[ویکی نور] این کتاب ترجمه ای از غرر اخبار ملوک الفرس و سیرهم است که مؤلف آن را به فرمان ابوالمظفر نصر بن ناصرالدین ابومنصور سبکتکین، برادر سلطان محمود غزنوی نوشت و خبرهای سود بخش و برجسته ای در باره شاهان و سرگذشت آنان، آیین ها، حکمت ها، تاریخ ها، سنّت ها، دستورها، پیکارها، رویدادها، پیروزی ها، نیکوکاری ها و زشت کاری های آنان و خصلت های زیبا و زشت و خوب و بدشان و دیگر چاره گری ها و حالات آنان را در این اثر گنجاند و بدین شیوه، تکلیفش را ادا کرد.
ثعالبی در بخش ایران باستان کتاب خود که از اهمیّت فراوانی برخوردار است، تنها به نقل ساده رویدادها و گزارش در باره آنها نپرداخته، بلکه گاهی به استدلال و سنجش نیز دست زده است. تعبیرها و تشبیه های مُنشیانه ای که در این کتاب به ویژه در توصیف آیین جلوس پادشاهان، چگونگی سخن گفتن بزرگان کشور در برابر شاهان و پاسخ های پادشاهان به افراد و توصیف میدان های نبرد و گیر و دار جنگ ها، پیروزی ها و شکست ها دیده می شوند و شیوه نثری آن در باره پایان عُمر، جمله ها و تعبیرهای ثعالبی را در کتاب های ادبی و بلاغی اش مانند فقه اللغة و سر البلاغه و الاعجاز و الایجاز به یاد می آورند. به هر روی، وی تاریخ را در ادب و بلاغت و ترسّل به خدمت می گیرد؛ زیرا به تاریخ جز با دید پند پذیری و عبرت گیری نمی نگرد و از آن جز این نمی خواهد و از این رو، عبرت ها و پندها و حکایت های اخلاقی و اندرزهای گوناگونی که در تهذیب اخلاق آدمیان به کار می آیند در کتاب خود می گنجاند و ویژگی کار بردی و عبرت آموزی تاریخ را از دیگر خصلت های آن بیشتر می پسندد.
نویسنده در این کتاب، به تألیف تاریخی عمومی دست می زند؛ یعنی از دوران پادشاهان افسانه ای و کیومرث (همان آدم ابوالبشر به باور وی) گزارش می دهد و تاریخ ایران باستان را تا سقوط ساسانیان (یزدگرد سوم، فرزند شهریار و آخرین شاه پارسیان) پی می گیرد و مانند شاه نامه فردوسی گزارش هایش را در سه بخش می گنجاند:
1. دوران اساطیری (از کیومرث تا فریدون و قیام کاوه آهن گر)؛
2. دوران حماسی (از قیام کاوه آهن گر تا قتل رستم و سلطنت بهمن)؛
ثعالبی در بخش ایران باستان کتاب خود که از اهمیّت فراوانی برخوردار است، تنها به نقل ساده رویدادها و گزارش در باره آنها نپرداخته، بلکه گاهی به استدلال و سنجش نیز دست زده است. تعبیرها و تشبیه های مُنشیانه ای که در این کتاب به ویژه در توصیف آیین جلوس پادشاهان، چگونگی سخن گفتن بزرگان کشور در برابر شاهان و پاسخ های پادشاهان به افراد و توصیف میدان های نبرد و گیر و دار جنگ ها، پیروزی ها و شکست ها دیده می شوند و شیوه نثری آن در باره پایان عُمر، جمله ها و تعبیرهای ثعالبی را در کتاب های ادبی و بلاغی اش مانند فقه اللغة و سر البلاغه و الاعجاز و الایجاز به یاد می آورند. به هر روی، وی تاریخ را در ادب و بلاغت و ترسّل به خدمت می گیرد؛ زیرا به تاریخ جز با دید پند پذیری و عبرت گیری نمی نگرد و از آن جز این نمی خواهد و از این رو، عبرت ها و پندها و حکایت های اخلاقی و اندرزهای گوناگونی که در تهذیب اخلاق آدمیان به کار می آیند در کتاب خود می گنجاند و ویژگی کار بردی و عبرت آموزی تاریخ را از دیگر خصلت های آن بیشتر می پسندد.
نویسنده در این کتاب، به تألیف تاریخی عمومی دست می زند؛ یعنی از دوران پادشاهان افسانه ای و کیومرث (همان آدم ابوالبشر به باور وی) گزارش می دهد و تاریخ ایران باستان را تا سقوط ساسانیان (یزدگرد سوم، فرزند شهریار و آخرین شاه پارسیان) پی می گیرد و مانند شاه نامه فردوسی گزارش هایش را در سه بخش می گنجاند:
1. دوران اساطیری (از کیومرث تا فریدون و قیام کاوه آهن گر)؛
2. دوران حماسی (از قیام کاوه آهن گر تا قتل رستم و سلطنت بهمن)؛
wikinoor: شاهنامه_ثعالبی_در_شرح_احوال_سلاطین_ایران