سبلان

2 ) شما در معنایابیِ ( مانند دیگران ) گمانه ایِ خودتان، این نام را [جایگاه دریافت وحی] برگردان کردید، می پنداریم که این دیدگاه درست باشد، ولی وحی بر چه کسی؟ زرتشت؟ ( پیامبر دیگری که نبوده! ) ، زبان زرتشت چیست؟ آیا جز زبانی که اوستا را به آن سروده؟ یعنی پارسی باستان، و اوستا را در گام نخست برای چه کسانی آورد؟ جز مردم آذربایگان؟
سوره ابراهیم آیه 4: "ما هیچ پیامبری را نفرستادیم جز به زبان قوم خودش تا ( دین را ) برایشان آشکار کند . . . "
آیا می توان پذیرفت که زبان مردم آذربایگان چیزی به جز پارسی باستان بوده ( مثلن ترکی بوده ) ولی زبان پیامبرشان و کتابی که برای آن مردم آورده به پارسی باستانی؟ با یک زبان ناآشنا چه چیزی را می خواسته برای آن مردم آشکار کند؟!
پس روشن است که سبلان نامی ترکی نیست که تفسیر ترکی داشته باشد.
3 ) شما آن بخش از نوشتارتان که از تاریخ طبری، ترگویه ( ترجمه ) ی بلعمی آورده اید:
"پس جرّاح برفت با سپاه و به جایی فرود آمد که آن را سبلان گویند. و با جرّاح مردی از آذربایگان بود مردانشاه نام"
می گوید مردی از آذربایگان به نام مردانشاه، این نام به چه زبانیست؟
هیچ نام ترکی از گذشته کهن آذربایگان در دست نیست، هرچه هست یا پارسی ( ایرانی ) ست یا نامهای اسلامی: رستم فرخزاد، بابک خرم دین، جاویدان بن شهرک ( استاد بابک ) ، بهمنیار بن مرزبان ( شاگرد ابن سینا ) ، وهسودان، فیروزشاه زرین کلاه و . . .
بنمایه ای که زبان ترکی را زبان مردم آذربایگان پیشتر از 400 سال پیش نشان دهد نیست، بلکه همه منابع، زبان پهلوی ( گاهی با نام فارسی، گاهی آذری ) را زبان این مردم گزارش کرده اند.
هنگامی که پیشینه نام سبلان به سروده های نهصد سال پیشِ خاقانی شروانی هم می رسد، زمانی که زبان آذربایگان تا پانصد سال پس از آن نیز پهلوی بود، چه شکی در آریایی بودن نام سبلان باقی می ماند؟

