[ویکی نور] محمد شبلی مولف "تاریخ علم کلام" در سال 1857 م در دهکده بندول ، جزوی از بخش اعظم گر ، از استان ایالات متحد هند ، چشم به جهان گشود و در 57 سالگی روز 18 نوامبر 1914 م مطابق 28 ذی الحجه 1332 ق نیز در همانجا در گذشت.
علامه شبلی یکی از نویسندگان بزرگ زبان اردو ، با ترجمه و چاپ تعدادی از آثارش مانند دو مجموعه مقالات آموزش و پرورش در کشورهای اسلامی ، تاریخ علم کلام و علم کلام جدید ، زندگانی مولوی و اهمیت مثنوی وی از نظر مباحث کلامی ، شعر العجم در نقد و بررسی شعر فارسی ( 5 مجلد ) و قسمتی از «الغزالی» در زندگانی او افکار محمد غزالی طوسی به فارسی در ایران و افغانستان تا حدی معرفی گردیده ولی کتب مهم دیگرش هم شایسته برگرداندن به فارسی است. شبلی اگر چه موفق نشد که پا به ایران و یا به افغانستان بگذارد ، ولی شیفته و واله زبان و ادبیات فارسی بود و کتب شعر العجم و بعضی از مقالات ادبی و ومنظومه های فارسی وی موید این امر است او هزارها شعر فارسی را به خاطر سپرده بود و در محافل و گردشگاه ها با دوستان هم مذاق و مشرب خود، با انشاد آن لذت می برد و دوستان را هم تحت تاثیر شعر فارسی قرار می داد ذوق پاک شبلی از شعر العجم وی پیداست و ناقدان ادب فارسی معتقدند که انتخاب اشعار فارسی در ان کتاب، سطح عالی دانش و ذوق نویسنده را نشان می دهد ، ادوارد برون انگلیسی در تاریخ ادبی ایران تالیف خود که چهار مجلد است ، نه فقط به تحقیقات شبلی در بسیاری ار موارد اتکا نموده ، بلکه در انتخاب اشعار هم از کتاب وی استفاده کرده است.
شبلی در 19 سالگی در علوم معقول و منقول فارغ التحصیل شد . و زبانهای عربی و فارسی را تا حد تبحر می دانست ، به زبان انگلیسی هم کمی آشنا بود . او به پرفسور آرنولد انگلیسی عربی یاد داد و از وی فرانسه آموخت . در مدت اقامت شش ماهه خود در قلمرو عثمانیه زبان ترکی را هم تا حدی فرا گرفته بود. برای تحصیل زبانها و یاد گرفتن مباحث علمی ، کرارا به نواحی رامپور ، هارنپور لکنهو و لاهور آمد و شد داشته و با فضلای متعدد عصر تبادل نظر نموده است.
بنا بر توصیه پدرش شیخ حبیب الله شبلی مدارک تحصیلی وکالت دادگستری را دریافته و چندی به این شغل اشتغال داشته است، ولی بزودی آن را خلاف تمایلات شخصی خود دیده و ترک گفته است . سپس در دبیر خانه اداره دادگستری دولتی هم شغلی برگزیده ، ولی آن را هم ترک نموده است.
شبلی که طبعا به تدریس و تحقیق علاقهمند بود در سال 1883 م به آرزوی خود رسید ، در سال مزبور، سید احمد خان (1898م) رهبر بزرگ مسلمانان شبه قاره وی را برای تدریس زبانهای عربی و فارسی در مدرسه العلوم مسلمانان در علی گر ، دعوت نمود. شبلی از سال مذکور تا 16 سال بعد در آنجا به تدریس اشتغال می ورزید ، و ضمنا در کتابخانه شخصی بسیار منظم ، سید احمد خان و نیز در کتابخانه مدرسه العلوم به مطالعات و تحقیقات می پرداخت در 1892 مسافرت علمی وی به آسیای صغیر و قلمرو عثمانیه پیش آمد . وی مشاهدات شش ماهه زندگانی خود را در این سفر در کتابی به عنوان «سفرنامه روم و مصر و شام» بزبان اردو نوشته است که دارای اطلاعاتی دلاویز و ذی قیمت در مورد اوضاع شهرهای قسطنطنیه و بیروت و دمشق و قاهره در آن زمان می باشد.
شبلی در سال 1894 لقب "شمس العلماء " را از طرف دولت انگلیس دریافت کرد . در قسطنطینه سلطان عبد الحمید خان ثانی خلیفه عثمانی وی را با مدال «مجیدیه» مفتخر کرد ، ولی مردم شبه قاره وی را بیشتر به لق "علامه" ذکر می کنند.
