سده نامه ها

[ویکی فقه] از سده هفتم به بعد تألیفاتی بر اساس محدوده زمانی سده فراهم آمد که عمدتاً به شیوه عام و الفبایی است و در شمار سرگذشت نامه ها قرار می گیرد.هر چند پاره ای از آن ها ترکیبی از وقایع و تراجم یا مختص صنفی خاص است، مانند الحوادث الجامعة و التجارب النافعة فی المائة السابعة که منسوب به ابن فُوَطی عبدالرزاق بن احمد (متوفی ۷۲۳)، مورخ و ادیب و کاتب بغدادی، است و سال شمار حوادث ۶۲۶ تا ۷۰۰ عراق و کشورهای اسلامی مجاور آن و نیز وفیات بزرگان و مسائل اداری و اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی و نظامی و حوادث طبیعی را در بر می گیرد.
بررسی سرگذشت نامه های اخیر نشان می دهد که مؤلفان آن ها سهم عمده ای را به علما و ادبا و متصوفه اختصاص داده اند و توجه آنان بیش تر معطوف به قلمرو ممالیک و عثمانی ، یعنی نواحی مصر و شام و حجاز و یمن و آسیای صغیر ، بوده است.هم چنین از مطالعه این آثار می توان به وجود مدارس بسیار به مثابه مراکز نشر علوم اسلامی ، و رواج تصوف و طریقت های صوفیه و وجود خانقاه ها و « زاویه » های بسیار در این نواحی پی برد.