👈👈سبلان: بفتح أوله وثانیه، وآخره نون: جبل عظیم مشرف على مدینة أردبیل من أرض أذربیجان، وفى هذا الجبل عدة قرى ومشاهد کثیرة للصالحین، والثلج فی رأسه صیفا وشتاء، وهم یعتقدون أنه من معالم الصالحین والاماکن المبارکة المزارة
2⃣ در � آثار اﻟﺒﻼﺩ ﻭ ﺍﺧﺒﺎﺭ ﺍﻟﻌﺒﺎﺩ � بزبان عربی ، نوشته ﺯﮐﺮﯾﺎ ﺑﻦ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﺰﻭﯾﻨﯽ ، ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۶۷۴ ﻩ. ﻕ : این نام بصورت � سبلان � در متن اصلی عربی و حدیث پیامبر ، ثبت شده در صفحه ۲۸۴ می نویسد :
� ﺁﺫﺭﺑﯿﺠﺎﻥ ﻧﺎﺣﯿﻪ ﻭﺍﺳﻌﻪ ﺑﯿﻦ ﻗﻬﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺍﺭّﺍﻥ. ﺑﻬﺎ ﻣﺪﻥ ﮐﺜﯿﺮﻩ ﻭ ﻗﺮﯼ ﻭ ﺟﺒﺎﻝ ﻭ ﺃﻧﻬﺎﺭ ﮐﺜﯿﺮﻩ. ﺑﻬﺎ ﺟﺒﻞ 👈👈ﺳﺒﻼﻥ ؛ ﻗﺎﻝ ﺃﺑﻮ ﺣﺎﻣﺪ ﺍﻷﻧﺪﻟﺴﯽ : ﺍﻧّﻪ ﺟﺒﻞ ﺑﺂﺫﺭﺑﯿﺠﺎﻥ ﺑﻘﺮﺏ ﻣﺪﯾﻨﻪ ﺃﺭﺩﺑﯿﻞ ﻣﻦ ﺃﻋﻠﯽ ﺟﺒﺎﻝ ﺍﻟﺪﻧﯿﺎ. ﺭﻭﯼ ﻋﻦ ﺭﺳﻮﻝ ﺍﻟﻠّﻪ ، ﺻﻠّﯽ ﺍﻟﻠّﻪ ﻋﻠﯿﻪ ﻭ ﺳﻠّﻢ ، ﺍﻧّﻪ ﻗﺎﻝ : ﻣﻦ ﻗﺮﺃ : ﺳﺒﺤﺎﻥ ﺍﻟﻠّﻪ ﺣﯿﻦ ﺗﻤﺴﻮﻥ ﻭ ﺣﯿﻦ ﺗﺼﺒﺤﻮﻥ ، ﺇﻟﯽ ﻗﻮﻟﻪ ﺗﺨﺮﺟﻮﻥ ، ﮐﺘﺐ ﻟﻪ ﻣﻦ ﺍﻟﺤﺴﻨﺎﺕ ﺑﻌﺪﺩ ﮐﻞّ ﻭﺭﻗﻪ ﺛﻠﺞ ﺗﺴﻘﻂ ﻋﻠﯽ ﺟﺒﻞ 👈👈ﺳﺒﻼﻥ ! ﻗﯿﻞ : ﻭ ﻣﺎ 👈👈ﺳﺒﻼﻥ ﯾﺎ ﺭﺳﻮﻝ ﺍﻟﻠّﻪ ؟ ﻗﺎﻝ: ﺟﺒﻞ ﺑﯿﻦ ﺃﺭﻣﯿﻨﯿﻪ ﻭ ﺁﺫﺭﺑﯿﺠﺎﻥ ، ﻋﻠﯿﻪ ﻋﯿﻦ ﻣﻦ ﻋﯿﻮﻥ ﺍﻟﺠﻨّﻪ ، ﻭ ﻓﯿﻪ ﻗﺒﺮ ﻣﻦ ﻗﺒﻮﺭ ﺍﻷﻧﺒﯿﺎﺀ . . . �
3⃣ در کتاب � فتوح البلدان � بزبان عربی ، نوشته بلاذری ( درگذشت ۲۷۹ ق ) . صفحه ۳۱۷ :
� . . . ﺟﻤﯿﻊ ﺃﻫﻞ ﺃﺫﺭﺑﯿﺠﺎﻥ ﻋﻠﯽ ﺛﻤﺎﻧﻤﺎﺋﻪ ﺃﻟﻒ ﺩﺭﻫﻢ ﻭﺯﻥ ﺛﻤﺎﻧﯿﻪ ﻋﻠﯽ ﺃﻥ ﻻ ﯾﻘﺘﻞ ﻣﻨﻬﻢ ﺃﺣﺪﺍ ﻭ ﻻ ﯾﺴﺒﯿﻪ ﻭ ﻻ ﯾﻬﺪﻡ ﺑﯿﺖ ﻧﺎﺭ ﻭ ﻻ ﯾﻌﺮﺽ ﻷﮐﺮﺍﺩ ﺍﻟﺒﻼﺳﺠﺎﻥ ﻭ 👈👈ﺳﺒﻼﻥ ﻭ ﺳﺎﺗﺮﻭﺩﺍﻥ، ﻭ ﻻ ﯾﻤﻨﻊ ﺃﻫﻞ ﺍﻟﺸﯿﺰ ﺧﺎﺻﻪ . . . �
4⃣ در اشعار خاقانی بزبان فارسی ، که خود در آذربایجان زاده شده و زندگی کرده و وفات یافته است ( ۵۲۰ ق. ﺷَﺮﻭﺍﻥ - ۵۹۵ ق. ﺗﺒﺮﯾﺰ ‏ ) . در دیوان اشعار عربی اش
https://ganjoor. net/khaghani/divankh/arabikh/sh7/
وها فارسیا بالحجازی اشفع
واحضر کسری ثم نعمان اتبع
عرش ذری👈 سبلان ام فلک العلی
و فی ظلها الارواح و النور جمع
اثامنة الجنات للنفس موعد
و رابعة الافلاک للشمس موضع
نعم فلک بل جنة فی ذراهما
لعیسی مب بل لادریس مربع
و در دیوان اشعارش قطعه ۴۹ :
ﻗﺒﻠﻪٔ ﺍﺑﺪﺍﻝ ﻗﻠﻪٔ 👈👈ﺳﺒﻼﻥ ﺩﺍﻥ
ﮐﻮ ﺯ ﺷﺮﻑ ﮐﻌﺒﻪﻭﺍﺭ ﻗﻄﺐ ﮐﻤﺎﻝ ﺍﺳﺖ
ﮐﻌﺒﻪ ﺑﻮﺩ ﺳﺒﺰﭘﻮﺵ ﺍﻭ ﺯ ﭼﻪ ﭘﻮﺷﺪ
ﺟﺎﻣﻪٔ ﺍﺣﺮﺍﻣﯿﺎﻥ ﮐﻪ ﮐﻌﺒﻪٔ ﺣﺎﻝ ﺍﺳﺖ
5⃣ کتاب � تاریخنامه طبری � بزبان فارسی ، نوشته بلعمی ، وزیر سامانیان ( درگذشت ۳۶۳ ق ) . جلد ۴ ، صفحه ۹۳۲ یا صفحه ۲۶۴۲ در کل :
پس جرّاح برفت با سپاه و به جایی فرود آمد که آن را 👈👈سبلان گویند. و با جرّاح مردی از آذربایگان بود مردانشاه نام، او را گفت : ایّها الامیر، لشکر تو اندکی است و دشمن بسیار است و نه واجب بود که لشکر اندک با لشکر بزرگ بر صحرا روند و حرب کنند، اینک کوه
سبلان👉 به نزدیک تو است.
6⃣ در � الاثار الباقیه عن القرون الخالیه � بزبان عربی ، نوشته ابوریحان بیرونی ( ۳۶۲ - ۴۴۰ ق )
� . . . فلما مات فیلکوس دخل زرادشت جبل
👈👈سبلان، و مکث فیه سنین، حتی لفّق کتابه، و احدث ما احدث؛ و الصحیح انه کان من آذربیجان، و لعلّ هذا . . . �
7⃣ در � ﺍﻟﺒﻠﺪﺍﻥ � بزبان عربی ، ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﺤﻤﺪﺑﻦ ﺍﺳﺤﺎﻕ ﻫﻤﺪﺍﻧﯽ در سال ۲۹۰ ه. ق. صفحه ۵۰۵ :
� ﻭ ﺑﺎﻟﺒﺮﮐﻪ ﻣﻠﮏ ﺑﺠﺒﻞ ﯾﻘﺎﻝ ﻟﻪ
👈👈👈ﺳﺒﻼﻥ ﻣﻠﮏ. ﻭ ﺇﻥ ﻫﺆﻻﺀ ﺍﻷﻣﻼﮎ ﺍﻟﺜﻼﺛﻪ ﻣﺄﻣﻮﺭﻭﻥ ﺑﺜﺄﯾﯿﺪ ﺃﺻﺤﺎﺏ ﺍﻟﺠﯿﻮﺵ. ﻓﻘﺎﻝ ﺃﻧﻮﺷﺮﻭﺍﻥ: ﻻ ﯾﻤﮑﻨﻨﯽ ﺃﻥ ﺃﻧﻘﻞ ﻧﺎﺭ ﺁﺫﺭﺟﺸﻨﺴﻒ ﻭ ﺍﻟﺒﺮﮐﻪ ﺇﻟﯽ ﺳﺒﻼﻥ ﻓﺄﺟﻤﻌﻬﻦّ . . . �
8⃣ در � تاج العروس � بزبان عربی ، نوشته زبیدی ( درگذشت ۱۲۰۵ ق ) :
� . . . ﻭ 👈👈ﺳَﺒَﻼﻥ: ﻣﺤﺮَّﮐﻪً، ﺟَﺒَﻞٌ، ﺑﺄَﺫْﺭْﺑِﯿْﺠﺎﻥ ﻣُﺸْﺮِﻑٌ ﻋﻠﯽ ﺃَﺭْﺩَﺑِﯿﻞ ﻭ ﻫﻮ ﻣﻦ ﻣَﻌَﺎﻟﻢ ﺍﻟﺼﺎﻟﺤﯿﻦ ﻭ ﺍﻷَﻣﺎﮐِﻦِ ﺍﻟﺘﯽ ﺗُﺰَﺍﺭُ ﻭ ﯾُﺘَﺒَﺮَّﮎُ ﺑﻬﺎ . . . ،
9⃣ در � صور الاقالیم � بزبان فارسی ، متنی جغرافیایی مربوط به ۷۴۸ ق. :
� . . . و زردشت حکیم از آذربایجان بود و در انطاکیه روم تحصیل علوم کردی و علم نجوم نیک دانستی . . . مراجعت کرد و به آذربایجان آمد و در کوه
👈👈سبلان که کوهی مشهور باشد ، مدت پانزده سال مجاور شد. زند و پازند بساخت و آغاز دعوت کرد. �
0⃣1⃣در � صورة الارض � بزبان عربی ، نوشته ابن حوقل در سال ۹۷۷ میلادی. جلد ۲ ، صفحه ۳۳۶ :
� . . . کور جلیله و لها جبل صعوده و نزوله نحو ثلثه فراسخ یسمّی 👈👈سبلان عظیم رفیع شامخ مطلّ علیها من غربیّها لا تفارقه الثلوج صیفا و لا شتاء، و هی مدینه لها أنهار جاریه و أبآرها طیّبه . . . �
1⃣1⃣ در � تقویم البلدان � بزبان عربی ، نوشته ابوالفدا ( درگذشت ۷۳۲ ق ) . صفحه ۴۵۶ :
� . . . و أردبیل مدینه کثیره الخصب و علی فرسخین منها جبل اسمه
👈 👈سبلان عظیم الارتفاع و لا یفارقه الثلج، و . . . �
