سیتوکینز ( به انگلیسی: Cytokinesis ) ، بخشی از فرایند تقسیم سلولی است که طی آن سیتوپلاسم یک سلول به دو سلول دختر تقسیم می شود. تقسیم سیتوپلاسمی طی مراحل تقسیم هسته ای در میتوز و میوز یا پس از آن آغاز می گردد. طی سیتوکینز، دوک تقسیم کروماتیدهای مضاعف را به سیتوپلاسم سلول های دختر در حال جدا شدن منتقل می کند. سپس از حفظ شدن عدد کروموزومی و ضمائمش بین نسل ها اطمینان پیدا می کند. سپس سلول های دختری، جز در مواردی خاص، کپی های کارامدی از سلول والدینشان خواهند شد. بعد از تکمیل تلوفاز و سیتوکینز، هر سلول دختری وارد اینترفاز چرخه سلولی می گردد.
عملکردهای خاص، نیازمند انحراف از سیتوکینز متقارن اند؛ به عنوان مثال، اووم در اووژنز جانوران تقریباً تمام سیتوپلاسم و اندامک ها را می گیرد. این باعث می شود که چیز زیادی برای گویچه های قطبی باقی نماند، و به همین دلیل در بسیاری از گونه ها گویچه های قطبی بدون عملکرد خاصی می میرند، گرچه که آن ها عملکردهای به خصوص متنوعی را در دیگر گونه ها برعهده دارند. [ ۱] یکی دیگر از اشکال میتوز در بافت هایی چون کبد و ماهیچه اسکلتی رخ می دهد؛ در این نوع میتوز، سیتوکینز حذف شده و به جایش سلول های چندهسته ای شکل می گیرند.
خلاصه : در جانوری تقسیم سیتوپلاسم با ایجاد فرورفتگی در یاخته شروع می شود . این فرورفتگی حاصل انقباض رشته های اکتین و میوزین است که مانند کمر بندی در سیتوپلاسم قرار می گیرد و به غشا متصل است . با تنگ شدن این حلقه انقباضی در نهایت دو یاخته از هم جدا می شوند.
سیتوکینز گیاهی از سیتوکینز جانوری متفاوت است، بخشی از علت آن به دلیل صلب و انعطاف ناپذیر بودن دیواره سلول های گیاهی است. در سلول های گیاهی به جای این که همچون سلول های جانوری شیار تسهیم تشکیل گردد، ساختاری به نام صفحه سلولی در سیتوپلاسم تشکیل شده و تا ایجاد دیواره سلولی جدیدی بین سلول های دختری، رشدش ادامه پیدا می کند.
سیتوکینز شباهت زیادی با فرایند شکافت دوتایی در پروکاریوت ها داشته، اما به دلیل تفاوت ساختارها و عملکردهای سلولی در پروکاریوت ها و یوکاریوت ها، سازوکارهای سیتوکینز و شکافت در این دو دسته جاندار با هم متفاوت اند. به عنوان مثال، یک سلول باکتریایی تنها یک کروموزوم به شکل حلقه بسته دارد، در مقایسه، یوکاریوت ها اغلب دارای چندین کروموزوم خطی اند. برهمین اساس، باکتری ها در تقسیم سلولی دوک میتوزی تشکیل نمی دهند. همچنین مضاعف شدن DNA پروکاریوتی طی جداسازی کروموزوم ها صورت می گیرد؛ در میتوز، مضاعف شدن طی اینترفاز، قبل از شرع میتوز انجام می شود، گرچه که کروماتیدهای دختری تا پیش از آنافاز به طور کامل جدا نمی گرند.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفعملکردهای خاص، نیازمند انحراف از سیتوکینز متقارن اند؛ به عنوان مثال، اووم در اووژنز جانوران تقریباً تمام سیتوپلاسم و اندامک ها را می گیرد. این باعث می شود که چیز زیادی برای گویچه های قطبی باقی نماند، و به همین دلیل در بسیاری از گونه ها گویچه های قطبی بدون عملکرد خاصی می میرند، گرچه که آن ها عملکردهای به خصوص متنوعی را در دیگر گونه ها برعهده دارند. [ ۱] یکی دیگر از اشکال میتوز در بافت هایی چون کبد و ماهیچه اسکلتی رخ می دهد؛ در این نوع میتوز، سیتوکینز حذف شده و به جایش سلول های چندهسته ای شکل می گیرند.
خلاصه : در جانوری تقسیم سیتوپلاسم با ایجاد فرورفتگی در یاخته شروع می شود . این فرورفتگی حاصل انقباض رشته های اکتین و میوزین است که مانند کمر بندی در سیتوپلاسم قرار می گیرد و به غشا متصل است . با تنگ شدن این حلقه انقباضی در نهایت دو یاخته از هم جدا می شوند.
سیتوکینز گیاهی از سیتوکینز جانوری متفاوت است، بخشی از علت آن به دلیل صلب و انعطاف ناپذیر بودن دیواره سلول های گیاهی است. در سلول های گیاهی به جای این که همچون سلول های جانوری شیار تسهیم تشکیل گردد، ساختاری به نام صفحه سلولی در سیتوپلاسم تشکیل شده و تا ایجاد دیواره سلولی جدیدی بین سلول های دختری، رشدش ادامه پیدا می کند.
سیتوکینز شباهت زیادی با فرایند شکافت دوتایی در پروکاریوت ها داشته، اما به دلیل تفاوت ساختارها و عملکردهای سلولی در پروکاریوت ها و یوکاریوت ها، سازوکارهای سیتوکینز و شکافت در این دو دسته جاندار با هم متفاوت اند. به عنوان مثال، یک سلول باکتریایی تنها یک کروموزوم به شکل حلقه بسته دارد، در مقایسه، یوکاریوت ها اغلب دارای چندین کروموزوم خطی اند. برهمین اساس، باکتری ها در تقسیم سلولی دوک میتوزی تشکیل نمی دهند. همچنین مضاعف شدن DNA پروکاریوتی طی جداسازی کروموزوم ها صورت می گیرد؛ در میتوز، مضاعف شدن طی اینترفاز، قبل از شرع میتوز انجام می شود، گرچه که کروماتیدهای دختری تا پیش از آنافاز به طور کامل جدا نمی گرند.
wiki: سیتوکینز