سنجاب

[ویکی فقه] سنجاب‏ از پستانداران جونده می باشد.
سنجاب از پستانداران جونده، دارای دمی‏ پشمالو و پاهای عقبی بلند و قوی می باشد.

کاربرد سنجاب در فقه
از آن به مناسبت در باب صلات و اطعمه و اشربه نام برده‏اند.

← احکام سنجاب
۱. ↑ جواهر الکلام ج۳۶، ص۲۹۷.
...

سَنجاب ها جانورانی از راستهٔ جوندگان و خانوادهٔ سنجابان ( Sciuridae ) هستند. سنجاب ها به طور طبیعی در قاره های آسیا، آمریکا، اروپا و آفریقا پراکندگی داشته و به صورت غیرطبیعی و توسط انسان، به طبیعت استرالیا و اقیانوسیه نیز معرفی شده است.
واژهٔ سنجاب فارسی است و در زبان پارسی میانه سنچاپ نامیده می شده است. این واژه به زبان های عربی و ترکی هم راه یافته و در زبان ترکی «sincap» و در زبان عربی «السنجاب» نامیده می شود. برخی افراد به آن «خز موش» و «موش خرما» نیز می گویند که واژه موش خرما به غلط بر این حیوان اطلاق شده است و به نظر می رسد که واژه خز موش واژه ای اصیل و فارسی است که در دوره قبل از اسلام، بر این جانور اطلاق می شده است. در گذشته های دور صید سنجاب در سرزمین خوارزم و جمهوری آذربایجان که بخشی از ایران بوده رایج و متداول بوده است و پوست های سنجاب خزری و خوارزمی از شهرت خوبی برخوردار بوده است. نام دیگر سنجاب در فارسی وَروَره[ ۱] است که ریشه آن به ریشه هندواروپایی * ( o ) wer - برمی گردد. [ ۲]
سنجاب ها اندازه های متنوعی دارند اما به طور کلی جانوران کوچکی هستند. سنجاب کوتوله ژاپنی بین ۱۰ تا ۱۴ سانتی متر طول و تنها ۱۲ تا ۲۶ گرم وزن دارد. با این وجود برخی از گونه ها اندازه های بزرگ تری دارند. سنجاب پرنده غول پیکر بوتان تا ۱۲۷ سانتی متر رشد می کند و همچنین برخی از مارموت ها وزنی معادل ۸ کیلوگرم یا بیشتر دارند. سنجاب ها عموماً دارای بدنی لاغر و کشیده، دُمی پُر از مو و موهایی نرم و چشمانی درشت هستند. طول پاهای عقبی در بیشتر گونه ها بلندتر بوده و تمامی گونه ها دارای چهار یا پنج انگشت در هر یک از پنجه ها هستند. [ ۳]
سنجاب ها به جز مناطق قطبی و صحراهای بسیار خشک تقریباً در هر اقلیم و منطقه ای در جهان یافت می شوند. این جانوران به طور کلی گیاهخوار بوده و از دانه ها و میوه ها و سایر بخش های گیاهان تغذیه می کنند. البته در برخی از موارد نیز مشاهده شده که سنجاب ها از حشرات و مهره داران کوچک نیز تغذیه می کنند. معمولاً تعداد زیادی از نوزادان سنجاب ها پیش از رسیدن به سن بلوغ می میرند. گفته می شود طول عمر سنجاب ها در طبیعت بین ۵ تا ۱۰ سال و در شرایط اسارت تا ۲۰ سال زندگی می کنند. [ ۴]
سنجاب ها در سال ۱۸۱۷ میلادی توسط دانشمند آلمانی فیشر ون والدهایم در طبقه بندی علمی قرار گرفتند. خانوادهٔ سنجاب ها دارای پنج زیرخانواده، ۵۸ سرده و ۲۸۵ گونه است.