2⃣1⃣ در � الاماکن � بزبان عربی ، نوشته حازمی همدانی در سده ششم قمری : � . . . 👈ﺳﺒﻼﻥ 👉 : ﺑﻔﺘﺢ ﺍﻟﺴﯿﻦ ﻭ ﺍﻟﺒﺎﺀ ﺍﻟﻤﻮﺣّﺪﻩ : ﺟﺒﻞ ﻋﻈﯿﻢ ﺑﺄﺫﺭﺑﯿﺠﺎﻥ . . . �
3⃣1⃣ در � الفتوح � بزبان عربی ، نوشته ابن اعثم کوفی ( درگذشت ۳۱۴ ق ) . جلد هشت ، صفحه ۳۸ : � . . . ﺑﺄﺟﻤﻌﻬﻢ ﺇﻻ ﺳﺒﻌﻤﺎﺋﻪ ﺭﺟﻞ ﺃﻭ ﺩﻭﻥ ﺫﻟﮏ، ﻓﺈﻧﻬﻢ ﺍﻧﻬﺰﻣﻮﺍ ﺣﺘﯽ ﺻﺎﺭﻭﺍ ﺇﻟﯽ ﺟﺒﻞ 👈ﺳﺒﻼﻥ 👉 ‏ﻭ ﺍﺷﺘﻐﻞ ﺍﻟﺨﺰﺭ ﻋﻨﻬﻢ ﺑﻤﺎ . . . �
✳️سوال اینست که چرا ساوالان در منابع اسلامی بصورت 👈 سبلان 👉 ذکر شده است ولی ما امروزه بصورت👈 ساوالان 👉 می خوانیم؟
جواب بسیار ساده است و آن هم وجود شکل قدیمی واژه 👈 ساو 👉 که قسمت اول تشکیل دهنده ساوالان است بصورت ✅ ساب ✅ در ترکی باستان است، چنانچه در 👈 کتاب ایرک بیتیک و کتیبه های اورخون بصورت ساب 👉
Tarihte En Eski Kaynak
saβ�"s�z" [ Orhun Yazıtları ( 735 ) :�taş tokıtdım k�ŋ�lketi sabınım urturtum [taş diktirdim g�n�ldeki s�z�m� yazdırdım]�]
saβ�ı�"s�zc�, el�i" [ Irk Bitig ( 900 yılından �nce ) ]
📚https://www. etimolojiturkce. com/kelime/sav
آمده ولی بعدها 👈 در دیوان الغات الترک بصورت saw با واو گرد ذکر شده و👈 امروزه نیز بصورت ساو کاربرد دارد و درواقع ☝️ شکل 💎قدیمی واژه با تکیه به وجود قاعده ی هارمونیک در ترکی ( اینجه - قالین ) بصورت ✅ سابالان Sabalan ✅ بوده است که بعد از ورود به سیستم آوایی سایر زبان های به شکل 👈 سبلان 👉 ثبت شده است.
✳️ ریشه یابی ساوالان :
بنا به بررسی های انجام شده
واژه ممکن است متشکل از دو یا سه قسمت باشد که در مفهوم کلی تفاوتی نخواهند داشت :
👈ساو ( ساب ) : وحی، سخن آلان : گیرنده
👈 ساو ( ساب ) : وحی آل : بلند، مقدس، رفیع آن : سرزمین، جایگاه
در مفهوم کلی بصورت محل دریافت وحی معنی می شود و با نوشته های نویسندگان اسلامی و زرتشتی در مورد آن کاملا سازگار است که قبلا نیز اقوال آوردیم ؛ 👇
👈زیبدی درکتاب ( تاج العروس فی شرح القاموس ) نوشته است سبلان از معالم صالحین و اماکن متبرکه و مزارت ولقب عده ای از محدثین از جمله سالم و ابراهیم بن زیاد بن خالدبن عبدالله و خالدبن دهقان می باشد.
👈ابوالحق ابراهیم محمدفارسی اصطخری در کتاب المسالک الممالک می نویسد � � از آن کوه یخ تهی نمی گردد و کوه سبلان به جهت اینکه زرتشت در آنجا ملهم گشته و به پیامبری برانگیخته شده به مثابه تور زرتشت تلقی می شود و نزد ایرانیان قدیم پرستشگاه بوده . �
👈در بودن زرتشت در سبلان کتابهای عجایب المخلوقات و کتاب آثارالبلاد والاخبارالعباد که ذکریابن محمودالمکمونی القزوینی اشاراتی رفته است . � وی می نویسد: � زرتشت از ( شیز ) آذربایجان بوده از مردم کناره گرفت در کوه سبلان بسر برد و ازآنجا کتابی آوردنامزد به یسنا. . . � ��
👈 پور داود در جلد دوم کتاب یسنا1�در ص 162 و در نوشته های نویسندگان یونانی و رومی نیز به گوشه گیری زرتشت پس از پیامبری بر می خوریم . � پلینوس ( PLINUS ) که در کوه وزوو در ایتالیا در سال 79 م جان خود را ازدست داد می گوید: � زرتشت هنگام سی سالگی گوشه گرفت خوروش ( یاوانلیق ) پنیری بود که تباه نمی شد و یک گونه مائده ناگزیر. � نیچه ( NICTZCHE ) فیلسوف آلمانی در 25 اوت 1900 درگذشت کتاب خود را زرتشت چنین گفته :�زرتشت سی ساله بود زادگاه خود دریاچة چی چست و ( کنار ارس - کنزک ) را ترک ، به کوهی رفت و 10 سال از تنهائی خسته نشد دلش دگرگون گردید پس آنگاه بامدادان در سپیده دم برخاست ، روی به خورشید کرد و گفت . . . �
👈 در کتاب عجایب ا لمخلوقات از قول پیامبر اکرم ( ص ) چنین نقل می کند که فرمود:�ذالک بمقدار ورقه ثُلج یسقط علی جبال سبلان و ما سبلان یا رسول الله قال : جبل فی ارض آذربایجان علیه عین من عیون الجنه و فیه قبر من قبور الانبیاء. �����
👈یاقوت حموی در معجم البلدان از سبلان نامبرده که : � قبور عده ائی از صلحا در انجاست و قله اش همیشه پربرف است و عقیده بر آن است در تیغه دوم پائین قله قبر حامد پیامبر در آنجاست . �
👈 حدودالعالم من المشرق الی المغرب اشاره کرده در ناحیت آذرآبادکان کوهی است به نزدیکی اردبیل بسیار نعمت بود از وی جامها برد و جامهای نگین خیزد.
👈بستان السیاحه سبلان نام کوهی است در آذربایجان چشمه های بسیار، چمن های بیشمار و غرایب روزگار گویندیکی از انبیاء در آن کوه مدفون است و در حوالی آن چشمه های سوزان است .
👈منتهی الارب چنین آمده است : � سبلان ( سولان ) آن کوه عظیم در حوالی اردبیل ( مشکین ) و👈 بشرافت مشهور وبسیاری از اهل الله در آن کوه عبادت گزیده و ریاضت کشیده اند👉

