سوگیری تاییدی

سوگیری تأییدی. سوگیری تأییدی ( به انگلیسی: confirmation bias ) گرایش به جستجو در اطلاعات یا تعبیر کردن آن به نحوی است که باورها یا فرضیه های خودِ شخص را تأیید کند. سوگیری تأییدی یکی از انواع سوگیری شناختی محسوب می شود و از جمله خطاهایی است که به شکل سیستماتیک، در استدلال ورزی استقرایی مشاهده می شود. سوگیری تأییدی را نخستین بار پیتر واسن ( ۱۹۲۴–۲۰۰۳ ) ، روانشناس برجسته دانشگاه کالج لندن استفاده کرد. وی یکی از پیشگامان روانشناسی استدلال، یکی از شاخه های علوم شناختی است. این شاخه از علوم ذهنی نحوه تفکر و استدلال را در افراد مطالعه می کند؛ فرایندهایی که منجر به نتیجه گیری در ذهن می شود و چگونه این فرایندها روند حل مسئله و تصمیم گیری را شکل می دهند. از دید واسن، افراد بلافاصله به اطلاعات و دانشی تمایل پیدا می کنند که پیش فرض ها، دریافت ها و باورهای شان را تأیید می کند. [ ۱]
زمان هایی که این سوگیری خود را بیشتر از همه نشان می دهد، یکی زمانی است که فرد هنگام جمع آوری یا یادآوری اطلاعات به شکل گزینشی عمل می کند و دیگری وقتی است که فرد شواهد مبهم را به عنوان تأییدی بر موضع فعلی اش تعبیر می کند. سوگیری تأییدی در خصوص موضوعات هیجان برانگیز یا در مورد باورهایی که فرد نسبت به آن ها تعصب دارد، به شکل شدیدتری مشاهده می شود. [ ۲]
از این سوگیری برای توضیح پدیده های شناختی مختلفی استفاده می شود که این پدیده ها از آن جمله اند: قطبی شدنِ نگرش[ انگلیسی ۱] ( که در آن اختلاف نظر اعضای گروه، با مراجعه به مجموعهٔ یکسانی از شواهد بیشتر می شود ) ، ثبات باور[ انگلیسی ۲] ( که در آن، باور فرد به یک گزاره، با ارائه شواهد نقض، مستحکم تر می شود ) ، اثر تقدم غیرمنطقی[ انگلیسی ۳] ( که در آن فرد به اطلاعاتی که زودتر با آن ها مواجه شده بیشتر اتکا می کند ) و همبستگی خیالی[ انگلیسی ۴] ( که در آن فرد بین متغیرها یا رویدادهای غیرمرتبط، نوعی از همبستگی را پیدا می کند ) .
در پژوهشی مشترک، مارتی جی. هَسِلتِن ( استاد روانشناسی و علوم ارتباطات در دانشگاه کالیفرنیا در لس آنجلس ) ، پاول اندروز ( استاد روانشناسی و علوم اعصاب و رفتار در دانشگاه اونتاریو ) ، و دنیِل نِتِل ( استاد علوم رفتاری در دانشگاه نیوکاسل ) نشان دادند که چگونه جهت گیری های ذهنی در افراد تکامل پیدا می کنند و انسان ها همچون حیواناتجانوران از دریچه سازگاری با محیط اطرافشان به قضاوت و واکنش می پردازند. به باور این پژوهشگران جانب داری ذهن الگویی نظام مند دارد که با رشد و تکامل جهت گیری های ذهنی می تواند قضاوت نادرست و تفسیر غیرمنطقی از امور جهان را در پی داشته باشد. با شناخت فرایندهایی که طی آنها ذهن به جانبداری از قسمتی از اطلاعات ورودی می پردازد و قسمتی دیگر از دانش را نادیده می گیرد، می توانیم فرایند خردورزی، قضاوت و تصمیم گیری را بهینه کنیم. جهت گیری تأییدی یکی از مشهورترین انواع جهت گیری های ذهنی است. [ ۳]