سیرک یخچالی

سیرک یخچالی یا پَهنه چال ( به انگلیسی: Glacial cirque ) فرورفتگی بزرگ و آمفی تئاترمانندی است که توسط یخرود در دامنهٔ کوه ایجاد می شود.
پهنه چال به صورت چاله ای مدور و عمیق با کناره های شیب دار در یخچال های طبیعی است که فرسایش یخچالی آن را ایجاد می کند و یخچال کوهستانی در آن جای می گیرد؛ بنابراین از ویژگی های مناطق یخچالی است که برف در این چاله ها فشرده شده و موجب تغذیه یخچال می شود. به سیرک یخچالی، چالگاه و چالان هم گفته اند.
در مناطقی که در گذشته تحت سلطه یخچال بوده اند، پهنه چال ها به صورت دریاچه درآمده و منظره زیبایی را به وجود می آورند. در ناحیه ولز انگلستان برای چنین چاله هایی از واژه cwm استفاده کرده و در اسکاتلند به آن ها corrie یا corie می گویند. [ ۱]
پس از ذوب برف و ناپدید شدن یخچال، سیرک یخچالی به شکل دریاچه یا کاسه ای عظیم جلوه گری می کند و ممکن است این کاسه از یک طرف بریده شده یا ممکن است در پایین دست به وسیله یک ضدشیب بسته شود. در ارتفاعات بلند که قلل آن ها بالاتر از مرز برف های دائمی است، اغلب یخچال ها در داخل پهنه چال ها جای می گیرند. ابعاد این گونه یخچال ها ممکن است بسیار کوچک باشد و درازای آن ها گاهی از ده ها متر تجاوز نمی کند ولی در سیرک های وسیع اندازه آن ها بیشتر است. بهمن ها باعث تغذیه بیشتر در این گونه پهنه چال هستند. بین یخچال و دیواره سنگی آن ها شکافی وجود دارد که به آن ریمای ( Rimaye ) گفته می شود و در زمستان پوشیده از برف و در تابستان به علت ذوب برف، فضایی بین دیواره سنگی ظاهر می گردد. [ ۲]