و اینکه ترکی واژه های بیگانه رو ترکیزه میکنه و فتحه رو به الف تبدیل میکنه مانند
شفق به شافاق
نماز به ناماز
سبلان به سابالان
و. . .

در واقع فارسی شده ی کلمه سولون یا ساوالان است که از سه کلمه تالشی سا ( سر ) وا ( برف ) لون یا لان =پسوند مکان تشکیل شده است یعنی بالاش برف لونه کرده یا بالاش همیشه برفه. کلمات هموزن این کلمه در تالش مرکزی زیاد هستند: دوکالون جای که دو تا خانه است - مشه لون=محلی که زنبور زیاده - کاگالون=محل زندگی مرغ ها - سفالون=محلی که گیاه سفا زیاد است

میگوید خدایا چجوری ب اینها بفهمونیم که اتشکده های اذربایججان زرتشتی نیست سومری است - ای دیوانه اذرگشسپ یکی از سه اتشکده برتر زرتشتی بوده دگر انکه سومریان در انسوی پایین ترین جای فرات و دجیه بودند جایی ک اکنون بصره و اندکی بالاتر از انست -
در پهلوی وازی ل - ر با یک نشانه نوشته میشد سرو را سلو و سول - برگ - بلگ ازان رو است
زبان ترکی پس از پایان صفوی در اذربایجان رونق گرفت پیشتر نمونه های زبان تبریز و مراغه در نوشته ها بسیار امده انرا پهلوی آذری گویند و بسیار به تالشی و اینکه اکنون با نام تات خوانده میشود نزدیک است و روحی انارجانی رساله بلندی دارد به لهجه های تبریز و اصطلاحات مردم تبریز در چهار بخش شیوه گفتار زنان بزرگان و مردان بزرگان تبریز و شیوه گویش زنان و مردان کهتران تبریز دارد که در سال ۹۹۴ نوشته شده میگوید بمیرام مزیام دستاچه بکشت اونگان بمیرمت زیست نکنم دستار به پشت اونگان اویزان کشت همان پشت است مانند نام کشتی که زرتشتیان میبندند و انرا کشتی میگویند و نام ورزش کشتی نیز از همین است

2 - دریافت کننده یِ وحی نمی تواند نشاندهنده یِ جا و مکان باشد. ( یک بچه ده ساله این را می داند ) .
3 - کدام پیامبر؟! اگر منظورت زرتشت هست که زرتشت و اوستا چه ارتباطی با ترکی دارد؟
( فرهنگنامه واژگانِ سانسکریت ) :

