سیرالعباد الی المعاد ( به معنای: رهسپاری بندگان به جایگاه بازگشت ) یکی از آثار سنایی است که در آن از موضوعات اخلاقی سخن رفته است. سنایی در این اثر به طریق تمثیل، از آفرینش انسان و روان ها و خردها گفت وگو به میان آورده است. مثنوی سیرالعباد در بحر خفیف مسدس مخبون ( بر وزن حدیقةالحقیقه ) سروده شده و در حدود ۸۰۰ بیت است.
سنایی سیرالعباد را در سرخس سروده و با مدح ابوالمفاخر سیف الدین محمد بن منصور، قاضی سرخس، به پایان برده است.
سیرالعباد در واقع کنایه ای است از سیر عارف در مقامات فنا. شاعر در طی آن حکایت گذر روح را به راهنمایی عقل از مراتب و پرده های یک دنیای نوافلاطونی شرح می دهد. »[ ۱] مشابه این اثر در ادبیات اروپایی کمدی الهی دانته است. در ادبیات پیش از اسلام هم متن ارداویراف نامه مضمونی پایدار از سفر روحانی به جهان دیگر را تصویر میکشد. »[ ۲]
در تحولات سه گانه زندگی سنایی، سیرالعباد در آن مرحله ای قرار می گیرد که حکیم سنایی از دوره شاعرانه خالص جوانی به دوره صوفیانه انتقال می یابد. [ ۳] این اثر توسط محمدتقی مدرس رضوی در کتاب «مثنوی های سنایی» در سال ۱۳۴۸ توسط انتشارات دانشگاه تهران چاپ شده است.
سیرالعباد یک مثنوی است که می توان آن را بدون وقفه و مکث، بدون تقسیمات و فصل و باب بررسی کرد. این اثر در اصل یک مقدمه و سه بخش بزرگ دارد: مقدمه در توصیف باد است؛ بخش نخست، زندگی یا جهان عضوی یا ظهور روشنی حیات، در تاریکی جهان مادی است؛ بخش دوم، سفر در عالم عناصر یا روح و بخش سوم مرحله شعور یا عقل است. به طور کلی این منظومه از تظر سیر داستانی تنها یک داستان است و داستان های فرعی دیگر به آن راه نیافته است. [ ۳]
سیر العباد تحمیدیه و نعت و از این دست مقدمه ها ندارد. روایت را با هبوط نفس انسانی از عالم بالا به جهان سفلی آغاز می کند و مراحل نفس نامیه و نفس حیوانی و نتایج آنها را شرح می دهد. سالک در حالی به خود می آید که در چنگال خوی های ناپاک اسیر شده است. از سویی نفس ناطقه او را به بالا می خواند و از سوی دیگر طبایع به فرود خاکش می کشند. بی دانش و سردرگم در پی راهنمایی بر می آید تا اینکه سرانجام با «پیرمردی لطیف و روحانی» روبه رو می شود. پیر خود را فرستاده عقل کل معرفی می کند که هبوط کرده است تا او را برهاند. با یکدیگر سفر را آغاز می کنند و پیر بر دوش سالک می نشیند. سپس مراحل سفر پی گرفته می شود. [ ۴]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفسنایی سیرالعباد را در سرخس سروده و با مدح ابوالمفاخر سیف الدین محمد بن منصور، قاضی سرخس، به پایان برده است.
سیرالعباد در واقع کنایه ای است از سیر عارف در مقامات فنا. شاعر در طی آن حکایت گذر روح را به راهنمایی عقل از مراتب و پرده های یک دنیای نوافلاطونی شرح می دهد. »[ ۱] مشابه این اثر در ادبیات اروپایی کمدی الهی دانته است. در ادبیات پیش از اسلام هم متن ارداویراف نامه مضمونی پایدار از سفر روحانی به جهان دیگر را تصویر میکشد. »[ ۲]
در تحولات سه گانه زندگی سنایی، سیرالعباد در آن مرحله ای قرار می گیرد که حکیم سنایی از دوره شاعرانه خالص جوانی به دوره صوفیانه انتقال می یابد. [ ۳] این اثر توسط محمدتقی مدرس رضوی در کتاب «مثنوی های سنایی» در سال ۱۳۴۸ توسط انتشارات دانشگاه تهران چاپ شده است.
سیرالعباد یک مثنوی است که می توان آن را بدون وقفه و مکث، بدون تقسیمات و فصل و باب بررسی کرد. این اثر در اصل یک مقدمه و سه بخش بزرگ دارد: مقدمه در توصیف باد است؛ بخش نخست، زندگی یا جهان عضوی یا ظهور روشنی حیات، در تاریکی جهان مادی است؛ بخش دوم، سفر در عالم عناصر یا روح و بخش سوم مرحله شعور یا عقل است. به طور کلی این منظومه از تظر سیر داستانی تنها یک داستان است و داستان های فرعی دیگر به آن راه نیافته است. [ ۳]
سیر العباد تحمیدیه و نعت و از این دست مقدمه ها ندارد. روایت را با هبوط نفس انسانی از عالم بالا به جهان سفلی آغاز می کند و مراحل نفس نامیه و نفس حیوانی و نتایج آنها را شرح می دهد. سالک در حالی به خود می آید که در چنگال خوی های ناپاک اسیر شده است. از سویی نفس ناطقه او را به بالا می خواند و از سوی دیگر طبایع به فرود خاکش می کشند. بی دانش و سردرگم در پی راهنمایی بر می آید تا اینکه سرانجام با «پیرمردی لطیف و روحانی» روبه رو می شود. پیر خود را فرستاده عقل کل معرفی می کند که هبوط کرده است تا او را برهاند. با یکدیگر سفر را آغاز می کنند و پیر بر دوش سالک می نشیند. سپس مراحل سفر پی گرفته می شود. [ ۴]
wiki: سیرالعباد الی المعاد