سسمی

پروژه سزامی[ ۱] یا سِسِمی[ ۲] ( به انگلیسی: SESAME ) با نام کامل تابش سنکروترون برای تحقیقات علوم تجربی و کاربردی در خاورمیانه ( به انگلیسی: Synchrotron - Light for Experimental Science and Applications in the Middle East ) یک مجتمع تحقیقاتی در ۳۵ کیلومتری امان پایتخت اردن است که در سال ۲۰۱۷ با همکاری ۱۴ کشور راه اندازی شد. [ ۲]
در این پروژه کشورهایی که سال ها است با هم رابطه ای خصمانه دارند، از جمله ایران و اسرائیل و فلسطین با هم همکاری کرده اند. این پروژه افزون بر حمایت مالی کشورهای عضو از حمایت مالی ایتالیا، یونسکو، اتحادیه اروپا و مرکز تحقیقاتی سرن در سوییس هم بهره مند بوده است. این پروژه اولین و تنها سنکروترون در خاورمیانه و یکی از شصت سنکروترون دیگر در دنیاست که بیرون از خاورمیانه هستند. [ ۲]
پروژه سسمی پروژه ای است منطقه ای که در سال ۱۳۷۸ توسط سازمان علمی آموزشی و فرهنگی ملل متحد ( یونسکو ) پایه گذاری شد. این مرکز سپس در سال ۱۳۸۲ به یک مرکز مستقل تبدیل شد. ایده این مرکز توسط یک دانشمند آلمانی به نام آدولف ووس و یک دانشمند آمریکایی با نام هرمان وینیک ارائه شد. در صورت پیشرفت پروژه در آینده این مرکز می تواند به عنوان اولین مرکز تولیدکننده نور سینکروترون برای تحقیقات و آزمایش های در خاورمیانه به مرکز پایه علوم و صنعت شتاب دهنده تبدیل شود. محل استقرار ماشین سینکروترون و مرکز در شهر الان در شمال غربی امان پایتخت اردن قرار دارد.
این مجموعه تحقیقاتی شامل یک سینکروترون ( شتاب دهنده ذرات در میدان های الکتریکی - مغناطیسی در مسیری مدور ) و یک شتاب دهنده ذرات است که به صورت یک میکروسکوپ بسیار قوی عمل می کند. محیط مسیر مدور این سینکروترون ۱۲۴٫۸ متر، قدرت آن ۲٫۵ گیگا الکترون ولت و حداکثر شدت جریان آن ۴۰۰ میلی آمپر است. سینکروترون از میدان های الکتریکی - مغناطیسی استفاده می کند تا ذرات را به نزدیکی سرعت نور برساند. این ذرات سریع می توانند در دل هر چیز نفوذ کنند و تصویری از آن به ما بدهند، از سلول های سرطانی در بافت های بدن گرفته تا اشیاء عتیقه. [ ۲]
واژه سسمی ( SESAME ) در انگلیسی به معنای لغوی کنجد است و در واقع کوتاه شده عبارت Synchrotron - Light for Experimental Science and Applications in the Middle East است که می توان آن را «تابش سینکروترون برای تحقیقات علوم کاربردی و بکارگیری آن در خاورمیانه» معنی کرد.