[ویکی نور] ابوبکر سجستانی، محمد بن عزیز (د ح 330ق / 942م)، مفسر، ادیب و مؤلف در زمینه غریب القرآن بوده است.
برخی چون دارقطنی (د 385ق) و خطیب بغدادی او را محمد بن عزیز خوانده اند. اکثر قریب به اتفاق منابع در نام و نسب او به «محمد بن عزیر» بسنده کرده اند، ولی در مواردی محمد بن عزیر بن اعین، محمد بن عمر بن احمد و محمد بن عمر بن احمد بن عزیر نیز ضبط شده است.
در باره زندگی وی تقریباً چیزی دانسته نیست. از نسبت سجستانی چنین برمی آید که اصل او از سیستان بوده و در بغداد می زیسته است. به گفته ذهبی: «وی تا حدود 330ق، در قید حیات بوده، اما ابن نجار در باره تاریخ درگذشت او سکوت کرده است». بر اساس گفته ابن خالویه وفات ابوبکر سجستانی پیش از ابوبکر محمد بن قاسم انباری؛ یعنی پیش از 328ق واقع شده است؛ ازاین رو، استنباط ابن شاکر و در پی او بسیاری از متأخران و حتی معاصران که 330ق را سال قطعی وفات او تلقی کرده اند، قابل تردید است.
در باره مشایخ وی گزارشی در دست نیست. تنها می دانیم که او در تألیف «غریب القرآن» از ارشادات ابن انباری سود برده و ابن خالویه او را از شاگردان وی شمرده است. از راویان ابویکر سجستانی تنها سه تن را می شناسیم که «غریب القرآن» را از او روایت کرده اند: ابواحمد عبدالله بن حسین بن حسنون سامری، ابوعمرو عثمان بن احمد بن سمعان رزاز، ابوعبدالله عبیدالله بن محمد بن بطه عُکبری، ولی بنا به گفته ابن خالویه، نه این سه تن و نه دیگری کتاب را مستقیماً از مؤلف استماع نکرده اند.
تنها اثری که از ابوبکر سجستانی می شناسیم، کتاب «غریب القرآن» اوست که در برخی نسخ «نزهة القلوب» نامیده شده است. ریو، احتمال داده که «نزهة القلوب» عنوانی متأخر برای کتاب بوده باشد. تألیف این کتاب بیش از 15 سال به طول انجامیده و گویا ثمره زندگی سجستانی بوده است.
«غریب القرآن»، از همان سده 4ق، به عنوان اثری معتبر در این رشته بشمار آمده و از آن پس نیز همواره یکی از نام آورترین آثار در این زمینه بوده است.
برخی چون دارقطنی (د 385ق) و خطیب بغدادی او را محمد بن عزیز خوانده اند. اکثر قریب به اتفاق منابع در نام و نسب او به «محمد بن عزیر» بسنده کرده اند، ولی در مواردی محمد بن عزیر بن اعین، محمد بن عمر بن احمد و محمد بن عمر بن احمد بن عزیر نیز ضبط شده است.
در باره زندگی وی تقریباً چیزی دانسته نیست. از نسبت سجستانی چنین برمی آید که اصل او از سیستان بوده و در بغداد می زیسته است. به گفته ذهبی: «وی تا حدود 330ق، در قید حیات بوده، اما ابن نجار در باره تاریخ درگذشت او سکوت کرده است». بر اساس گفته ابن خالویه وفات ابوبکر سجستانی پیش از ابوبکر محمد بن قاسم انباری؛ یعنی پیش از 328ق واقع شده است؛ ازاین رو، استنباط ابن شاکر و در پی او بسیاری از متأخران و حتی معاصران که 330ق را سال قطعی وفات او تلقی کرده اند، قابل تردید است.
در باره مشایخ وی گزارشی در دست نیست. تنها می دانیم که او در تألیف «غریب القرآن» از ارشادات ابن انباری سود برده و ابن خالویه او را از شاگردان وی شمرده است. از راویان ابویکر سجستانی تنها سه تن را می شناسیم که «غریب القرآن» را از او روایت کرده اند: ابواحمد عبدالله بن حسین بن حسنون سامری، ابوعمرو عثمان بن احمد بن سمعان رزاز، ابوعبدالله عبیدالله بن محمد بن بطه عُکبری، ولی بنا به گفته ابن خالویه، نه این سه تن و نه دیگری کتاب را مستقیماً از مؤلف استماع نکرده اند.
تنها اثری که از ابوبکر سجستانی می شناسیم، کتاب «غریب القرآن» اوست که در برخی نسخ «نزهة القلوب» نامیده شده است. ریو، احتمال داده که «نزهة القلوب» عنوانی متأخر برای کتاب بوده باشد. تألیف این کتاب بیش از 15 سال به طول انجامیده و گویا ثمره زندگی سجستانی بوده است.
«غریب القرآن»، از همان سده 4ق، به عنوان اثری معتبر در این رشته بشمار آمده و از آن پس نیز همواره یکی از نام آورترین آثار در این زمینه بوده است.
wikinoor: سجستانی،_محمد_بن_عزیز