شرایط راوی

[ویکی فقه] از جمله مباحث مربوط به تشخیص روایت معتبر، بررسی شرایط و اوصاف راوی نزد محدّثان است، تا معیّن گردد، راویان حدیث باید از چه وصف و خصوصیاتی برخوردار باشند، و در این مقاله علاوه بر شرایط راوی مباحث مربوط به آداب نقل و مباحث روایات متعارض بررسی می شود.
شرایط راوی عبارتند از:
← عقل
برای نقل کردن حدیث هم آدابی وجود دارد که باید آنها را رعایت کرد.
← الفاظ حاکی از جزم
نیز برای محدث، دانستن اموری که ذیلا از شرح نخبة الفکر نقل می شود، اهمیت دارد:۱ـ شناسایی طبقات راویان (که به آن وسیله حدیث مدلس شناخته می شود). ۲ـ شناسایی موالید و وفیات روات (که بدین وسیله صحت و بطلان ادعای راوی، دایر بر ملاقات و سماع از شیخ، تشخیص داده می شود). ۳ـ شناسایی احوال راویان، از لحاظ جرح و تعدیل (که موکول به علم رجال است و در لزوم آن فی الجمله، جای تردید نیست). ۴ـ شناسایی کنیه ی ( لقب تشریفاتی است که به ابن یا اب مصدر شروع می شود، مانند ابن بابویه، ابوجعفر) راویان. نیز شناسایی اسم کسانی که معمولا به کنیه مشتهرند (مانند: ابوبصیر و ابو خالد کابلی و ابو حنیفه ). همچنین شناسایی کسانی که نام و کنیه آنان یکی است (مانند ابوطالب، پدر امیرالمؤمنین (علیه السّلام) که بنا به مشهور نام و کنیه اش همان است). ۵ـ شناسایی کسانی که به چند نام یا چند کنیه اشتهار دارند مانند ابن جریج که وی را دو کنیه ی دیگر است: ابوالولید و ابو خالد. ۶ـ شناسایی کسانی که کنیه شان با نام پدر یکسان است (مانند: ابی اسحاق، ابراهیم بن اسحاق مدنی). ۷ـ شناسایی کسانی که نام پدرش با نام شیخش یکی است (مانند: ربیع بن انس عن انس). ۸ـ شناسایی کسانی که نامشان به غیر پدر اضافه شده (مانند: مقداد بن اسود که اسود نام پدر خوانده ی وی است و نام پدرش، عمرو می باشد). ۹ـ شناسایی نام کسانی که اسم وی به مادر، اضافه شده (مانند: ابن علیه). ۱۰ـ شناسایی کسانی که نام وی و پدر و جدش یکسان است. (مانند حسن بن حسن بن حسن (علیه السلام) که از فروع مسلسل است. یا نام وی و نام شیخش و همچنین شیخ شیخش، یکی است؛ مانند: عمران قصیر عن عمران العطاردی عن عمران بن حصین. ۱۱ـ شناسایی راویانی که نام شیخ وی با نام راوی کسی که از او روایت شده یکی است؛ چون بخاری که نام شیخش، مسلم ( فراهیدی ) است و نام راوی و تلمیذش، مسلم ( مسلم بن حجاج قشیری صاحب صحیح مسلم ) است؛ زیرا در صورت عدم اطلاع بر این جهت، ممکن است گمان تکرار یا انقلاب در روایت شود. ۱۲ـ شناسایی انساب و اقسام نسبت، مانند نسبت به قبایل (که بیشتر در متقدمین است) و نسبت به وطن و محل سکونت (که بیشتر در متاخرین ملاحظه می شود) و نسبت به زادگاه، صنعت و شغل، کوچه و محل، همجواری، ملک و غیره. کلیه ی امور فوق، جزو شعب علم رجال است که با معرفت و اطلاع بر آن اینها و همچنین شناسایی مشترکات (که اهم از امور مذکور در فوق است) حاصل می شود.
جمع بین احادیث متعارض
...