سایه روشن

کیاروسکورو ( ایتالیایی: Chiaroscuro ) یا سایه روشن ( به انگلیسی: light - dark ) ، به کارگیری تضادهای شدید بین رنگسایه های تیره و روشن در نقاشی به شکلی است که نمود آن در ترکیب بندی کل اثر به چشم آید. کیاروسکورو اصطلاحی فنی برای بُعدبخشی با استفاده از تضادهای نوری در مدل سازی اجسام سه بعدی هم هست و علاوه بر آن در عکاسی و سینما نیز با کاربردی مشابه رواج دارد.
این اسلوب در روند تحول فن نقاشی رنگ روغنی در دوره رنسانس پدیدار شد و به خصوص در تابلوهای داوینچی و کاراواجو اهمیت پیدا کرد. [ ۱] به طور کلی این اسلوب برای هنرمندانی که قصد داشتند طرح تجربی خود را تا مرحله نقاشی پیش ببرند بسیار اهمیت داشت. رامبراند یکی از استادان کیاروسکورو بود. در اکثر آثارش گروه های انسانی را با سایه های تیره نزدیک به هم نقاشی نموده و سپس آنها را در مقابل سطوحی که درجات روشن نه چندان متفاوتی باهم دارند قرار می داده است و برای جدا کردن اشکال کلی تنها از رنگهای سرد و گرم استفاده میکرده. [ ۲] در سده هفدهم نقاشان اسپانیایی و هلندی تکنیک سایه روشن را با اغراق بیشتر و با رنگسایه های بسیار شدید در آثار خود استفاده کردند. از مهمترین هنرمندانی که این تکنیک را در قرن هفدهم رواج داد کاراواجو بود.

سایه روشن (chiaroscuro)
(یا: کیاروسکورو) اصطلاحی در نقاشی و گرافیک، به معنای بهره گیری از جلوه های تیرگی و روشنی، یا به عبارت دیگر نور و سایه، برای بازنمایی حجم و تأثیر شگرف بر مخاطب. این روش، به خصوص هنگامی تأثیرگذار است که عناصر تابلو، خود با یکدیگر در تضاد باشند، مثل شیشۀ شفاف، فلز براق، چوب صیقل یافته یا پارچۀ مخمل. شواهدی وجود دارد که نقاشان یونان و روم باستان از جلوه های تاریک و روشن بهره برده اند. اما در تاریخ نقاشی غرب، لئوناردو داوینچینخستین نقاشی بود که آن را آشکارا و ماهرانه به کار بست. کاراوادجوو رامبرانتاز دیگر استادان این روش بوده اند. این اصطلاح، همچنین به نقاشی تک رنگاطلاق می شود که در آن صرفاً از جلوه های سایه ـ روشن استفاده شده باشد.

سایه روشن (کتاب). مجموعه ای از داستان های کوتاه، نوشتۀ صادق هدایت، در ۱۳۱۲ش. در این اثر، نویسنده اندیشه های خود دربارۀ عشق و مرگ و نومیدی های بشر را باز می گوید؛ از این رو، در داستان های رازآمیز و خیالی و در افسانه های علمی ـ تخیلیِ کتاب، جنبۀ عقیدتی آن قوی تر از ساختار هنری است. داستان «زنی که مردش را گم کرد»، از بهترین داستان های واقع گرایانۀ هدایت، در این مجموعه است.