سند جمله اللهم وال من والاه

[ویکی فقه] بر اساس دلایل و شواهد محکم قرآنی، روایی و تاریخی پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) در روز هجدهم ذی الحجه سال دهم هجرت در کنار غدیر خم امیرالمؤمنین علی (علیه السّلام) را به عنوان جانشین خود در امر امامت و حاکمیت پس از خود معرفی کرده و از مسلمانان بر آن بیعت گرفتند. این امر، واقعیتی است که همه مفسران و دانشمندان شیعه و اکثر قریب باتفاق علما و مفسران و محدثان معروف اهل سنت، بر آن اتفاق نظر دارند.
ابن تیمیه در منهاج السنه می گوید: "... لکن حدیث الموالاة قد رواه الترمذی و احمد و الترمذی فی مسنده عن النبی (صلی الله علیه و آله وسلّم) انه قال: «من کنت مولاه فعلی مولاه» و اما الزیادة و هی قوله: «اللهم وال من والاه و عاد من عاداه الخ» فلا ریب انه کذب؛ حدیث موالات را ترمذی و احمد بن حنبل روایت کرده اند (مثلاً) ترمذی در مسند خود از پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) روایت می کند که فرمود «هر که من مولای اویم، علیّ مولای اوست» و اما زیاده بر این یعنی این کلام پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) «خدایا دوست بدار هر که او را دوست بدارد و دشمن دارد هرکه با او دشمنی کند» بدون تردید دروغی است که به پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) نسبت داده شده است".
ابن تیمیة، احمد بن عبدالحلیم، منهاج السنة النبویة، ج۷، ص۳۱۹.
یکی از خصلت های بارز ابن تیمیه حرانی و پیروانش، انکار فضائل و روایات صحیح السندی است که در باره اهل بیت (علیهم السّلام) وارد شده است. با این که بسیاری از بزرگان اهل سنت حدیث شریف غدیر را همراه با جمله «اللهم وال من والاه...» نقل و به صحت آن اعتراف کرده اند؛ اما در عین حال می بینیم که مخالفت و عداوت با امیرمؤمنان (علیه السّلام) سبب شده است که ابن تیمیه و پیروانش آن را انکار و دروغ بدانند. بی تردید اگر ثابت شود که جمله «اللهم وال من والاه...» از نظر سندی طبق قواعد اهل سنت هیچ مشکلی ندارد و علمای سنی در طول تاریخ به صحت آن اعتراف کرده اند، دروغ بودن ادعای ابن تیمیه و در نتیجه عداوت وی با خاندان رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم)، ثابت می شود.ابن حجر هیثمی که از علمای بزرگ اهل سنت است، اعتراف می کند که بیش از سی نفر از صحابه حدیث غدیر را همراه با جمله «اللهم وال من والاه...» نقل کرده اند: "الحدیث الرابع قال (صلی الله علیه و آله وسلّم) یوم غدیر خم: «من کنت مولاه فعلی مولاه اللهم وال من والاه و عاد من عاداه» الحدیث و قد مر... انه رواه عن النبی (صلی الله علیه و آله وسلّم) ثلاثون صحابیا؛ حدیث چهارم (در فضائل علی (علیه السّلام)) که پیامبر اکرم در روز غدیر فرمود: «هرکه من مولای اویم، این (علی (علیه السّلام))، مولای اوست بار خدایا دوست بدار هرکس را که علی را دوست دارد، و دشمن بدار هر کس را که، دشمن اوست» این حدیث است و همان گونه که گذشت سی صحابه آن را از پیامبر، روایت کرده اند".
هیثمی، احمد بن محمد، الصواعق المحرقة، ج۲، ۳۵۵.
در این بخش، دیدگاه علمای طراز اول اهل سنت را در قبال «اللهمَّ والِ من والاه وعاد من عاداه» طرح کرده و در دو بخش علمای قبل از ابن تیمیه و علمای بعد از ابن تیمیه آن را بررسی می کنیم:
← علمای قبل از ابن تیمیه
...