علامه شبلی یکی از نویسندگان بزرگ زبان اردو ، با ترجمه و چاپ تعدادی از آثارش مانند دو مجموعه مقالات آموزش و پرورش در کشورهای اسلامی ، تاریخ علم کلام و علم کلام جدید ، زندگانی مولوی و اهمیت مثنوی وی از نظر مباحث کلامی ، شعر العجم در نقد و بررسی شعر فارسی ( 5 مجلد ) و قسمتی از «الغزالی» در زندگانی او افکار محمد غزالی طوسی به فارسی در ایران و افغانستان تا حدی معرفی گردیده ولی کتب مهم دیگرش هم شایسته برگرداندن به فارسی است. شبلی اگر چه موفق نشد که پا به ایران و یا به افغانستان بگذارد ، ولی شیفته و واله زبان و ادبیات فارسی بود و کتب شعر العجم و بعضی از مقالات ادبی و ومنظومه های فارسی وی موید این امر است او هزارها شعر فارسی را به خاطر سپرده بود و در محافل و گردشگاه ها با دوستان هم مذاق و مشرب خود، با انشاد آن لذت می برد و دوستان را هم تحت تاثیر شعر فارسی قرار می داد ذوق پاک شبلی از شعر العجم وی پیداست و ناقدان ادب فارسی معتقدند که انتخاب اشعار فارسی در ان کتاب، سطح عالی دانش و ذوق نویسنده را نشان می دهد ، ادوارد برون انگلیسی در تاریخ ادبی ایران تالیف خود که چهار مجلد است ، نه فقط به تحقیقات شبلی در بسیاری ار موارد اتکا نموده ، بلکه در انتخاب اشعار هم از کتاب وی استفاده کرده است.
شبلی در 19 سالگی در علوم معقول و منقول فارغ التحصیل شد . و زبانهای عربی و فارسی را تا حد تبحر می دانست ، به زبان انگلیسی هم کمی آشنا بود . او به پرفسور آرنولد انگلیسی عربی یاد داد و از وی فرانسه آموخت . در مدت اقامت شش ماهه خود در قلمرو عثمانیه زبان ترکی را هم تا حدی فرا گرفته بود. برای تحصیل زبانها و یاد گرفتن مباحث علمی ، کرارا به نواحی رامپور ، هارنپور لکنهو و لاهور آمد و شد داشته و با فضلای متعدد عصر تبادل نظر نموده است.
بنا بر توصیه پدرش شیخ حبیب الله شبلی مدارک تحصیلی وکالت دادگستری را دریافته و چندی به این شغل اشتغال داشته است، ولی بزودی آن را خلاف تمایلات شخصی خود دیده و ترک گفته است . سپس در دبیر خانه اداره دادگستری دولتی هم شغلی برگزیده ، ولی آن را هم ترک نموده است.
شبلی که طبعا به تدریس و تحقیق علاقهمند بود در سال 1883 م به آرزوی خود رسید ، در سال مزبور، سید احمد خان (1898م) رهبر بزرگ مسلمانان شبه قاره وی را برای تدریس زبانهای عربی و فارسی در مدرسه العلوم مسلمانان در علی گر ، دعوت نمود. شبلی از سال مذکور تا 16 سال بعد در آنجا به تدریس اشتغال می ورزید ، و ضمنا در کتابخانه شخصی بسیار منظم ، سید احمد خان و نیز در کتابخانه مدرسه العلوم به مطالعات و تحقیقات می پرداخت در 1892 مسافرت علمی وی به آسیای صغیر و قلمرو عثمانیه پیش آمد . وی مشاهدات شش ماهه زندگانی خود را در این سفر در کتابی به عنوان «سفرنامه روم و مصر و شام» بزبان اردو نوشته است که دارای اطلاعاتی دلاویز و ذی قیمت در مورد اوضاع شهرهای قسطنطنیه و بیروت و دمشق و قاهره در آن زمان می باشد.
شبلی در سال 1894 لقب "شمس العلماء " را از طرف دولت انگلیس دریافت کرد . در قسطنطینه سلطان عبد الحمید خان ثانی خلیفه عثمانی وی را با مدال «مجیدیه» مفتخر کرد ، ولی مردم شبه قاره وی را بیشتر به لق "علامه" ذکر می کنند.
wikinoor: شبلی_نعمانی،_محمد