سنجاب (سرده). اسکیوروس ( نام علمی: Sciurus ) نام یک سرده از تیره سنجاب است.
این سرده شامل ۳۰ گونه است.
سرده Sciurus - Tree squirrels
• زیرسرده Sciurus
• سنجاب آلن, Sciurus alleni
• سنجاب خاکستری آریزونا, Sciurus arizonensis
• سنجاب خاکستری مکزیکی, Sciurus aureogaster
• سنجاب خاکستری شرقی, Sciurus carolinensis
• Collie's Squirrel, Sciurus colliaei
• Deppe's Squirrel, Sciurus deppei
• سنجاب ژاپنی, Sciurus lis
• سنجاب روباهی مکزیکی, Sciurus nayaritensis
• سنجاب روباهی, Sciurus niger
• سنجاب پیترز, Sciurus oculatus
• Variegated Squirrel, Sciurus variegatoides
• سنجاب قرمز, Sciurus vulgaris
• سنجاب یوکاتان, Sciurus yucatanensis
• سنجاب گوش منگوله ای, Sciurus aberti
• سنجاب برزیلی, Sciurus aestuans
• سنجاب گلوزرد, Sciurus gilvigularis
• سنجاب دم سرخ, Sciurus granatensis
• سنجاب بولیوی, Sciurus ignitus
• Atlantic Forest Squirrel, Sciurus ingrami
• سنجاب آند, Sciurus pucheranii
• سنجاب ریچموند, Sciurus richmondi
• سنجاب سنبورن, Sciurus sanborni
• سنجاب گوایاکوئیل, Sciurus stramineus
• سنجاب ایرانی, Sciurus anomalus
• سنجاب آتشی, Sciurus flammifer
• سنجاب قرمز خونین, Sciurus pyrrhinus
• سنجاب خاکستری غربی, Sciurus griseus
• سنجاب قرمز آمازون شمالی, Sciurus igniventris
• سنجاب قرمز آمازون جنوبی, Sciurus spadiceus

سَنْجاب (squirrel)
سَنْجاب
سَنْجاب
سَنْجاب
سَنْجاب
جونده ای از خانوادۀ سنجاب. سنجاب ها در همۀ جهان، جز استرالیا، ماداگاسکار و نواحی قطبی، یافت می شوند. برخی سنجاب ها درخت زی اند و معمولاً دمی پشمالو دارند، برخی دیگر غشاهایی بین پاهایشان دارند و به سنجاب پرنده معروف اند. دیگر اعضا زمین زی اند و معمولاً اشکال حفار سنجاب های زمینی، شامل چیپ مانک، گوفر، مارموت، و سگ های چمنزار را دربرمی گیرند. سنجاب قرمز Sciurus vulgaris در سراسر اروپا و شمال آسیا یافت می شود. این سنجاب حدود ۲۳ سانتی متر طول دارد و دمش ۱۸ سانتی متر است. پوششی قرمزرنگ و دمی پشمالو دارد. سنجاب بچه هایش را در لانه های ساقه ای بزرگ می کند. با آن که در زمستان کمتر فعال است، به خواب زمستانی نمی رود. این سنجاب میوه های مغزدار را در انباری زمستانی مدفون می سازد. در بریتانیا، سنجاب قرمز در بسیاری از مناطق با سنجاب خاکستری Sciurus carolinensis، که از شمال امریکا آمده است، جایگزین شده است. در ۱۹۹۶، دربرابر ۲.۵میلیون سنجاب خاکستری، ۱۶۰ هزار سنجاب قرمز باقی مانده بود. سنجاب های زمینی یا گوفرها، شبکه ای از تونل در زمین های باز ایجاد می کنند و غذایشان را در کیسه های گونه ای حمل می کنند. در ایران، چهار گونه سنجاب، دو گونه درخت زی و دو گونه زمینی، شناسایی شده است. سنجاب ایرانی Sciurus anomalus و سنجاب بلوچی Funambulus pennanti لانه هایشان را در سوراخ های درختان می سازند. سنجاب زمینی (کلاهو) Spermophilus fulvus و سنجاب ناخن دراز Spermophilopsis leptodaetylus در شنزارها زندگی می کنند و لانۀ خود را در زمین می کَنَند.