Armenian homeland in the second millennium BC ( ترجمه:گویشوَران هورو - اورارتویی در هزاره دوم پیش از میلاد در ارمنستان سُکنا گزیدند ) . Some of the terms he gives admittedly have an Akkadian or Sumerian provenance, but he suggests they were borrowed through Hurrian or Urartian. . ( ترجمه:برخی از واژاک هایی که او ( دیاکونوف ) پیش می نَهد، خاستگاه سومری یا اَکَدی دارند ولی او ( دیاکونوف ) باورمند است که آنها از هوری یا اورارتویی وام گرفته شده اند ) .
A theory, supported by the official historiography of Armenia and experts in Assyrian and Urartian studies such as Igor M. Diakonoff, Giorgi Melikishvili, Mikhail Nikolsky, and Ivan Mestchaninov, suggests that Urartian was solely the formal written language of the state, while its inhabitants, including the royal family, spoke Proto - Armenian. ( ترجمه:یک نگره ای که بوسیله کهن نگاران رسمی ارمنستان و پژوهشگران حوزه اورارتویی و آشوری همچون دیاکونوف، ملیکیشویلی ، نیکولسکی و مستچانینف پشتیبانی می شود، نشان می دهد که اورارتویی تنها زبان نوشتاری رسمی این منطقه بوده درحالیکه شهروندان آن، از جمله خانواده سلطنتی ، به زبان ارمنی سخن می گفتند ) .
( در اینکه گمانه زنی ها در تاریخ کم نمی باشد، شکی نیست ولی آنچه که روشن است، این است که در کلی گویی و کلیات، همه کشورها با یکدیگر همخواند ( مطابق ) هستند به جز ج. خودخوانده بادکوبه ( جمهوری الهام جوون ) و برخی دوستان همآخورش که تاریخی که به خورد مردمان کشورشان می دهند، دروغی بیش نیست. پس آنکسانی که نیاز به تغییر رویکرد در گفتار و منابع دارند، ما نیستیم بلکه خود مغول پنداران می باشند ) .
2 - زبان کُردی زبانی هندوآریایی است و زبان اکدی زبانی سامی است و این دو هیچ پیوندی با هم ندارند ( زبان کردی با تاتی و تالشی و آذری ( مادی ) ) سنجیده می شود و نه با اکدی ) . 3 - زبان سانسکریت و اوستایی نزدیکی های بسیار باهم دارند و زبان پارسی تحت تاثیر زبانهای اوستایی، سانسکریت، پارسی باستان و پارسی میانه می باشد و اینکه زبان پارسی را تحت تاثیر دراویدی می دانی یک سخن نادرست است چراکه شاخه ای از نیاکان ایرانیان هنگام گذر از بالای هند و ورود به سرزمین امروزی هندوستان، دراویدی ها را به سمت جنوب هند دور کردند، این درحالیست که مردمان بلخ وخوارزم و شمال هند شاخه ای از نیاکان ایرانیان بودند. اگر شما هم اکنون Distribution of the Indo - Iranian languages ( پراکندگی زبانهای هندوآریایی ) را جستجو کنید، خواهید دید که دربردارنده دراویدی های ساکن جنوب هند نمی شود.
اگر مراد شما از زبان های میان رودان، بابِلی و اَکَدی باشد، این زبانها سامی هستند و پیوندی با زبانهای هندوآریایی همانند پارسی ندارند ، اگر مراد شما سومری باشد که خاستگاه آن روشن نیست ولی اگر مرادتان میتانی ها باشند، بله اینها با ایرانیان و زبانهای هندواروپایی پیوند دارند . اینکه زبان پارسی را تحت تاثیر زبانهای شرق اروپایی می دانی، باید با آوردن خاستگاه و منبعی آن را ثابت کنی. چرا که روند گسترش زبانی را خود اروپاییان وارونه آن می دانند ( گسترش زبانی و نه سیر و روند کوچ یا چیز دیگری ) و اینکه باید روشن و واضح بگویی منظور از شرق اروپا چه کشورهایی و چه زبانهایی است و منبعی در این باره پیش نَهی.
3 - اینکه شبهه در تاریخ هر کشوری وجود دارد، چیز آشکاری است ولی اینکه نمایان ترین رخدادهای تاریخ را هرزاندیشان با بدسگالی رَد می کنند، چیزی است که نمی توان از آن چشم پوشی کرد.
پیشینه رخدادها در ایرانِ بزرگ را نیز می توان از همان اوستا، وداها، بندهشن، شاهنامه و کتاب های دیگر از هرودت، گزنفون، گتزیاس و افلاطون و همچنین سنگنبشته و گلنبشته های در دسترس جُست، ولی اگر مُراد شما تاریخی است که برپایه چرندیات پانترکیسم نوشته شود، بله پژوهشی در این راستا که باب میل پانترکان باشد، نشده و نخواهد هم شد.

داشته باشید. . . متاسفام برایتان. زبان ترکی نه گویشی از مغولیست و نه ربطی به آن دارد این حرف من نیست. درمورد تاریخچه یِ نظریه یِ زبانهای آلتائیکی تحقیق کنید. . . مسائل مربوط به تاریخ و زبان شناسی هرسال تغییر میکنند حتی جزئی! ما مجبوریم که تحقیقات رو ادامه بدیم. محدوده جستوجوهایتان را از منابع فارسی به خارجی یا زبا ن اصلی گسترش بدید! اورواتویی به هیچ وجه به قوم ارمنی ربطی نداره چرا که قبل از مهاجرت ارامنه، اورارتوها حضور داشتند. . . به درستی در منابع پژوهشی موجود در اینترنت ذکر شده میگوید قومی از تیره هندواروپایی هستند که بعد ها با ارورارتوها آسمیله میشوند و هویت ارمنی را بوجود میاورند. . . زبان ارمنی مانند بسیاری از زبانهای دنیا از همان ابتدا ناخالص بوده. ودرواقع هیچ زبانی خالص نیست و ار همجوشی زبانهای دیگر بوجود آمده اند حداقل تا یک سوم یک زبان ساختار بیگانه دارد و این پدیده مربوط به عصر کنونی نیست از زمان باستان و بمرور این اتفاق می افتاده است. . . در مورد هویت کوردها هم گفته میشود از ترکیب با بومیان فلات ایران و عراق پدید آمدند و به همین دلیل به خاطر وجود تعدادی از کلمات قرضی از زبان های بومیان، تصور کوردها بر این بوده که زبان های اکدی و بین النهرینی هم کوردی بوده! زبان فارسی از همان ابتدا تحت تاثیر زبان های دراویدیان، سانسکریت قدیم، برخی زبان های شرق اروپا و همچنین زبانهای بین النهرینی بوده نباید ازین موضوع غافل بود البته درمورد میزان این تاثیر دانش بخصوصی ندارم و نمیخوام اظهار نظر کنم. . . مشکل بزرگ اینه که هنوز که هنوزه در ایران یک پژوهش درست و درمانی برای از بین بردن شبهات تاریخی وجود نداره و حتی منابع خارجی هم به این موضوع اشاره میکنند که چیزهایی که درمورد تاریخ ایران گفته میشود ( نه همه آن ) براساس نظریاتیست که حال حاضر بدست آمدند. . . این نظریات دقیقا همان موضوعات مهمی هستند که همیشه پیرامونش بحث وجود داشته.

باور کنید که من دیدگاه های شما را که از بس بی درونمایه است، نمی خوانم ولی تنها چشمم به یک واژه ( ( سواد ) ) خورد و همان را هم از نگرگاهِ
بُن واژه شناسی بررسی کردم. تازه همخواند با آنچه که شما می گویید و سبلان را به واژه سواد پیوند می دهید، خود گواه آن است که واژه سبلان
( برپایه سنجه شما ) یک واژه هندوآریایی خواهد بود.
و اینگونه کاخ پوشالی پانترکیسی که بر پایه های دروغ گذاشته شده، فرو می ریزد.
در پایان به کاربر بالا نیز اندرزی خواهم گفت: شما و آن 60 میلیونت دارید می آیید، از گوشه خیابان بیایید و از خط کشی عابر پیاده گذر کنید، چرا که مردم بد رانندگی می کنند.

