سیدعلی خان مدنی

[ویکی اهل البیت] علی بن احمد بن معصوم حسینی مدنی شیرازی مشهور به "سید صدرالدین شیرازی" و "سید علی خان کبیر" و "ابن معصوم" یکی از علمای بزرگ شیعه در اوایل قرن دوازدهم هجری است. سید علی خان کبیر در فقه و اصول و حکمت الهی استادی بی نظیر و در ادبیات عرب و لغت متبحر بود. از او آثار ارزنده ای بر جای مانده است. که سرآمد آنها کتاب "ریاض السالکین" (شرح صحیفه سیدالساجدین علیه السلام) است.
سید علی خان در پانزدهم جمادی الاول 1052 ق. در مدینه پای به عرصه گیتی نهاد.
پدر سید علی خان؛ سید نظام الدین احمد، از دانشوران شیرازی تبار حجاز و از نوادگان علی بن الحسین علیه السلام و مادرش دخت شیخ محمد بن احمد منوفی، مرجع وارسته شافعیان بود.
یکی از اجداد سید علی خان، صدرالدین محمد دشتکی مکنی به ابوالمعالی و ملقب به صدرالدین و معروف به صدرالدین کبیر است که در کتب متاخرین از او به عنوان «سید المدققین»، «السید السند» و یا «السید السناد» یاد می شود. وی از لحاظ مالی، فردی متمکن بوده و در سال 883 هـ.ق دو هزار زرع از املاک دشتک را خرید و مدرسه بزرگ منصوریه را در آن بنا نهد.
یکی دیگر از اجداد سید علیخان، غیاث الدین منصور دشتکی (866-948 هـ.ق) از فیلسوفان بزرگ حوزه شیراز در قرن دهم است که دوران حیاتش مصادف با اواخر عهد گورکانی و اوایل دوره صفویه بود. وی فرزند بزرگ سید سند، صدرالدین محمد دشتکی است و جامع علوم زمان خود بوده و مشهور به استاد بشر، عقل حادی عشر و معلم ثالث است.
او از جمله فلاسفه ای بود که در شکل گیری عناصر اولیه حکمت متعالیه ملاصدرا سهمی بسزا داشت. غیاث الدین منصور دشتکی شیرازی تقریبا در همه علوم همچون ادبیات، منطق، کلام، فلسفه، تفسیر، فقه، اصول، طب، ریاضیات، طبیعیات، هیئت، نجوم، عرفان، اخلاق، داروشناسی و حتی در علوم غریبه صاحب نظر بوده و در همه این زمینه ها تالیفاتی عمیق دارد.
سید علی خردسال بود که پدرش دعوت قطب شاه هفتم، فرمانروای حیدرآباد را اجابت کرد و برای راهنمایی مومنان شبه قاره رهسپار هند شد.
هنگامی که سید علی خان به حدود چهارده سالگی رسید. پدرش با نامه وی را به هند فراخواند. سید علی خان در 1068 ق به خدمت پدر در حیدرآباد رسید. و از آن زمان از محضر پدر و بزرگانی چون محمد بن علی شامی عاملی () و شیخ جعفر بن کمال الدین بحرانی کامیاب شد.

[ویکی فقه] «سید صدر الدین علی بن احمد بن محمد معصوم حسینی دشتکی شیرازی»، معروف به سید علی خان مدنی (متوفای ۱۱۱۸ یا ۱۱۲۰ ق).
وی در نیمه جمادی الاولی سال ۱۰۵۲ ق در مدینه منوره متولد شد. هنوز ماه های اول زندگی را می گذرانید که مادرش، دختر احمد بن محمد منوفی مصری امام شافیعه در حجاز، وفات کرد و عمه اش تربیت او را بر عهده گرفت.
مهاجرت به مکه
پس از مدتی به همراهی خانواده اش به مکه مکرمه مهاجرت نمود و تا سال ۱۰۶۶ ق دروس مقدماتی ادبیات عرب و بعضی از ابواب فقه و ریاضی را از پدر بزرگوارش سید احمد نظام الدین و شیخ جعفر بحرانی و شیخ محمد بن علی شاه فرا می گیرد.
منصب ولی عهدی
در این سال به همراه پدر و خانواده اش به حیدرآباد از شهرهای هند رفته و مورد استقبال سلطان عبدالله قطب شاه (متوفای ۱۰۸۳ ق) قرار می گیرند و سلطان اداره امور مملکتی قطب شاهیه را به پدرش واگذار می کند و پس از این که او را به دامادی برمی گزیند به ولی عهدی خود منصوب می گرداند.
شرکت در درس پدر
...

[ویکی شیعه] سید صَدرالدین عَلی بن احمد بن محمد مَعصوم حسینی دَشتَکی شیرازی (۱۰۵۲ - ۱۱۱۸ق یا ۱۱۲۰ق)، معروف به سید علی خان مدنی، سید علیخان کبیر، یا ابن معصوم از علمای شیعه قرن دوازدهم هجری. ریاض السالکین در شرح صحیفه سجادیه از آثار مهم اوست. چندین اثر در ادبیات عرب نگاشته است. در دوران عمرش به شهرهای مختلف سفر کرده، پس از سفر به هند، در حیدرآباد، ولیعهد سلطان عبدالله قطب شاه و پس از آن در برهانپور لاهور، رئیس دیوان حکومت سلطان محمد بود. آخر عمر خود را در شیراز به تدریس گذراند.
سید علی خان مدنی در نیمه جمادی الاولی سال ۱۰۵۲ق در مدینه متولد شد و به مدنی شهرت یافت. پدرش امیر نظام الدین احمد و مادرش دختر شیخ محمد منوفی، امام شافعیان حجاز، بود. نسبت او با ۲۶ واسطه به زید بن علی می رسد که در ابتدای کتاب ریاض السالکین به این مطلب تصریح کرده است.
او در ذیقعده سال ۱۱۱۸ق یا ۱۱۲۰ق در شیراز از دنیا رفت. پیکر سید علی خان کبیر، در حرم سید احمد بن موسی الکاظم(ع) معروف به شاه چراغ در جوار سید ماجد بحرانی مدفون است.