر میت را «جایز» بداند، مقلِّد مختار است که بر تقلید دومی باقی بماند و یا به مجتهد زنده رجوع کند.
در روایتی آمده که شخصی به حضرت امام صادق علیه السلام عرض کرد: عوام یهود راهی برای شناخت کتابشان (تورات) جز آن چه از علمایشان می شنیدند، نداشتند؛ بنابراین چرا خداوند در کتابش، آنان را به خاطر تقلیدشان از علما، سرزنش می کند و آیا عوام یهود، جز مانند عوام ما هستند که از فقها و علما تقلید می کنند؟ حضرت صادق علیه السلام فرمود: ...عوام یهود می دانستند که عالمانشان به صراحت دروغ می گویند، مال حرام و رشوه می خورند، احکام دین را تغییر می دهند و همچنین به حکم فطرت خویش می فهمیدند که هر کس چنین اعمالی داشته باشد، فاسق و تبهکار است و نباید گفتار خدا و پیامبرانش را از زبان وی گرفت (یعنی کسی نگوید عوام یهود نمی دانستند که باید گفتار علمایشان را که برخلاف دستورات الهی عمل می کردند، نپذیرند؛ زیرا این یک مسأله فطری است و هر کس با عقل و فطرت خویش می فهمد که نباید سخن یک انسان تبهکار را در احکام دین تصدیق کند همچنین عوام ما اگر از علمایشان فسق آشکار تعصب شدید، تزاحم و نزاع بر دنیا و حرام آن را مشاهد کنند اگر از آنان تقلید کنند، همانند عوام یهودند که مورد سرزنش خداوند قرار گرفته اند...
از مسائل مربوط به تقلید این است که باید از مجتهد زنده تقلید شود و جواز تقلید میت فقط درباره تقلید از مجتهد مرده ای است که شخص در زمان حیاتش از او تقلید می کرده است و خود این موضوع هم باید با اجازه و تصویب مجتهد زنده باشد؛ پس اگر مجتهد زنده تقلید میت را جایز نداند، مکلف باید از خود او تقلید کند.
بدیهی است تقلید از مجتهد زنده فواید بی شماری برای جامعه اسلامی دارد، از یک سو وسیله رشد و تکامل اندیشه ها و انظار فقهی و بقای حوزه های علمیه است و از سوی دیگر مسلمانان با مسائل جدیدی روبرو می شوند که باید تکلیف خود را درباره آن ها بدانند و این فقیهان زنده اند که با درک شرایط زمان و مکان، احکام شرعی آن ها را استنباط می کنند.
از مجتهدی باید تقلید کرد که مرد، بالغ، عاقل، شیعه دوازده امامی، حلال زاده، زنده و عادل باشد و نیز بنابر احتیاط واجب، حریص به دنیا نباشد و از مجتهدین دیگر اعلم باشد؛ یعنی در فهمیدن حکم خدا از تمام مجتهدین زمان خود استادتر باشد.
اگر مجتهدی که انسان از او تقلید می کرد از دنیا برود، سپس از مجتهد دیگری تقلید کند و او نیز از دنیا برود، آن گاه در مسأله بقا بر میت، از مجتهد سومی تقلید کند که بقا را واجب یا جایز می داند، این جا دو صورت دارد: در صورتی که بقا را «واجب» بداند اظهر این است که بر تقلید از اولی باقی بماند و اگر بقا بر میت را «جایز» بداند، مقلِّد مختار است که بر تقلید دومی باقی بماند و یا به مجتهد زنده رجوع کند.
در روایتی آمده که شخصی به حضرت امام صادق علیه السلام عرض کرد: عوام یهود راهی برای شناخت کتابشان (تورات) جز آن چه از علمایشان می شنیدند، نداشتند؛ بنابراین چرا خداوند در کتابش، آنان را به خاطر تقلیدشان از علما، سرزنش می کند و آیا عوام یهود، جز مانند عوام ما هستند که از فقها و علما تقلید می کنند؟ حضرت صادق علیه السلام فرمود: ...عوام یهود می دانستند که عالمانشان به صراحت دروغ می گویند، مال حرام و رشوه می خورند، احکام دین را تغییر می دهند و همچنین به حکم فطرت خویش می فهمیدند که هر کس چنین اعمالی داشته باشد، فاسق و تبهکار است و نباید گفتار خدا و پیامبرانش را از زبان وی گرفت (یعنی کسی نگوید عوام یهود نمی دانستند که باید گفتار علمایشان را که برخلاف دستورات الهی عمل می کردند، نپذیرند؛ زیرا این یک مسأله فطری است و هر کس با عقل و فطرت خویش می فهمد که نباید سخن یک انسان تبهکار را در احکام دین تصدیق کند همچنین عوام ما اگر از علمایشان فسق آشکار تعصب شدید، تزاحم و نزاع بر دنیا و حرام آن را مشاهد کنند اگر از آنان تقلید کنند، همانند عوام یهودند که مورد سرزنش خداوند قرار گرفته اند...
از مسائل مربوط به تقلید این است که باید از مجتهد زنده تقلید شود و جواز تقلید میت فقط درباره تقلید از مجتهد مرده ای است که شخص در زمان حیاتش از او تقلید می کرده است و خود این موضوع هم باید با اجازه و تصویب مجتهد زنده باشد؛ پس اگر مجتهد زنده تقلید میت را جایز نداند، مکلف باید از خود او تقلید کند.
بدیهی است تقلید از مجتهد زنده فواید بی شماری برای جامعه اسلامی دارد، از یک سو وسیله رشد و تکامل اندیشه ها و انظار فقهی و بقای حوزه های علمیه است و از سوی دیگر مسلمانان با مسائل جدیدی روبرو می شوند که باید تکلیف خود را درباره آن ها بدانند و این فقیهان زنده اند که با درک شرایط زمان و مکان، احکام شرعی آن ها را استنباط می کنند.
wikiahlb: شرایط_مرجع_تقلید