ساوجیلیق : 1 - قاصدی، خبر رسانی، سفارت 2 - به خواستگاری رفتن
ساوروقماک : پخش و پراکنده شده سخن
ساوغات : سوقات، هدیه
ساوورماق : افشاندن ، پخش و پراکنده کردن
ساووشماق : افشان شدن، با طنازی راه رفتن
ساواد : سواد، دانش و اطلاعات، علم
سٶز : سخن ، حرف و کلمه و. . . . .
ساوآلان : باج گیرنده، وحی گیرنده، پیام گیر، و . . . .
کلمه ساوالان که از دو کلمه ساو ( باج ) و آلان ( گیرنده ) تشکیل شده است، باج گیرنده می باشد. همچنین کلمه " ساو " به معنی وحی نیز به کار برده شده است که در اینصورت " ساوالان " به معنی " وحی گیرنده " نیز می باشد و وجه تسمیه ی آن بعلت عزلت، عبادت و بعثت پیامبر باستان حضرت زرتشت در بلندترین نقطه ی کوه عظیم ساوالان یا سبلان است.

من، دوست، کار، دف، دبیر، چوپان، دیوان، مزد، گبر، آرزو و. . . که در بسیاری هم با ترکی مشترک هست.
ولی در حد اقتضا و دانسته های بنده سومریان چهار خدایگان یا الهه داشتند که خدایگان آب، آتش، خاک، باد بود.
عزیز دل حبو بغض را کنار بگذار خاقانی چند شعر به ترکی دارد همانند صائب تبریزی که دیوان غزل کوچک به ترکی دارد خب زبان شعر زبان فارسی بوده است و زبان جنگ و دلاوری زبان ترکی پس اصطلاحات ترکتازی و غیره مشخص است ماخوذ از کجاست، مگر پروین اعتصامی شعر ترکی دارد؟ یا خود شهریار تا زمان سالخوردگیش اصلا شعری به ترکی نداشت منظومه حیدربابا را در پیری و هنگام بازگشت به تبریز و بنا به گفته و خاطر مادرش شروع به نوشتن کرد، شما بیوگرافی بیدل را که میخوانی ترک بوده از ترک های جغتای ولی شعری به ترکی ندارد.
حسین منزوی اعجازبخش غزل معاصر، کتاب شعر ترکی کوچکی دارد ولی شعر های فارسیش اعجاز غزل معاصر است.
درباره آن شعر که بنده نوشتم در آنجا نظامی از زبان خود صحبت میکند با حسن خطام دفتر را به پایان میرساند.
اما آن بیتی که شما نوشتی شیطنت گونه میباشد چون در آنجا از زبان شاه سخن میگوید، نظامی دیوان لیلی و مجنون را به ( ابوالمظفر اخستان شروانشاه ) تقدیم کرده است که شروانشاهان عرب بودند، در بیشتر دوران حکومتشان خراج گذار حکومت سلجوق بودند و ستیز و دشمنی با ترکان داشتند:
در حال رسید قاصد از راه
آورد مثال حضرت شاه
بنوشته به خط خوب خویشم
ده پانزده سطر نغز بیشم
هر حرفی از او شکفته باغی
افروخته تر ز شب چراغی
کای محرم حلقه غلامی
جادو سخن جهان نظامی
از چاشنی دم سحر خیز
سحری دگر از سخن برانگیز
در لافگه شگفت کاری
بنمای فصاحتی که داری
خواهم که به یاد عشق مجنون
رانی سخنی چو در مکنون
چون لیلی بکر اگر توانی
بکری دو سه در سخن نشانی
تا خوانم و گویم این شکربین
جنبانم سر که تاج سر بین
بالای هزار عشق نامه
آراسته کن به نوک خامه
شاه همه حرفهاست این حرف
شاید که در او کنی سخن صرف
در زیور پارسی و تازی
این تازه عروس را طرازی
دانی که من آن سخن شناسم
کابیات نو از کهن شناسم
تا ده دهی غرایبت هست
ده پنج زنی رها کن از دست
بنگر که ز حقه تفکر
در مرسله که می کشی در
ترکی صفت وفای مانیست
ترکانه سخن سزای ما نیست
آن کز نسب بلند زاید
او را سخن بلند باید
تا اینجا در این شعر زبان شاه است یعنی اینارو شاه به نظامی میگه و شما مثل همیشه مغالطه کرده اید.
تمام آن گفته هایی که شما درباره نظامی نوشته اید بنده قبلا خوانده ام و بررسی کرده ام اما همه مغلطه است مثل آن تعبیر از واژه "ترک" در اشعار شاعران که میگویید اینجا منظور شاعر زیباروست، خب کمی مطالعه در اینباره نشان میدهد که از ترکان در تاریخ با نام زیبارویان تعریف شده که چهره ای نیکو دارند پس در شعر هر جا ترک آمده بالطبع با زیبایی همراه بوده: مثال میارم از منابع فارسی:
لغت نامه دهخدا:
کاشغر. [غَ] ( اِخ ) از بلاد مشرق و از مرزهای مسلمین است. ( انساب سمعانی ) . شهری دارای قری و روستاها که از سمرقند و آن نواحی بدانجا سفر کنند و آنها در وسط بلاد ترک باشند و مردم آن مسلمانند. ( معجم البلدان ) . شهری است از ترکستان منسوب به خوبان و خوش صورتان. ( برهان ) . شهری است از توران در اقلیم پنجم مابین توران و ترکستان چین. ( غیاث ) . شهری است مشهور درماوراءالنهر از ترکستان به بلاد ایغور از اقلیم ششم. گفته اند در قدیم جای عیش و سرور و بزم افراسیاب بوده است و از شهرهای خوب ترکستان محسوب میشده و حسن خیزبوده.
شما فقط این را یاد گرفته اید که اگر کسی در کشوری که تنوع زبانی سرشاری دارد سراغ زبان و هویت خود را گرفت فورا انگ پان بهش بچسبانید تا ساکتش کنید در حالی که کوچک ترین حق زبان های مادری دیگر را ضایع کرده اید و وقتی هم صحبت میکنید اتفاقا نژادپرستانه است.
درباره مولانا یک تلنگر کوتاه که شاید شما را به مطالعه بیشتر وادارد، از منابع فارسی است نه جای دیگری:
مولانا زاده بلخ بوده؛
قبچاق های افغانستان گروهی از مردمان ترک تبار افغانستان هستند که به شکل پراکنده در شمال و شمال غرب افغانستان با ازبک ها و ترکمن ها زندگی می نمایند. به طور مشخص جمعیتی از این گروه بیشتر در ولایت های هرات، غور، بادغیس، فاریاب، بلخ، سرپل، سمنگان، ولسوالی قیصار و قلعهٔ ولی منطقهٔ چهارشنبه سکونت دارند. و اضافه کنید ازبک ها و ترکمن ها در افغانستان را به مردمان ترک آن دیار.
یا مگر شما تاریخ نخوانده اید و غزنویان ترک که از غزنین در افغانستان برخاستند یا خوارزمشاهیان و غیره.
این رباعی هم از مولانا تقدیمتان
بیگانه مگیرید مرا زین کویم
در کوی شما خانهٔ خود می جویم
دشمن نیم ارچند که دشمن رویم
اصلم ترکست گر چه دری می گویم
یا این بیت معروف حافظ:
اگر آن ترک شیرازی بدست آرد. . .
قوم بزرگی از ترکان، قشقایی ها در شیراز ساکن اند ولی هیچ وقت به این اشاره نمیکنید
درباره لغت " دز" نیز بنده منبع ام لغتنامه است ولی شما کتاب شعر را به عنوان منبع کلمه آورده اید که واضحا غیر علمی است و این را همه میدانند که کتاب شعر نمیتواند منبع واژگان یا منبع تاریخی باشد و فقط جنبه ادبی دارد.
به دیوان کاشغری از لحاظ ریخت شناسی ایراد میگیرید اما
خوب میدانید که زبان فارسی حتی لغتنامه ای ساده در سه سده پیش هم ندارد و تمام آن واژگانی که درباره واژه دز نوشته اید حتی منبعی برایش با نام کتاب و نویسنده اش در دوره زبان پهلوی ننوشته اید.
در پایان:
نخیر اتفاقا بنده در جای درست و متن و نوشته های درست مینویسم چون اینجا کشور من است و این تارنما برای تمام مردم این سرزمین است و تفاوت زبانی دلیل نمیشود که من با شما یا کسی دشمن باشم.
بنده ترکم و زبانم ترکی است ولی زبان فارسی هم به عنوان زبان دوم میدانم و افتخار میکنم و اشعار زیبای فارسی را میخوانم و لذت میبرم و از اینکه ترک های این خاک ادبیات فارسی را اعتلا بخشیده اند نیز خرسندم چون ما مردمان ساده و بی آلایش و مهرپروری هستیم
سخنان شما غرض ورز است انگار که نمیدانید ترکان تنها بعد از اسلام ۱۱۰۰ سال به این خاک حکومت کرده اند و خون ها داده اند و جزوی از این خاک هستن.
بنده مشکلی با زبان فارسی ندارم طبق مطالعه و بررسی و دانسته های خود واژگانی را که از زبانی در زبان دیگر باشد مینویسم چه عیبی دارد؟ حتی در ترکی هم واژگان بیگانه را عنوان میکنم.
اما اگر شما با زبان ترکی مشکل دارید سعی کنید که از واژگان ترکی در گفتار و نوشتارتان استفاده نکنید مثل همین کلمه: تلاش در متنتان یا کلمات آقا، خانم، یواش، قیچی، قرمه، قیمه، قورباغه، قوتی، قاتی، دوقلو، داغون، باجناق، جاری، فنر، قایق، یقه، چکمه، کمک، قاشق، بشقاب، قابلمه، اتاق، داداش، آبجی، دایی و بسیاری از کلمات دیگر که اگر فقط از دهخدا منبع کنم چندین صفحه میشود.
سخن پایانی اینکه پس اگر هم به مباحثه پرداختید غرض ورزی و کینه را کنار بگذارید و سالم و مودب بحث و مجادله کنید هیچ عیبی هم ندارد اگر هم بنده یا شما چیزی را به غلط بگوییم از هم یاد میگیریم.
پاینده باشید و مانا
زبان هویت است ادب انسانیت

