سیلیکا ژل

سیلیکا ژل یک بسپار سه بعدی است که از واحدهای چهاروجهی دی اکسید سیلیسیم تشکیل شده است. این ماده یک مادهٔ متخلخل است. [ ۳] از کاربردهای سیلیکاژل می توان به کاربرد آن به عنوان یک کاتالیزگر، مادهٔ خشک کن یا در سوانگاری اشاره کرد. [ ۴]
سیلیکاژل جاذب خوبی برای آب، الکل، فنولها، آمین ها، و . . . است که این کار را از راه پیوندهای هیدروژنی انجام می دهد. ظرفیت جذب کنندگی سیلیکاژل در دماهای پایین بیشتر از آلومینا و زئولیت است، با این وجود اگر میزان رطوبت کم باشد، نسبت به زئولیت خاصیت جذب کنندگی کمتری نشان می دهد. در مقابل احیای سیلیکاژل ساده تر است و با حرارت دادن آن تا دمای ۱۵۰ درجهٔ سلسیوس ممکن می شود، این در حالیست که زئولیت باید تا حدود ۳۵۰ درجهٔ سلسیوس حرارت داده شود. با توجه به این خواص سلیکاژل در محیط هایی که دما پایین، میزان فشار بخار آب متوسط، و ظرفیت جذب کنندگی زیادی نیاز است استفاده می گردد. [ ۵]
این ماده در جنگ جهانی اول برای جذب سطحی بخار آب و گاز موجود درون ماسک گازاشک آور استفاده شده است.
روش سنتز این ماده نخستین بار توسط پروفسور و شیمی دان والترپاتریک در دانشگاه دانشگاه جانز هاپکینز در سال ۱۹۱۹ ثبت شده است.
این ماده در جنگ جهانی دوم برای محافظت لوازم ارتشی از آسیب رطوبت ٫ خشک نگه داشتن پنی سیلین و به عنوان کراکینگ کاتالیزوری سیال بستربرای محافظت از سوخت های با عدد اکتان بالا استفاده می شده است.
این ماده غیر سمی ٫ غیرقابل اشتعال و واکنش ناپذیر است و تنها با موادی نظیر هیدروژن فلورید ٫ اکسیژن دی فلورید٫ کلرین تری فلورید ٫ اسیدها و بازهای قوی و اکسیدکننده ها واکنش می دهد.
غبار ناشی از دانه های این ماده برای پوست ٫ چشم ها و مجراهای تنفسی سوزش آور است بنابراین در هنگام استفاده از این ماده باید احتیاط لازم صورت گیرد.
غبارهای شفاف این ماده بیماری به نام سیلیکوزیس[ ۶] که یک بیماری شغلی - ریوی بر اثر تنفس های طولانی مدت غبارهای سیلیس است را در پی دارد. اما غبارهای غیر شفاف آن سخت شده است و بیماری به وجود نمی آورد.
سیلیکا ژل به عنوان یک ابزار حفاظت برای کنترل رطوبت نسبی در نمایشگاه ها، کتابخانه ها و موزه ها استفاده می شود.
در شیمی، سیلیکا ژل در کروماتوگرافی به عنوان یک فاز ثابت استفاده می شود
سیلیکا ژل به تنهایی یا همراه با مواد سنتی تر مانند خاک رس، به عنوان بستر گربه[ ۷] استفاده می شود.