سیب زمینی

سیب زمینی ( نام علمی: Solanum tuberosum ) گیاهی است از تیرهٔ بادنجانیان که دارای برگ های مرکب و بریده و گل های سفید یا بنفش است. میوهٔ آن کوچک، کروی، قرمز، سمی است؛ ولی تجهٔ ( ریشهٔ سطحی ) خوراکی دارد که حاوی اندوختهٔ نشاستهٔ زیادی است. سیب زمینی چهارمین محصول کشاورزی کشت شده در جهان پس از ذرت، گندم و برنج و محصولی پرمصرف است. [ ۱]
به عبارتی سیب زمینی یک غده نشاسته ای از گیاه است که این گیاه سبز بومی قاره امریکاست و این گیاه سیب زمینی از خانواده گل شب بو است. [ ۲]
نزدیک به ۴۰۰۰ نوع سیب زمینی از جمله انواع تجاری معمولی وجود دارد که هر کدام از آنها دارای ویژگی های خاص کشاورزی یا آشپزی هستند. [ ۳] سیب زمینی پس از ذرت، گندم و برنج چهارمین محصول غذایی بزرگ و پُرمصرف بشر است. [ ۴]
سیب زمینی با نام علمی سولانوم تیوبروزوم از نظر گیاه شناسی به خانواده سولاناسه تعلق دارد که در این خانواده، گیاهان مهم دیگری نظیر گوجه فرنگی، بادنجان و فلفل نیز وجود دارند. گل های سیب زمینی پنج قسمتی ( ۵ گلبرگ بهم چسبیده و ۵ کاسبرگ بهم چسبیده است ) . تعداد پرچم ها نیز ۵ است که بهم متصل شده و یک لولهٔ بساکی را ساخته اند و مادگی از وسط آن خارج شده است. این گیاه دارای رقم های مختلف است که آن ها را به زودرس، دیررس و میانه رس تقسیم می کند و برحسب استفاده این گیاه به سیب زمینی خوراکی، علوفه ای و صنعتی ( جهت استفاده الکل یا نشاسته یا قند ) تقسیم می شود.
بر اساس مطالعات انجام شده گونه های مختلف سیب زمینی از شیلی تا جنوب ایالات متحده و از سطح دریا تا ارتفاع ۴۸۰۰ متری پراکنده شده اند اما در این گونه ها از نظر مورفولوژیکی یا به عبارت دیگر تیپ گیاه، برگ، گل و غیره تنوع زیادی مشاهده می شود. در سیب زمینی تعداد کروموزوم پایه درجنس سولانوم، دوازده می باشد. سیب زمینی گیاهی علفی و چندساله است، اما در کشاورزی به عنوان یک گیاه یک ساله مورد کشت و کار قرار می گیرد. این گیاه معمولاً از طریق غده های بذری تکثیر می شود و از جوانه های روی غده بذری انشعابات و اندام های هوایی ایجاد می شود و ریشه ها از پریموردیای روی جوانه ها به وجود می آیند. روی این انشعابات و اندام های هوایی، ساقه، شاخ و برگ، دستک، ریشه، گل آذین و نیز نسل بعدی غده ها شکل می گیرد. البته سیب زمینی از طریق کشت سلول، مریستم، بافت، جوانه، اجزای غده، بذر حقیقی، برگ یا برش های ساقه نیز ممکن است تکثیر شود. [ ۵]

سیب زمینی (potato)
گیاهی چندساله، با نام علمی Solanum tuberusom، متعلق به تیرۀ بادمجان (سولاناسه)، دارای ریشه های غده ای خوراکی و غنی از نشاسته. این گیاه مصرف فراوانی دارد. حداقل ۲هزار سال قبل از استیلای اسپانیا بر امریکای جنوبی، بومیان آند از سیب زمینی استفاده می کردند. در اواسط قرن ۱۶، اسپانیایی ها سیب زمینی را از اکوادور به اروپا آوردند و کاشفی با نام والتر رالی آن را در انگلستان رواج داد. انگلیسی ها سیب زمینی را به ایران وارد کردند و از دوران فتحعلی شاه قاجار در ایران کشت شده است. در ۱۸۴۵، به سبب حملۀ قارچ انگلی در ایرلند قحطی سیب زمینی رخ داد و موجب مرگ هزاران نفر بر اثر گرسنگی و در نهایت مهاجرت عظیم آن ها به ایالات متحده امریکا شد. در ۱۹۹۵، نوعی سیب زمینی ژنتیکی پرورش داده شد که دارای مواد کشنده حشرات بود. محققان ژن تولید توکسین Bt را وارد این نوع سیب زمینی کردند. این ماده آفت کشی طبیعی است که باکتر ی های خاک آن را ایجاد می کنند. این گیاه هم اکنون Bt را در برگ های خود تولید می کند. Bt یکی از ایمن ترین حشره کش هاست، بر بسیاری از حشرات سودمند و بی ضرر بی تأثیر است، و در محیط به سرعت تجزیه می شود. تعدادی از محققان نگران تولید تجاری این سیب زمینی اند، زیرا منجر به افزایش مقاومت در مقابل آفت کش ها خواهد شد. سیب زمینی در مناطق معتدل و نسبتاً خنک با بافت خاکی نیمه درشت به خوبی رشد می کند. هلند با اصلاح نژاد و دورگه گیری، ارقام بسیار ارزنده ای از سیب زمینی را به دنیا عرضه کرده است.