2 - کدام شعر خاقانی ترکی است؟دیوانش کجاست؟ بگمانم در جیب الهام علیف یا اردوغان باید باشد؛درسته؟ اگر نام خانوادگی خاقانی ( شروانی ) را کامل بنویسی، درمی یابی که بالای رود ارس به چه نامی شناخته می شده است.
3 - دروغهای پانترکیسم درباره اشعار جعلی ترکی نظامی گنجوی رو شده و دریافته شده که سروده های ترکی که به بزرگمرد ایرانی نظامی گنجوی پیوند می دهند، ازآنِ سراینده دیگری با همین نام در جای دیگر و زمان دیگری بوده است و بنابرگفته خود نظامی گنجوی در لیلی و مجنون، اصطلاح ( ( دهقان فصیح پارسی زاد ) ) که منسوب به پدرش هست که این خود نیاکانش را نشان می دهد. نظامی در جایی می گوید:
ترکی صفت وفای ما نیست — ترکانه سخن سزای ما نیست
آن بیتی که کاربر بالا از نظامی آورده مربوط به سروده ای در وصف آفاق ( کنیزی که فرمانروای دربند به نظامی بخشید، ) می باشد:
اولین زن نظامی یک برده قفچاقی ترک بود و برای همین پسرش را "ترکزاد" میخواند که در ادبیات فارسی مانند شاهنامه "ترکزاد"را به کسی میگویند که مادرش ترک و پدرش ایرانی ( پارسی ) بوده است. به هر روی مایه بالندگی شما خواهد بود که توانستید یک برده تُرک را به نظامی پیوند دهید.
4 - مولانا اهل بلخ بوده، جایی که به خراسان بزرگ شناخته می شود و سروده هایش نیز فارسی بوده و بارها مولانا در سروده هایش واژه تُرکتازی را بکار برده و در نکوهش ترکان سردوه هایی دارد و مولانا سروده ای در ستایش زبان پارسی دارد؛
5 - شما می گویید واژه دژ در دیوان ترکی کاشغری آمده، ولی فردوسی که بسیار پیشتر از کاشغری بوده در جای جای سروده هایش واژه دژ را بکار برده، افزون بر آن کاشغری واژگان را از دید ریشه شناختی بررسی نکرده که دریافته شود ریشه واژگان بکار برده شده از کجاست؟نیاز به یادآوری است که واژه دژ یا دز در واژگان پهلوی ( پارسی کُهن ) زیر بکار رفته است:
( دِز= dez دز، دژ، قلعه، استحکامات ) ، ( دِزیتَن= dezitan دژ و قلعه ساختن ـ استحکامات ساختن ) ، ( دِژ= dez دژ، دز، قلعه، استحکامات ) ، ( دِژ ایی نیپیشْت= dez i nipisht دژنوشت، آرشیو ـ کتابخانه سلطنتی، کتابخانه ملی )
6 - آیا گمان نمی کنید که شما جای نامناسبی را برای دیدگاه خود برگزیدید؟چراکه این تارنما به فرهنگ واژگان پارسی می پردازد؛شما می توانید در فرهنگنامه واژگان ترکی که در تارنماهای گوناگون به فراوانی دیده می شود، دیدگاهتان را به زبان ترکی خودتان بازگو کنید. اینکه به پندارِ شما زبان پارسی، زبان بدی است پس چرا به زبان پارسی سخن می گویید و چرا شما پانترکان دوست دارید باورهایتان را به زبان پارسی به پارسی زبانان نشان دهید؟افزون بر آن، به گمانم اگر در راستای زبان خودتان تلاش کنید، دیگر شاهد این نبودید که واژه آلمانی Kultur و بسیاری واژگان انگلیسی و اروپایی را جاری شده بر زبان مردم ترکیه بشنوید. ما هم تلاش می کنیم تا آنجا که شود زبان پارسی را از گزند بیگانه پرستان دور نگاه داریم.

