سیالوگرافی

بزاق نگاری ( به انگلیسی: Sialography ) نوعی آزمایش رادیوگرافی از غدد بزاقی می باشد. به طور معمول شامل تزریق مقدار کمی ماده حاجب به درون مجرای ترشحی یک غده و سپس تصویر برداری به وسیله امواج ایکس می باشد.
• در اندازه گیری یک پارچگی عملکرد ترشحی یک غده
• در صورت انسداد
• به منظور بررسی الگوی مجرا
• در صورت تورم صورت، در صورت آسیب شناسی غدد بزاقی
• در صورت تومور غدد
• افرادی که به ید یا ماده حاجب حساسیت دارند.
• در صورت عفونت
• بیماران با تست عملکرد تیروئید
• هنگامی که سنگ در قسمت قدامی مجرای غدد بزاقی باشد.
مواد حاجب به دو گروه تقسیم می شوند: مواد حاجب محلول در آب و مواد حاجب محلول در چربی مواد حاجب محلول در آب می تواند منافذ ظریف مجرای غده را پر کند ولی مواد حاجب محلول در چربی چسبناک هستند و می توانند سبب حساسیت شود. در رادیوگرافی پایه نیاز به تصویر برداری از مجرا وجود دارد. در این روش ابتدا به وسیلهٔ پروب های اشکی مجرا را دیلاته ( گشاد ) نموده سپس یک کانول داخل مجرا قرار داده و از طریق آن ماده حاجب به داخل مجرا تزریق می شود. مجموعه ای از رادیوگرافی ها پس از آن برای تعیین جریان مایع، شناسایی هر گونه مانع و محل آن و سرعت دفع مایع از غده گرفته می شود. معمولاً رادیگرافی از زاویه جانبی مورب ( lateral oblique ) انجام می رسد.
هدف از این مطالعه ارزیابی مورفولوژی ( شکل شناسی ) از مجاری بزاقی برای انسداد و التهاب مزمن می باشد. همچنین تنگی نامنظم ( تنگ ) از مجرای، که ایجاد ظاهر شناخته شده به عنوان «لینک سوسیس» به صورت الگویی در سیالوگرام وجود دارد. علائم آبسه ها و بیماری های خود ایمنی مانند سندرم شوگرن نیز می تواند مشخص شود. سیالادنتیس ( Sialadenitis ) التهاب غدد بزاقی، که ممکن است آتروفی آسینر ( acinar ) و باعث ایجاد ظاهری شناخته شده به عنوان «هرس درخت» در سیالوگرام نماید، که در آن شاخه های کمتر از سیستم کانال های قابل مشاهده وجود دارد.
مانند هر تصویربرداری پزشکی با استفاده از اشعه احتمال یونیزان وجود خواهد داشت، که میزان آسیب یونیزان مستقیم و آسیب غیرمستقیم از رادیکال های آزاد ایجاد شده در طی یونیزاسیون مولکول های آب در داخل سلول. عوارض احتمالی عبارتند از:
• درد در حین تزریق
• عفونت بعد از عمل
• پارگی مجرا
• نشت ماده حاجب
• واکنش آلرژیک به ید ( که ممکن است با کهیر، تنگی نفس، و افت فشار خون بروز نماید ) .