میگه آذری ها واقعا آذری بودن، آذری نبودن عزیز اونایی که شما میگی " کسروی" بودن و قدمتشون حتی ۱۰۰ سال هم نیست: ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) )
و من نباید با امثالهم بحثی کنم چون وقتی از ریشه مشکل داریم که شما قره داغ را ارس میخوانید و سینان داش را سنندج، که حتی اگر دز صحیح باشد واژه "دز" برگرفته از واژه دیز در ترکی است که معنی مکان مرتفع دارد، و شیخ کاشغری هم توضیحاتش رو در دیوان داده.
پس ما را به خیر و شما را به سلامت.
اشعار ترکی خاقانی رو هم بخوانید زیباست.
البته حتی اگر شاعران ترک اشعار ترکی نداشته باشند هم جای تعجب نیست چون بیدل هم شعر ترکی ندارد ولی واضحا عنوان شده که ترک است. مولانا که دارد مگر قبول کرده اید برای آن هم هزار سفسطه دارید. و بسیاری از شاعران دیگر. . .
در پایان بیت پایانی نتیجه افسانه خسرو و شیرین تقدیمتان:
اگر شد ترکم از خرگه نهانی
خدایا ترک زادم را تو دانی
نظامی گنجوی

3 - واژه آذرآبادگان درست به همین شکل در شاهنامه فردوسی آمده. ( فردوسی در جایی که از کیخسرو یاد می کند، واژه آذرآبادگان را سرزمین بزرگان می نامد، آیا شاهنامه فردوسی نیز 100 سال است که سروده شده و یا خواسته چیزی را تحریف کند؟! ) دروغ آن چیزی است که شروان را که در نوشته های خود عثمانی ها نیز آمده و به ناحیه بالای ارس می گویند، آذربایجان بخوانند. دروغ آن چیزی است که از آتشکده ها و آثار برجای مانده هخامنشیان و ساسانیان در شروان ( ج. باکو ساختگی ) و رود کور ( ا ) ، بهره برداری گردشگری کنند ولی به شیوه آتاترکی تاریخسازی کنند. شما که دیدگاه ما را نمی پذیرید، دیدگاه استرابو تاریخ نگار یونانی را بخوانید که از منطقه ماد با نام آتروپاتن ( آتروپاتکان:آتَر=آذَر= آتَش ) یاد می کند و واژه اَرَخس ( Araxes ) = اَرس ( سِتُرده شدن آوای خ در گذر زمان ) را بکار می برد که به زبان مادی به معنای جریان تند و تیزرو است؛ ( استرابو 100 ساله که تاریخ نگار بوده؟؟ ) آتشکده آذرگُشَسب در آذرآبادگان باختری نشان از چه دارد؟؟
4 - درباره سروده های قطران تبریزی، عطار نیشابوری و نوشته های رشیدالدین فضل الله همدانی وزیر دولت ایلخانیان مغول در پیوند با کشتار مردم آذرآبادگان و خراسان توسط ترکان چه می گویید؟؟

البته کتابی در مورد اسامی اردبیل منتشر شده که بعد از مطالعه بنده دلیل اصلی و موثق نام ساوآلان را با منبع کامل میکنم.
البته خدمت تالشی های عزیز که همسایه قدیمی منطقه ترکان اردبیل و آستارا هستند و از قدیم مراودات بسیاری بین ترکان و تالشان بوده ارادت وافر داریم ولی باید گفت دوستان عزیز: تالشی و یا گیلکی و مازنی زبان نیستند گویش هستند و بسیار هم زیبا، در هر حال فعلا که به هیچ کدام از زبان ها و گویش ها اهمیتی داده نمیشود و بهتر است اقوام مختلف بجای گذشته حال را دریابند و محافظ زبان و گویش خود باشند.
زبان مردم اردبیل هیچگاه زبانی غیر از ترکی نبوده تا تبدیل شود
و اینکه نام اردبیل یک نام ترکی است بصورت آرتاویل در تاریخ ذکر شده که به سرزمین بابرکت ترجمه میشود. این لغت به شکل صحیح و در اصل آرتاآویل است، Arta در زبان ترکی از ریشه آرتماق artmaq به معنی افزودن و برکت دادن است. آویل Avıl در زبان ترکی به معنی روستا میباشد که هم اکنون نیز در ترکی قبچاقی مورد استفاده است. البته تعابیر دیگری نیز وجود دارد.
واژه آستارا نیز از "آست" در ترکی به معنی پایین و زیرین است. و آستارا ( هم معنی آستار=زیرین؛ که در فارسی آستر گویند ) از آنجا که پایین ارتفاعات است به معنی شهر پایینی است.

ترکی هست چرا باید کوهی که در منطقه ترک نشین هست اسم تالشی داشته باشه یک ذره عقل و جغرافیا و نقشه خوب چیزی هست. سوماً در قدیم به آب در زبان ترکی ساو میگفتند و چون کوه سبلان در بالای خود آب دارد قدیم به آن ساوالان یعنی گیرنده آب. ساو=آب*آلان= گیرنده یعنی دریاچه سبلان آب خود را از بارش برف و برفهای اطراف می گیرد. بعد ها این اسم به سبلان تغییر یافت.

در زبان تالشی �سَ وَ لون� یعنی آشیانۀ بلند برف �سَه: بالا، وَ: برف و لون: لانه�؛ تالشی�ها در شرق آذربایجان و شمال گیلان ساکن هستند و برخی از آنان زبان مادری خود را فراموش کرده و ترک زبان شده�اند. در شهرهای نـمین، عنبران و میناباد هنوز زبان تالشی فراموش نشده است.